https://oz.sputniknews.uz/20210323/muvaffaiyatli-tazhriba---moskvada-elektrobuslar-soni-600dan-oshdi-17917343.html
Muvaffaqiyatli tajriba - Moskvada elektrobuslar soni 600dan oshdi
Muvaffaqiyatli tajriba - Moskvada elektrobuslar soni 600dan oshdi
Sputnik O‘zbekiston
TOShKENT, 23 mar – Sputnik. Moskva elektrobuslardan foydalana boshlaganiga yaqinda 3-yil bo‘ladi. O‘tgan davr mobaynida Rossiya poytaxti elektrobuslarning bir necha
2021-03-23T20:11+0500
2021-03-23T20:11+0500
2021-03-25T09:45+0500
elektrobus
elektr transporti
jamoat transporti
analitika
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/03/17/17917687_0:52:1000:615_1920x0_80_0_0_8dcd745998f3811bb75bf0e4469568bc.jpg
TOShKENT, 23 mar – Sputnik. Moskva elektrobuslardan foydalana boshlaganiga yaqinda 3-yil bo‘ladi. O‘tgan davr mobaynida Rossiya poytaxti elektrobuslarning bir necha turini sinovdan o‘tkazdi va o‘ziga keraklisini saralab oldi. Ayni damda elektrobuslar sonini 600dan oshgan.Moskva elektrobusi qanday bo‘lishi kerakMoskvada elektrobuslarni sinovdan o‘tkazish ilk bor 2017-yilda boshlangan edi. O‘shanda Xitoyning Yutong kompaniyasi hamda Moskva viloyatida joylashgan LIAZ avtobus zavodi tomonidan ishlab chiqarilgan 2 turdagi elektrobuslar uzoq muddatli sinovda o‘tkazilgan edi. Xitoy avtobusi bir quvvatlanishda 250 km masofa bosib o‘tsa Rossiya avtobusi – 60 km masofaga yurgan. Lekin Rossiya avtobusi tez zarad olish xususiyatiga ega bo‘lgan. Undan tashqari LIAZ Yevropa standartlariga muvofiq yaratilgan bo‘lib mutlaq tekis va past polga ega bo‘lgan. Bu yo‘lovchilar uchun juda qulayligi aniqlangan. Xitoy avtobusi litiytemirfosfatli LiFePo4 akkumulyatoridan foydalangan. Rossiya avtobusi esa MpCO turdagi akkumulyatorlardan (U ham Xitoyda ishlab chiqariladi) foydalangan. Ushbu ikkala turdagi akkumulyatorlar ham elektr transporti uchun eng zamonaviy batareya hisoblanadi. Faqat MpCO batareyasining tez quvvatlanish xususiyati shahar transporti uchun qo‘l kelgan. Ya’ni avtobus so‘nggi bekatga yetib kelganda 6 daqiqa ichida 50% zarad olishi mumkin. Keyinchalik Rossiyaning eng yirik yuk avtomobillari ishlab chiqaruvchisi bo‘lgan Kamaz ham Moskva uchun elektrobuslar yetkazib bera boshladi. Bugungi kunga kelib Kamaz birinchilardan bo‘lib "garmoshka" elektrobuslar ham ishlab chiqarishni boshlagan. Keyinchalik, Moskvada elektrobuslar harakatlanayotgan eng uzun yo‘nalish 48 km ekanini hisobga olganda 60km masofaga yetadigan akkumulyator bilan jihozlangan avtobus hech qanday muammosiz ishlashi ma’lum bo‘lgan. Avtobuslarni zaradlash ularning tomi ustida joylashgan, ko‘tariladigan shox orqali juda qulay va xavfsiz ravishda amalga oshiriladi. Avtobus oxirgi bekatga yetib kelganda ana shunday quvvatlash moslamasi ostida to‘xtaydi zarad oladi. Mosgortrans ana shunday quvvatlash moslamalarini ayrim bekatlarda ham o‘rnatishni rejalashtirgan. Undan tashqari elektrobuslar uchun maxsus "tez yordam" mashinasi ham bor. Avtobus zaradi tugab qolganda u bir necha daqiqa ichida uni quvvatlashi mumkin. Yuqori quvvatli zaradlash stansiyalari atobus ishlab chiqaruvchisi tomonidan yetkazib beriladi. Bunday stansiya 500 amper tok bilan avtobusni zaradlashi mumkin. Bunda 6-9 daqiqa ichida avtobus akkumulyator 50 % zarad oladi. 16-21 daqiqda ichida 100%. Undan tashqari oddiy simli 20 amperli tungi zaradlash stansiyalari ham bor. Ushbu stansiyalar avtobusni 5-6 soat ichida to‘liq quvvatlaydi. Elektrobus muammolari Albatta elektrobuslarning o‘ziga yarasha muammolari ham bor. Birinchi navbatda ularning narxi – 32-38 mln rubl. Bu pulga 2ta trolleybus yoki 2,5 ta dizel avtobus sotib olsa bo‘ladi. Elektrobu narxining 3/1 qismini uning akkumulyatori narxi tashkil qiladi – 9 mln rubl. Lekin Moskva elektrobuslarni 15-yillik to‘liq ishlab berish sharti bilan sotib oladi.Ya’ni ishlab chiqaruvchi ushbu muddat davomida o‘z mahsulotining ishga shay bo‘lishin ta’minlab berishi kerak. Solishtirish uchun bugun shahar avtobuslarining o‘rtacha ishlash muddati 7-yilni tashkil qiladi. Sovuq iqlimda elektrobuslaring yana bir muammosi – salonni nima bilan isitish va akkumulyatorlari normal ishlashi +7+12 daraja haroratni saqlab turish. Moskvada qish vaqti havo harorati -35 darajagacha tushib ketishi mumkin. Shu sababli elektrobus juda murakkab va puxta o‘ylangan isitish/sovutish tizimiga ega. Yorqin kelajak Moskva 2021-yildan boshlab dizel avtobuslari sotib olishdan to‘liq voz kechdi. Undan tashqari 2020-yildan boshlab trolleybuslardan ham voz kechishni boshlagan edi. Yaqin kelajakda ularning o‘rnini elektrobuslar egallaydi. Bugungi kunda bu yerda 42-ta yo‘nalishda 600 dan ortiq elektrobuslar ishlamoqda. O‘tgan davr mobaynida ular yordamida atmosferaga 400 tonna SO2 chiqindisi tashlanmadi. Yaqin 3-yil ichida Moskva yana 1675ta elektrobus sotib olishni rejalashtirgan.
https://oz.sputniknews.uz/20190908/Birinchi-elektrobus-Toshkent-yllariga-chidi-12381951.html
https://oz.sputniknews.uz/20200307/Poytakhtda-yana-bir-elektrobus-sinovdan-tmoda-13615988.html
https://oz.sputniknews.uz/20201015/Toshkent-uchun-1-trln-smga-300-dona-elektrobus-kharid-ilish-rezhalashtirilmoda-15185812.html
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2021
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
elektrobus, elektr transporti, jamoat transporti, analitika
elektrobus, elektr transporti, jamoat transporti, analitika
Muvaffaqiyatli tajriba - Moskvada elektrobuslar soni 600dan oshdi
20:11 23.03.2021 (yangilandi: 09:45 25.03.2021) Moskva 2021-yilda dizel avtobuslarni sotib olishdan to‘liq voz kechdi, trolleybular ham yo‘nalishlardan chiqarilmoqda, elektrobuslar soni esa 600 dan oshdi.
TOShKENT, 23 mar – Sputnik. Moskva elektrobuslardan foydalana boshlaganiga yaqinda 3-yil bo‘ladi. O‘tgan davr mobaynida Rossiya poytaxti elektrobuslarning bir necha turini sinovdan o‘tkazdi va o‘ziga keraklisini saralab oldi. Ayni damda elektrobuslar sonini 600dan oshgan.
Moskva elektrobusi qanday bo‘lishi kerak
Moskvada elektrobuslarni sinovdan o‘tkazish ilk bor 2017-yilda boshlangan edi. O‘shanda Xitoyning Yutong kompaniyasi hamda Moskva viloyatida joylashgan LIAZ avtobus zavodi tomonidan ishlab chiqarilgan 2 turdagi elektrobuslar uzoq muddatli sinovda o‘tkazilgan edi.
Xitoy avtobusi bir quvvatlanishda 250 km masofa bosib o‘tsa Rossiya avtobusi – 60 km masofaga yurgan. Lekin Rossiya avtobusi tez zarad olish xususiyatiga ega bo‘lgan.
Undan tashqari LIAZ Yevropa standartlariga muvofiq yaratilgan bo‘lib mutlaq tekis va past polga ega bo‘lgan. Bu yo‘lovchilar uchun juda qulayligi aniqlangan.
Xitoy avtobusi litiytemirfosfatli LiFePo4 akkumulyatoridan foydalangan. Rossiya avtobusi esa MpCO turdagi akkumulyatorlardan (U ham Xitoyda ishlab chiqariladi) foydalangan. Ushbu ikkala turdagi akkumulyatorlar ham elektr transporti uchun eng zamonaviy batareya hisoblanadi.
Faqat MpCO batareyasining tez quvvatlanish xususiyati shahar transporti uchun qo‘l kelgan. Ya’ni avtobus so‘nggi bekatga yetib kelganda 6 daqiqa ichida 50% zarad olishi mumkin.
Keyinchalik Rossiyaning eng yirik yuk avtomobillari ishlab chiqaruvchisi bo‘lgan Kamaz ham Moskva uchun elektrobuslar yetkazib bera boshladi. Bugungi kunga kelib Kamaz birinchilardan bo‘lib "garmoshka" elektrobuslar ham ishlab chiqarishni boshlagan.
Keyinchalik, Moskvada elektrobuslar harakatlanayotgan eng uzun yo‘nalish 48 km ekanini hisobga olganda 60km masofaga yetadigan akkumulyator bilan jihozlangan avtobus hech qanday muammosiz ishlashi ma’lum bo‘lgan.
Avtobuslarni zaradlash ularning tomi ustida joylashgan, ko‘tariladigan shox orqali juda qulay va xavfsiz ravishda amalga oshiriladi. Avtobus oxirgi bekatga yetib kelganda ana shunday quvvatlash moslamasi ostida to‘xtaydi zarad oladi.
Mosgortrans ana shunday quvvatlash moslamalarini ayrim bekatlarda ham o‘rnatishni rejalashtirgan. Undan tashqari elektrobuslar uchun maxsus "tez yordam" mashinasi ham bor. Avtobus zaradi tugab qolganda u bir necha daqiqa ichida uni quvvatlashi mumkin.
Yuqori quvvatli zaradlash stansiyalari atobus ishlab chiqaruvchisi tomonidan yetkazib beriladi. Bunday stansiya 500 amper tok bilan avtobusni zaradlashi mumkin. Bunda 6-9 daqiqa ichida avtobus akkumulyator 50 % zarad oladi. 16-21 daqiqda ichida 100%.
Undan tashqari oddiy simli 20 amperli tungi zaradlash stansiyalari ham bor. Ushbu stansiyalar avtobusni 5-6 soat ichida to‘liq quvvatlaydi.
Albatta elektrobuslarning o‘ziga yarasha muammolari ham bor. Birinchi navbatda ularning narxi – 32-38 mln rubl. Bu pulga 2ta trolleybus yoki 2,5 ta dizel avtobus sotib olsa bo‘ladi. Elektrobu narxining 3/1 qismini uning akkumulyatori narxi tashkil qiladi – 9 mln rubl.
Lekin Moskva elektrobuslarni 15-yillik to‘liq ishlab berish sharti bilan sotib oladi.Ya’ni ishlab chiqaruvchi ushbu muddat davomida o‘z mahsulotining ishga shay bo‘lishin ta’minlab berishi kerak. Solishtirish uchun bugun shahar avtobuslarining o‘rtacha ishlash muddati 7-yilni tashkil qiladi.
Sovuq iqlimda elektrobuslaring yana bir muammosi – salonni nima bilan isitish va akkumulyatorlari normal ishlashi +7+12 daraja haroratni saqlab turish. Moskvada qish vaqti havo harorati -35 darajagacha tushib ketishi mumkin. Shu sababli elektrobus juda murakkab va puxta o‘ylangan isitish/sovutish tizimiga ega.
1.
Elektromotorlar ishlab chiqarayotgan issiqlik, avtobus orqa mostiga o‘rnatilgan maxsus radiatorlar orqali suyuuqlik yordamida olinib salonni va batareyalar bo‘limini isitish uchun foydalaniladi.
2.
Bu yetarli bo‘lmaganda yoki qattiq sovuqda - quvvati 350 vatt bo‘lgan qo‘shimcha dizel isitgich (Webasto)dan foydalaniladi.
3.
Yoz vaqtida avtobus oddiy konditsioner yordamida sovutiladi.
Moskva 2021-yildan boshlab dizel avtobuslari sotib olishdan to‘liq voz kechdi. Undan tashqari 2020-yildan boshlab trolleybuslardan ham voz kechishni boshlagan edi. Yaqin kelajakda ularning o‘rnini elektrobuslar egallaydi.
Bugungi kunda bu yerda
42-ta yo‘nalishda 600 dan ortiq elektrobuslar ishlamoqda. O‘tgan davr mobaynida ular yordamida atmosferaga 400 tonna SO2 chiqindisi tashlanmadi. Yaqin 3-yil ichida Moskva yana 1675ta elektrobus sotib olishni rejalashtirgan.
