"Kuch ko‘rsatish": ekspert AQShning Qora dengizdagi harakatlariga izoh berdi

© Foto : U.S. Navy/Petty Officer 2nd Class Austin IngramEsmines VMS SShA Porter vo vremya dozapravki v Chernom more
Esmines VMS SShA Porter vo vremya dozapravki v Chernom more - Sputnik O‘zbekiston, 1920, 09.11.2021
Obuna bo‘lish
AQShning “Porter” esminetsi va AQSh harbiy-dengiz kuchlari shtab-kvartirasi qanotli raketalar bilan qurollangan “Mount Uitni” kemasi Qora dengizga kirib kelgandi.
AQShning Qora dengiz mintaqasida faollashishi Vashingtonning Rossiyani tiyib turish bo‘yicha rasmiy pozitsiyasi bilan bog‘liq va kuchni namoyish qilish, ammo amerikaliklar Ukraina hududida harbiy yoki dengiz bazalarini joylashtirish to‘g‘risida qaror qabul qilishlari dargumon, deb hisoblaydi Rossiya Fanlar akademiyasining AQSh va Kanada instituti Harbiy-siyosiy tadqiqotlar markazi rahbari, Oliy Iqtisodiyot maktabi Jahon siyosati kafedrasi professori Vladimir Batuk.
Prezident SShA Djo Bayden i pervaya ledi Djill Bayden pribivayut v aeroport Fyumichino dlya uchastiya v sammite G20  - Sputnik O‘zbekiston, 1920, 02.11.2021
AQSh prezidenti Yevropada: Rossiyani qanday haq to‘lash va pushaymon bo‘lishga majburlashadi
Avvalroq AQShning “Porter”esminetsi va AQSh harbiy-dengiz kuchlari shtab-kvartirasi qanotli raketalar bilan qurollangan “Mount Uitni” kemasi Qora dengizga kirib kelgandi.
“Bu Amerikaning Rossiyani, jumladan, yaqin chegaralarda, jumladan, Qora va Boltiq dengizlarida tiyib turish bo‘yicha rasmiy pozitsiyasi... Bu Vashingtonning shunday kuch namoyishi, lekin bundan ortiq narsa emas”, — dedi Batuk RIA Novosti agentligiga.
Ekspertning ta’kidlashicha, agar Qora dengiz mintaqasida AQSh harbiy bazalarini ehtimoliy qurilishini ko‘rib chiqsak, unda ma’lum savollar, jumladan, Montryo konvensiyasi bo‘yicha cheklovlar bilan bog‘liq masalalar ham bor.
Neftanaya kachalka, illyustrativnoe foto - Sputnik O‘zbekiston, 1920, 31.10.2021
Putinning neft narxi haqidagi gaplari AQSh va Yaponiya yuragiga g‘ulg‘ula solib qo‘ydi – OAV
"Gap shundaki, Montryo konvensiyasiga ko‘ra va hech kim uni bekor qilmagan, Qora dengiz akvatoriyasida bo‘lmagan davlatlar o‘z harbiy kemalarini Qora dengizda uch hafta - 21 kun ushlab turish huquqiga ega. Undan ortiq muddat emas. Demak, amerikaliklar shunchaki Qora dengizdagi flotni doimiy ravishda harbiy bazalarjoylashtirish huquqiga ega emaslar. Katta ehtimol bilan, yaqin kelajakda amerikaliklar Qora dengizdagi ittifoqchilari va sheriklariga tashrif buyurishadi, bundan ortiq narsa emas", - deydi Batuk.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Amerika harbiy kemasining Qora dengiz hududiga kirishi Donbassdagi ukrainalik harbiylarga qandaydir tarzda yordam berishi mumkinligini tasavvur qilish qiyin, chunki Donbass va Qora dengiz - harbiy amaliyotlarning turli teatrlaridir.
Batukning tushuntirishicha, Qora dengizda Amerika harbiy bazalarini tashkil qilish bilan bog‘liq qiyinchiliklar nafaqat Montryo konvensiyasi, balki dunyoda amerikaliklar yirik harbiy bazalarini doimiy ravishda boshqarayotgan davlatlar unchalik ko‘p emasligi bilan bog‘liq. Ekspertning ta’kidlashicha, bular, qoida tariqasida, juda boy davlatlar, ichki siyosiy vaziyat nihoyatda barqaror bo‘lgan, amerikalik dengizchilar va fuqarolik xodimlari o‘zlarini xavfsiz va qulay his qiladigan davlatlardir.
Goroda mira. Kiyev - Sputnik O‘zbekiston, 1920, 08.11.2021
Ukraina Rossiyadan eng asosiy narsani tortib olmoqchi
"Bular G‘arbiy Yevropa davlatlari, bular Bahrayn kabi davlatlar, sayyoramizning eng boy davlatlar safiga kiradi. Bular Yaponiya, Janubiy Koreya va Avstraliya kabi davlatlar. Ukraina hech qanday mezon bo‘yicha bu toifaga to‘g‘ri kelmaydi. Bu kambag‘al mamlakat, u ichki g‘alayon bilan qamrab olingan. Shuning uchun qandaydir amerikalik harbiy yoki siyosiy yetakchi o‘zining aqli va hushor xotirasi bilan Ukraina hududida ba’zi doimiy Amerika harbiy yoki dengiz bazalarini joylashtirish to‘g‘risida qaror qilishi dargumon", - dedi agentlik suhbatdoshi.
Rossiya Mudofaa vazirligi AQShning Qora dengiz mintaqasidagi harakatlariga munosabat bildirdi va Kiyev Donbassda harbiy yechim tayyorlayotgan paytda ehtimoliy harbiy amaliyotlar teatri o‘rganilayotganini ta’kidladi. Rossiya Mudofaa vazirligi ta’kidlashicha, Rossiya Qora dengiz floti Qora dengizda “AQSh harbiy-dengiz kuchlari kemalarining harakatlarini nazorat qilish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar”ni amalga oshirmoqda. AQSh harbiy-dengiz kuchlarining Qora dengizdagi harakatlari beqarorlashtiruvchi omil bo‘lib, maqsadlardan biri - Ukraina hududini harbiy jihatdan o‘zlashtirishdir.
Eksponat vistavki Krim: zoloto i sekreti Chernogo morya v Amsterdame
 - Sputnik O‘zbekiston, 1920, 27.10.2021
Janjal sababchisi: skiflar xazinalarini Qrimga emas, Ukrainaga berishapti
Avvalroq AQSh harbiy-dengiz kuchlari zobiti Brayan Xarrington Montryo konvensiyasini chetlab o‘tib muntazam ravishda harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazish Rossiyani Qora dengizdagi hukmronlikdan mahrum qilishga yordam berishini aytgan edi. Xarrington yuqori texnologiyali qurollardan foydalangan holda harbiy manevrlar o‘tkazishni va Qora dengizda AQSh va NATO kemalari o‘rtasida o‘zaro hamkorlikni taklif qildi. Montryo konvensiyasiga ko‘ra, Qora dengiz bo‘yida bo‘lmagan davlatlar tinch vaqtda bo‘g‘ozlardan o‘tayotganda harbiy kemalarning tonnajiga nisbatan cheklovlarga rioya qilishlari shart, shu bois mutaxassis davlatlarni bu qoidani aylanib o‘tish uchun kuchlarni birlashtirishga chaqirdi.
1936 yilda qabul qilingan Montryo konvenyiyasi tinchlik davrida ham, urush davrida ham barcha mamlakatlar savdo kemalari uchun bo‘g‘ozlardan o‘tish erkinligini saqlab qoladi. Biroq, harbiy kemalarning o‘tish rejimi Qora dengiz va Qora dengiz bo‘lmagan davlatlarga nisbatan farq qiladi. Qora dengiz bo‘yida bo‘lmagan kuchlarning harbiy kemalari uchun turi va qolish muddati bo‘yicha sezilarli cheklovlar joriy etilgan.
Yangiliklar lentasi
0