https://oz.sputniknews.uz/20210820/cobiq-sovet-ittifoq-davlatlari-uchun-ukraina-darslari-20171465.html
Cobiq sovet ittifoq davlatlari uchun Ukraina darslari
Cobiq sovet ittifoq davlatlari uchun Ukraina darslari
Mustaqillik yillarida Ukraina boshqa davlatlar uchun namuna boʻldi. Hech kimga ravo koʻrmaydigan namuna boʻldi. 20.08.2021, Sputnik Oʻzbekiston
2021-08-20T17:47+0500
2021-08-20T17:47+0500
2021-08-20T18:01+0500
kolumnistlar
ukraina
sssr
/html/head/meta[@name='og:title']/@content
/html/head/meta[@name='og:description']/@content
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e4/0b/1d/15497177_0:160:3073:1888_1920x0_80_0_0_b35954ce9511ea771f66526d5f121184.jpg
Zamonaviy dunyoda bir qator davlatlar (yoki davlatlar birlashmalari) qolganlarga misol boʻla oladi. Masalan, Yevroittifoqi bugungi kunda eng samarali integratsiya birlashmasi hisoblanadi. Insoniyat feodal tarqoqlik sharoitida yashashga mahkum emasligi, asrlar davomida bir-biri bilan urush qilgan davlatlar yuksak maqsadlar uchun birlasha olishining ramzi hisoblanadi.AQSH bir paytlar demokratiya va muvaffaqiyatli rivojlanishning namunasi boʻlgandi, lekin bugungi kunda u demokratiya va inson huquqlarini himoya qilish tamoyillari qonun va maqsadga muvofiqlik bilan cheklanmagan boʻlsa, nimaga aylanishi mumkinligiga misol boʻla oldi. BLM va MeToo kabi harakatlar bunday tubanlashishning namunasidir va amerika jamiyatini ichidan vayron qilmoqda.Rossiyaning vazifasi boshqa. U (Xitoy va qisman Turkiya bilan birgalikda) Gʻarb modelidagi demokratiya muvaffaqiyatli siyosiy tizimning yagona modeli emasligiga misol boʻla oldi. Har bir davlat oʻz anʼanalari, geografiyasi, turmush darajasi va aholining ehtiyojlariga asoslanib, oʻziga xos bunday tizimga ega boʻlishi kerak.Ukraina ham yorqin misol boʻla oldi. Hech kimga sir emaski, AQSH (bu mamlakatni tashqaridan boshqaruvni amalga oshiradi) Kiyevga nisbatan katta rejalari bor edi.Vashington uzoq vaqtdan beri sobiq sovet ittifoqi hududida oʻziga xos "taraqqiyot va demokratiya mashʼali"ni paydo qilish gʻoyasini oʻylab yurgandi. Gʻarbga yuz qaratib, demokratik va liberal islohotlar masalasida uning barcha maslahatlarini itoatkorlik bilan qabul qilish hisobiga, ona mamlakatni avtoritar davlatdan zamonaviy farovon jamiyatga aylantirishning namunali misol sifatida koʻrishgan.Bu "mashʼal" Rossiya jamiyatini hokimiyatdan xuddi shu yoʻldan borishni talab qilishga undashi kerak edi va shu bilan AQShga Moskvada rangli inqilob boʻlmasada, hech boʻlmaganda Vashingtonga itoatsiz Kremlning hozirgi rahbariyatini jiddiy ravishda zaiflashtirishga yordam berardi.Yana hech kimga sir emaski, AQSH postsovet hududida oʻz siyosatini asosan Rossiyani tiyib turish nuqtasidan qaraydi.Mashʼallar yoqilmadi"Mashʼal” boʻlishga Amerikaning birinchi nomzodi – Gruziya boʻldi, u yerda Mixail Saakashvili "atirgul inqilobi" paytida hokimiyatga keldi, shundan soʻng u Amerika va Yevropa pullari bilan bir qator islohotlarni amalga oshirdi. Liberallar darhol uni qalqonga koʻtarib, "Nega Gruziya uddaladi" sarlavhasi ostida kitoblar chiqarishdi, lekin oxir-oqibat Gruziya tajribasi muvaffaqiyatsiz boʻlib chiqdi.Buning sabablari koʻp - ijrochining tinchlikni buzishi (Saakashvili Janubiy Osetiyaga bostirib kirishga qaror qildi, bu bilan ruslar va gruzinlar oldida oʻzini obroʻsizlantirdi), liberalizmni haddan tashqari oshirish (masalan, don importi boʻyicha bojlarni bekor qilish, Gruziyaning qishloq xoʻjaligiga zarba berdi), Gruziyada oʻz rivojlanish resurslarining yetishmasligi, shuningdek, gruzinlar orasida chuqur singdirilgan rusofobiyaning yoʻqligi.Nigoh Ukrainaga qaratildi. Koʻp sonli aholisi boʻlgan, resurslarga boy mamlakat, elita koʻp yillar davomida oʻz davlati va jamiyatini "Rossiyasiz"ga aylantirish siyosatini olib bordi. Rus xalqining bir qismini ajratib qoʻyish, ularni "haqiqiy ukrainaliklarga" aylantirish va Rossiya boʻlmagan alohida tarixi, oʻz tili va milliy qahramonlari siyosati olib borildi.Amerika qoʻlning yengil harakati bilan "Rossiyasiz" 2014 yilda batamom "AntiRossiya"ga aylandi, Maydan keyingi hukumat esa amerikalik kuratorlar nazorati ostida liberal va demokratik islohotlar jarayonini boshladi.Natijada Ukraina haqiqatan ham namunaga aylandi, lekin amerikaliklar xohlagandek boʻlmadi.U mamlakatning agressiv rusofobiyaning namunasi boʻldi, katta qismi rus tilida gapiradi, ruscha oʻylaydi va oʻzini rus deb biladigan mamlakatda barqaror va farovon jamiyat yaratilishiga olib kelmaydi. Aksincha, ixtilof, fuqarolar oʻrtasida mojaro va hatto fuqarolar urushini qoʻzgʻatadi.U Rossiya bilan chegaradosh va koʻp jihatdan unga bogʻliq boʻlgan mamlakatda agressiv rusofobiya davlatning xavfsizligi va rivojlanishiga olib kelmasligiga misol boʻla oldi.Ukraina Rossiya bozoriga bojsiz kirishni yoʻqotdi va faqat Kremlning vazminligi va yumshoq pozitsiyasi tufayli (buning uchun Vladimir Putin bir qator rossiyalik ekspertlari tomonidan tanqid qilingan) vizasiz rejim, gastarbayterlarga Rossiyada ishlashi uchun imkonini yoʻqotmadi, shuningdek, jiddiy iqtisodiy sanktsiyalar olmadi.U Gʻarbning Rossiyaga qarshi istehkom rolini ixtiyoriy ravishda qabul qilish katta dividend keltirmasligiga misol boʻla oldi. Axir Ukrainada ular Vashington va Bryussel (Kiyevning aqlli kishilarining fikriga koʻra, Moskva bilan ekzistentsial ziddiyatda) oʻz istehkomini har tomonlama qoʻllab-quvvatlashiga ishonishgan. Unga pul quyish, siyosiy sarmoya kiritish va hatto uni Gʻarb integratsion bloklariga qoʻshish (agar Yevropa Ittifoqi boʻlmasa, hech boʻlmaganda NATO).Biroq, bularning hech biri yuz bermadi - aksincha, Gʻarb asta-sekin Ukrainani tashlashmoqda. YEIda Rossiya bilan ziddiyat maʼnosiz ekanligini tushunishmoqda va unda gʻalaba qozonish imkoniyati yoʻq, AQShda esa bu tushuncha alohida odamlar orasida paydo boʻlmoqda - natijada Gʻarb Moskva bilan kelishishga urinmoqda.Ukraina rusofobiyasi bilan tarixiy jarayonning chetida (aksincha, ular qanchalik aksi haqida qattiq baqirishmasin), va istiqbolda esa - Rossiya bilan yuzma-yuz (maʼlum boʻlganidek, u mehribon, lekin uning xotirasi yaxshi) qolib ketmoqda. Axir AQShning ittifoqchilik majburiyatlari (nafaqat mamlakatlar, balki mahalliy xoinlar (kollaborantlar) oldida) oʻz ishonchliligini bir qancha joylarda koʻrsatdi, oxirgisi Afgʻoniston boʻldi. Ayniqsa, Kobul aeroportida.Shuning uchun barcha davlatlar Ukraina tajribasini sinchiklab oʻrganishi va uni takrorlamasligi kerak. Bu postsovet hududidagi davlatlar uchun ayniqsa tegishli, ular Rossiya bilan yashaydi, aslini olib qaraganda, Rossiya ularni qashshoqlikdan ham, tashqi tahdidlardan ham qutqarmoqda.
https://oz.sputniknews.uz/20210820/defolt-ishsizlik-bankrotlik-rossiyaga-qarshi-siyosat-ukrainani-qaerga-olib-keldi-20162254.html
https://oz.sputniknews.uz/20210819/ukrainani-afgoniston-taqdiri-kutmoqda-patrushev-20145880.html
https://oz.sputniknews.uz/20210818/ukraina-armiyasi--2021-qurollanish-va-jangovarlik-qobiliyati-20132363.html
https://oz.sputniknews.uz/20210817/kimning-loyihasi-edi--ukrainadagi-davlat-tontarishi-sababi-yanukovich-nigohida-20112806.html
https://oz.sputniknews.uz/20210817/yanukovich-ukrainaning-30-yil-mustaqillikdagi-asosiy-xatosini-aytdi-20111864.html
ukraina
Sputnik Oʻzbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2021
Gevorg Mirzayan
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/351/16/3511652_1115:0:3365:2250_100x100_80_0_0_1b0822dad12a451a149d6794caa43290.jpg
Gevorg Mirzayan
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/351/16/3511652_1115:0:3365:2250_100x100_80_0_0_1b0822dad12a451a149d6794caa43290.jpg
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik Oʻzbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Oʻzbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Gevorg Mirzayan
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/351/16/3511652_1115:0:3365:2250_100x100_80_0_0_1b0822dad12a451a149d6794caa43290.jpg
ukraina, sssr
Cobiq sovet ittifoq davlatlari uchun Ukraina darslari
17:47 20.08.2021 (yangilandi: 18:01 20.08.2021) Mustaqillik yillarida Ukraina boshqa davlatlar uchun namuna boʻldi. Hech kimga ravo koʻrmaydigan namuna boʻldi.
Zamonaviy dunyoda bir qator davlatlar (yoki davlatlar birlashmalari) qolganlarga misol boʻla oladi. Masalan, Yevroittifoqi bugungi kunda eng samarali integratsiya birlashmasi hisoblanadi. Insoniyat feodal tarqoqlik sharoitida yashashga mahkum emasligi, asrlar davomida bir-biri bilan urush qilgan davlatlar yuksak maqsadlar uchun birlasha olishining ramzi hisoblanadi.
AQSH bir paytlar demokratiya va muvaffaqiyatli rivojlanishning namunasi boʻlgandi, lekin bugungi kunda u demokratiya va inson huquqlarini himoya qilish tamoyillari qonun va maqsadga muvofiqlik bilan cheklanmagan boʻlsa, nimaga aylanishi mumkinligiga misol boʻla oldi. BLM va MeToo kabi harakatlar bunday tubanlashishning namunasidir va amerika jamiyatini ichidan vayron qilmoqda.
Rossiyaning vazifasi boshqa. U (Xitoy va qisman Turkiya bilan birgalikda) Gʻarb modelidagi demokratiya muvaffaqiyatli siyosiy tizimning yagona modeli emasligiga misol boʻla oldi. Har bir davlat oʻz anʼanalari, geografiyasi, turmush darajasi va aholining ehtiyojlariga asoslanib, oʻziga xos bunday tizimga ega boʻlishi kerak.
Ukraina ham yorqin misol boʻla oldi. Hech kimga sir emaski, AQSH (bu mamlakatni tashqaridan boshqaruvni amalga oshiradi) Kiyevga nisbatan katta rejalari bor edi.
Vashington uzoq vaqtdan beri sobiq sovet ittifoqi hududida oʻziga xos "taraqqiyot va demokratiya mashʼali"ni paydo qilish gʻoyasini oʻylab yurgandi. Gʻarbga yuz qaratib, demokratik va liberal islohotlar masalasida uning barcha maslahatlarini itoatkorlik bilan qabul qilish hisobiga, ona mamlakatni avtoritar davlatdan zamonaviy farovon jamiyatga aylantirishning namunali misol sifatida koʻrishgan.
Bu "mashʼal" Rossiya jamiyatini hokimiyatdan xuddi shu yoʻldan borishni talab qilishga undashi kerak edi va shu bilan AQShga Moskvada rangli inqilob boʻlmasada, hech boʻlmaganda Vashingtonga itoatsiz Kremlning hozirgi rahbariyatini jiddiy ravishda zaiflashtirishga yordam berardi.
Yana hech kimga sir emaski, AQSH postsovet hududida oʻz siyosatini asosan Rossiyani tiyib turish nuqtasidan qaraydi.
Mashʼallar yoqilmadi
"Mashʼal” boʻlishga Amerikaning birinchi nomzodi – Gruziya boʻldi, u yerda Mixail Saakashvili "atirgul inqilobi" paytida hokimiyatga keldi, shundan soʻng u Amerika va Yevropa pullari bilan bir qator islohotlarni amalga oshirdi. Liberallar darhol uni qalqonga koʻtarib, "Nega Gruziya uddaladi" sarlavhasi ostida kitoblar chiqarishdi, lekin oxir-oqibat Gruziya tajribasi muvaffaqiyatsiz boʻlib chiqdi.
Buning sabablari koʻp - ijrochining tinchlikni buzishi (Saakashvili Janubiy Osetiyaga bostirib kirishga qaror qildi, bu bilan ruslar va gruzinlar oldida oʻzini obroʻsizlantirdi), liberalizmni haddan tashqari oshirish (masalan, don importi boʻyicha bojlarni bekor qilish, Gruziyaning qishloq xoʻjaligiga zarba berdi), Gruziyada oʻz rivojlanish resurslarining yetishmasligi, shuningdek, gruzinlar orasida chuqur singdirilgan rusofobiyaning yoʻqligi.
Nigoh Ukrainaga qaratildi. Koʻp sonli aholisi boʻlgan, resurslarga boy mamlakat, elita koʻp yillar davomida oʻz davlati va jamiyatini "Rossiyasiz"ga aylantirish siyosatini olib bordi. Rus xalqining bir qismini ajratib qoʻyish, ularni "haqiqiy ukrainaliklarga" aylantirish va Rossiya boʻlmagan alohida tarixi, oʻz tili va milliy qahramonlari siyosati olib borildi.
Amerika qoʻlning yengil harakati bilan "Rossiyasiz" 2014 yilda batamom "AntiRossiya"ga aylandi, Maydan keyingi hukumat esa amerikalik kuratorlar nazorati ostida liberal va demokratik islohotlar jarayonini boshladi.
Natijada Ukraina haqiqatan ham namunaga aylandi, lekin amerikaliklar xohlagandek boʻlmadi.
U mamlakatning agressiv rusofobiyaning namunasi boʻldi, katta qismi rus tilida gapiradi, ruscha oʻylaydi va oʻzini rus deb biladigan mamlakatda barqaror va farovon jamiyat yaratilishiga olib kelmaydi. Aksincha, ixtilof, fuqarolar oʻrtasida mojaro va hatto fuqarolar urushini qoʻzgʻatadi.
U Rossiya bilan chegaradosh va koʻp jihatdan unga bogʻliq boʻlgan mamlakatda agressiv rusofobiya davlatning xavfsizligi va rivojlanishiga olib kelmasligiga misol boʻla oldi.
Ukraina Rossiya bozoriga bojsiz kirishni yoʻqotdi va faqat Kremlning vazminligi va yumshoq pozitsiyasi tufayli (buning uchun Vladimir Putin bir qator rossiyalik ekspertlari tomonidan tanqid qilingan) vizasiz rejim, gastarbayterlarga Rossiyada ishlashi uchun imkonini yoʻqotmadi, shuningdek, jiddiy iqtisodiy sanktsiyalar olmadi.
U Gʻarbning Rossiyaga qarshi istehkom rolini ixtiyoriy ravishda qabul qilish katta dividend keltirmasligiga misol boʻla oldi. Axir Ukrainada ular Vashington va Bryussel (Kiyevning aqlli kishilarining fikriga koʻra, Moskva bilan ekzistentsial ziddiyatda) oʻz istehkomini har tomonlama qoʻllab-quvvatlashiga ishonishgan. Unga pul quyish, siyosiy sarmoya kiritish va hatto uni Gʻarb integratsion bloklariga qoʻshish (agar Yevropa Ittifoqi boʻlmasa, hech boʻlmaganda NATO).
Biroq, bularning hech biri yuz bermadi - aksincha, Gʻarb asta-sekin Ukrainani tashlashmoqda. YEIda Rossiya bilan ziddiyat maʼnosiz ekanligini tushunishmoqda va unda gʻalaba qozonish imkoniyati yoʻq, AQShda esa bu tushuncha alohida odamlar orasida paydo boʻlmoqda - natijada Gʻarb Moskva bilan kelishishga urinmoqda.
Ukraina rusofobiyasi bilan tarixiy jarayonning chetida (aksincha, ular qanchalik aksi haqida qattiq baqirishmasin), va istiqbolda esa - Rossiya bilan yuzma-yuz (maʼlum boʻlganidek, u mehribon, lekin uning xotirasi yaxshi) qolib ketmoqda. Axir AQShning ittifoqchilik majburiyatlari (nafaqat mamlakatlar, balki mahalliy xoinlar (kollaborantlar) oldida) oʻz ishonchliligini bir qancha joylarda koʻrsatdi, oxirgisi Afgʻoniston boʻldi. Ayniqsa, Kobul aeroportida.
Shuning uchun barcha davlatlar Ukraina tajribasini sinchiklab oʻrganishi va uni takrorlamasligi kerak. Bu postsovet hududidagi davlatlar uchun ayniqsa tegishli, ular Rossiya bilan yashaydi, aslini olib qaraganda, Rossiya ularni qashshoqlikdan ham, tashqi tahdidlardan ham qutqarmoqda.
