TOShKENT, 17 apr - Sputnik, Maksim Rubchenko. Oq uyining koronavirus epidemiyasi bo‘yicha Pekinga nisbatan takror-takror aytilgan ayblovlari qarzlarni to‘lamaslik talablari bilan yakunlandi. Xitoy AQSh davlat obligatsiyalarining eng yirik egasi bo‘lib qolayotgani sababli, gap tanlanma defolt haqida ketmoqda. Bu tashabbus qanchalik o‘rinli va u Amerika iqtisodiyoti uchun qanday ta’sir qilishi mumkin - RIA Novosti materialida.
Pul ber!
"AQShning Xitoy markaziy bank zaxiralarida saqlanayotgan qarzining bir qismini hisobdan chiqarish orqali global sog‘liqni saqlash tizimi inqirozini keltirib chiqargan Uxanda kasallik tarqalishini yashirgani uchun Pekinni jazolanishi kerak", - dedi Tennessi shtatidan senator Marsha Blekbern.
Uni bizga mashhur bo‘lgan, Rossiyaga va "Shimoliy oqim-2"ga qarshi sanksiyalar to‘g‘risidagi bir nechta qonun loyihasi muallifi, senator Lindsi Grem qo‘llab-quvvatladi. "Bu Xitoydan kelib chiqqan uchinchi pandemiya. Ular iflos bozorlardan kelib chiqadi, u yerlarda virus bilan kasallangan sichqon va maymunlar keyinchalik oziq-ovqat orqali yuqadi", - dedi Grem dushanba kuni Fox News'ga bergan intervyusida.
Uning so‘zlariga ko‘ra, "butun dunyo pandemiya uchun hisob chiqarib berishi kerak" va Pekinni "ancha katta xarajat"ga majburlash kerak. "Men Xitoy oldidagi qarzimizning bir qismini bekor qilishni boshlanishini xohlayman, chunki biz ularga emas, balki ular bizga to‘lashlari kerak!" – deya ta’kidladi senator.
Blekbern va Grem koronavirusning Xitoydan kelib chiqishidan pul ishlashga urinishda yolg‘iz emaslar. Senator Josh Xouli, yana uchta hamkasblari bilan hammuallifda, Pekinda koronavirusning tarqalishi bo‘yicha xalqaro tekshiruv o‘tkazish va "kompensatsiyalarni to‘lash mexanizmini" yaratish to‘g‘risida parlamentga qonun loyihasini taqdim etdi.
Bularning barchasi yuqori martabali amaldorlar ishtirokida keng miqyosli targ‘ibot-tashviqot ishlari bilan birga olib borilmoqda. Shunday qilib, chorshanba kuni Pentagon rahbari Mark Esper Fox News telekanaliga bergan intervyusida "Xitoy COVID-19 epidemiyasiyaning hozirgi va dastlabki bosqichlaridagi ko‘p narsalarni yashirishda davom etmoqda" dedi.
"Xitoy yanada vijdonli bo‘lib, infeksiyani yengilroq yengishimiz uchun ko‘proq ma’lumot bersa bo‘lardi", - dedi Esper va Pekinga nisbatan "bosimni" kuchaytirish va virusning kelib chiqishi haqidagi barcha haqiqatni sug‘urib olishga chaqirdi.
Fitna nazariyasi
Uxandagi Virusologiya institutidan biologik sizib chiqishi haqida birinchi bor shu muassasa sobiq xodimi Botao Sao internetda yozgan. U tadqiqot laboratoriyalaridan biri epidemiya kelib chiqqan dengiz mahsulotlari ulgurji bozoridan olti yuz metr narida joylashganligini ta’kidlagan.
Botao ushbu "halokatli koronavirus ehtimol laboratoriyada yaratilgan" deb taxmin qildi va tasodifan shaharga olib chiqildi. Biroq, tez orada u gipoteza tasdiqlanmaganligini tushuntirib, o‘z so‘zlarini o‘chirib tashladi.
Shunga qaramay, virusning sun’iy ravishda kelib chiqishi versiyasini darhol G‘arb ommaviy axborot vositalari ilib oldi, keyinchalik esa Vashington rasmiylari ham. 17-fevral kuni respublikachi-senator Tom Kotton infeksiya Xitoyning Uxan shahridagi biokimoviy laboratoriyadan kelib chiqqanini e’lon qildi va "halokatli pandemiyaning tarqalishida aybdorlarni" javob berishga chaqirishga va’da berdi.
Ayblovlarga Oq uy ham qo‘shildi. Donald Tramp o‘z tvitlarida "COVID-19" ni "Xitoy virusi" deb atadi.
AQSh Davlat kotibi Mayk Pompeo mart oyida "Katta yettilik" tashqi ishlar vazirlarining qo‘shma bayonotini imzolanishiga to‘sqinlik qildi, chunki ko‘pchilik "Uxan virusi" atamasini hujjatdan olib tashlashni talab qildi.
Shu bilan birga, tobora ko‘proq obro‘li mutaxassislar bunday ayblovlarni rad etmoqda. The New York Times gazetasining yozishicha, AQShning milliy xavfsizlik bo‘yicha maslahatchisining o‘rinbosari Metyu Pottinger razvedka xizmatlaridan yanvar oyida Uxandagi laboratoriyadan virus tarqalishi mumkinligini tekshirishni so‘ragan, ammo Markaziy razvedka boshqarmasi hech shubhali narsa topmagan.
Seshanba kuni shtab boshliqlari Birlashgan qo‘mitasi raisi general Mark Milli: "Koronavirusning tabiiy ravishda paydo bo‘lganiga ko‘plab dalillar mavjud", dedi.
Rutgers Universitetining kimoviy biologiya professori Richard Abrayt The Washington Post nashriga shunday izoh berdi: "Ushbu virusning genom ketma-ketligida sun’iy ravishda kelib chiqishini ko‘rsatadigan hech narsa yo‘q.
AQSh hanuz o‘zi aytganida turishda davom etmoqda. O‘tgan hafta Texas va Nevada sudlarida XXRga qarshi ommaviy da’volar berildi: besh mingdan ortiq amerikaliklar xitoyliklar butun dunyo bo‘ylab koronavirus tarqalishiga yo‘l qo‘yganligi sababli katta zararlarga duch kelishdi.
"Bizning da’voimiz virus natijasida jismoniy shikastlanganlarga tegishli. <…> Gap, shuningdek, Xitoyning tijorat faoliyati, yovvoyi hayvonlar go‘shti sotiladigan bozorlarda savdo-sotiq to‘g‘risida ketmoqda", - deydi da’vogarlarning vakili bo‘lgan Berman Law Group yuridik kompaniyasi.
Amerikaliklar 1,2 trln dollar tovon pulini talab qilmoqdalar. "Tasodifan" bu mablag‘ Xitoy Xalq banki balansidagi AQSh obligatsiyalarining miqdoriga teng keladi.
Shunday qilib, sud hukumatga "da’vogarlar manfaatlarini tahminlash uchun" ushbu qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha to‘lovlarni taqiqlashi mumkin. Vashington rasmiylari bu qarorni itoatkorlik bilan bajaradilar.
Hudqush missiyasi
Pandemiya uchun tovon da’volari ham huquqiy meyorlarga, ham umumiy mantiqqa ziddir. Bu haqda seshanba kuni Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov ma’lum qildi.
"Biz Xitoy ushbu infeksiyaning paydo bo‘lganligi va kimdir o‘z vaqtida xabardor qilmaganligi sababli hammaga tovon to‘lashi kerakligi haqidagi iddaolarni eshitganimizda ... Bilasizmi, bu barcha chegaralar va odobdan oshib ketadi", - deya ta’kidladi Rossiya diplomatiyasi rahbari.
Biroq, Vashingtonning boshqa mamlakatlarga nisbatan sanksiyalarni qo‘llash tajribasi shuni ko‘rsatadiki, bunday arzimas jihatlar AQShni hech ham bezovta qilmaydi. Darhaqiqat, Xitoyning javobgarligi haqidagi muzokaralar ortida aslida yana bir bor Amerika kompaniyalarining tijorat manfaatlari yashiringan.
Gap shundaki, XXRda epidemiya deyarli yengib bo‘lindi, zavod va fabrikalar tez fursatda o‘z ishini qayta boshladilar. Ko‘pchilik G‘arbiy kompaniyalar karantin tufayli ishlamayapti. Bu degani, bozorlar xitoyliklarning kengayishi uchun ochiq - kelgusi oylarda ularga qarshilik ko‘rsatadigan hech kim bo‘lmaydi.
Vashington katta tovon puli talabini Pekinning vujudga kelgan vaziyatdan foydalanib qolmasligiga yo‘l qo‘ymaslik uchun bosim dastagi sifatiga foydalanmoqchi. Shuning uchun, shubha qilmasa ham bo‘ladi: Amerika sudlari Xitoy hukumatiga qarshi barcha da’volarni qondiradi.
Biroq, Qo‘shma Shtatlarning o‘zi vaziyatning bunday rivojlanishning asosiy qurboni bo‘lish xavfi ostida. Amerikaning defolt tufayli, Pekin zudlik bilan xazina qimmatli qog‘ozlarini sotishni boshlashdan boshqa chorasi qolmaydi.
Bu AQSh hukumatining davlat qarz bozorini butunlay yo‘q qilishi mumkin - investorlarning haddan tashqari ko‘pligi sababli, investorlar endi yangi obligatsiyalarni sotib olmay qo‘yadilar. Binobarin, G‘aznachilik rekord darajadagi budjet taqchilligini, shuningdek, milliy iqtisodiyotni ko‘p trillionlab inqirozga qarshi qo‘llab-quvvatlash dasturlarini moliyalashtirish uchun hech narsa qolmaydi.
Agar Federal zahira bu xarajatlarni faqat bosma nashrlar hisobidan qoplashga jur’at etsa, dollarning jahon zahira valyutasi mavqeyi butunlay va abadiy yo‘qoladi.
