O‘zatom: O‘zbekiston sarflangan yadro yoqilg‘isini boshqarish strategiyasi loyihasini ishlab chiqdi
18:19 08.01.2025 (yangilandi: 10:21 09.01.2025)
© Sputnik / Aktan Temirkanov
Obuna bo‘lish
O‘zatom: uzoq muddatli istiqbolda O‘zbekiston yadro energetikasini mamlakat energetika balansiga integratsiya qilishni rejalashtirmoqda.
TOShKENT, 8 yanv — Sputnik. O‘zbekiston sarflangan yadro yoqilg‘isi, radioaktiv chiqindilar va yadroviy qurilmalarni foydalanishdan chiqarish strategiyasi loyihasini ishlab chiqdi. Bu haqda “O‘zatom” direktori Azim Axmedxadjayev Trend xalqaro axborot agentligiga bergan eksklyuziv intervyusida ma’lum qildi.
“Strategiya loyihasi O‘zbekiston Respublikasining normativ-huquqiy hujjatlariga muvofiq ishlab chiqilgan. Hozirda tegishli vazirlik va idoralar bilan kelishish jarayonida”, — dedi u.
Bundan tashqari, Azim Axmedxadjayevning aytishicha, O‘zbekiston mamlakatda qazib olinadigan tabiiy urandan yadroviy yoqilg‘i yetkazib berish bo‘yicha uzoq muddatli shartnomalar tuzishda xomashyo sifatida foydalanishni ko‘rib chiqmoqda.
“Mahalliy xomashodan foydalanish kelgusida O‘zbekistondagi atom elektr stansiyalariga yetkazib beriladigan yadro yoqilg‘isi tannarxini tartibga solish imkonini beradi va bu orqali ishlab chiqariladigan elektr energiyasi tannarxini pasaytiradi, – dedi “O‘zatom” direktori.
2024 yil 10-sentabrda kam quvvatli atom elektr stansiyasini qurish bo‘yicha ishlarni boshlash to‘g‘risidagi bayonnoma imzolangani mamlakatda atom energetikasini rivojlantirishning muhim bosqichi bo‘ldi. Hujjat stansiyaning o‘zini loyihalash, vaxta posolkasini qurish, qurilish-montaj ishlari uchun baza, shuningdek, muhandislik tadqiqotlarini qamrab oladi. Axmedxadjayevning so‘zlariga ko‘ra, hozirda qurilish maydonchasida tabiiy muhit komponentlarini kuzatish davom etmoqda.
“Yer usti va yer osti suvlari xususiyatlarining aerometeorologik monitoringi, shuningdek, seysmik faollik va yer yuzasining zamonaviy harakatlarini monitoring qilish ishlari olib borilmoqda. Bu ishlarning barchasi 2022-yilda O‘zbekistonda SEED (maydon dizayni va tashqi hodisalarni ko‘rib chiqish xizmati) missiyasi yakunlari bo‘yicha MAGATE ekspertlarining tavsiyalari asosida amalga oshirilmoqda. Shuningdek, shartnoma doirasida tayyorgarlik ishlari olib borilmoqda. AESning birinchi blokini ishga tushirish ish boshlangan kundan boshlab 60 oy o‘tgach amalga oshirilishi kerak. Har bir keyingi blok 6 oylik interval bilan ishga tushiriladi”, – dedi u.
“O‘zatom” direktori, shuningdek, O‘zbekiston yadro infratuzilmasini rivojlantirishga hissa qo‘shayotgan MAGATE bilan yaqin hamkorlik qilayotganini ta’kidladi.
“2023 yilda SEED missiyasi amalga oshirildi, uning natijalari xalqaro ekspertlar tomonidan ijobiy baholandi. 2022–2027 yillarga mo‘ljallangan Davlat dasturi asosiga ilovaning imzolanishi MAGATE bilan o‘zaro hamkorlikni kuchaytirish uchun yangi imkoniyatlar ochdi”, — dedi Axmedxadjayev.
Uning so‘zlariga ko‘ra, uzoq muddatli istiqbolda O‘zbekiston yadro energetikasini mamlakat energetika balansiga integratsiya qilishni rejalashtirmoqda.
2020–2030 yillarga mo‘ljallangan elektr energiyasi bilan ta’minlash konsepsiyasiga ko‘ra, atom elektr stansiyalari qurilishi nafaqat uglevodorod yoqilg‘isi iste’molini, balki issiqxona gazlari chiqindilarini ham kamaytiradi.
“Atom energetikasi mamlakatni butun mavsum davomida elektr, issiqlik va tuzsizlangan suv bilan ta’minlash uchun asos bo‘ladi. Bu atom sanoatini rivojlantirish yo‘lidagi birinchi qadam bo‘lib, iqtisodiyot va aholi farovonligini mustahkamlashga xizmat qiladi. O‘zbekiston eng yirik tabiiy uran ishlab chiqaruvchilardan biri sifatida yadro yoqilg‘isi narxini tartibga solish uchun o‘z resurslaridan foydalanish niyatida. Bu atom elektr stansiyalarida elektr energiyasi ishlab chiqarish xarajatlarini pasaytiradi”, — deya qo‘shimcha qildi direktor.
