BRIKS qanday hamkorlik qilishi kerak — Turkiya, Xitoy, Eron va Belarus yetakchilari fikri
© Sputnik / Aleksandr Kazakov
/ Obuna bo‘lish
Xitoy rahbari Si Szinpinning fikricha, Global Janubning yuksalishi dunyodagi sezilarli o‘zgarishlarning yaqqol belgisidir.
TOShKENT, 24 okt — Sputnik. Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdog‘an payshanba kuni Qozonda bo‘lib o‘tgan BRIKS+ yig‘ilishida so‘zlagan nutqida Turkiya BRIKSning adolatli dunyo tartibi va savdo aloqalarini yaratish maqsadlariga ishonishini aytdi.
XVI sammit BRIKS. Plenarnoe zasedanie XVI sammita BRIKS v formate "autrich" / "BRIKS plyus"
© RIA Novosti / Fotoxost-agentstvo brics-russia2024.ru
/ “Turkiya ko‘p tomonlama platformalarda do‘stlarimiz bilan birlashishga va mushtarak muammolarga yechim topishga katta ahamiyat beradi. Biz BRIKS savdo munosabatlarining yanada adolatli global tizimi g‘oyasiga o‘ziga xos hissa qo‘shishiga ishonamiz. Turkiya ko‘plab mintaqaviy tashkilotlarning ta’sischi a’zosidir. U G20 a’zosi. Ko‘plab davlatlar bilan hamkorligimiz mexanizmlari kundan-kunga rivojlanib bormoqda. Biz BRIKS oilasi bilan muloqotimizni yaxshilashga qaror qildik”, — dedi Turkiya rahbari.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Yaqin Sharqda qon to‘kilishi to‘xtatilmaguncha, kelajakda adolat va taraqqiyot haqida gap bo‘lishi mumkin emas. Isroilning tajovuzkor xatti-harakati allaqachon barcha chegaralardan oshib ketgan. Falastin xalqi genotsidga duchor qilinmoqda.
“XXI asrda bu fojiaga e’tibor bermaslik hech kimni javobgarlikdan ozod qila olmaydi. Falastinni tan olmagan davlatlarni bu yo‘nalishda qadam tashlashga taklif qilaman. Isroilni qurol bilan qo‘llab-quvvatlashda davom etish uni yanada beparvo qiladi. Biz BMT doirasida Isroilga qurol yetkazib berishni taqiqlash tashabbusi bilan chiqdik. Bu masalada siz, do‘stlarimizning qo‘llab-quvvatlashiga ishonaman”, — dedi Turkiya rahbari.
XVI sammit BRIKS. Plenarnoe zasedanie XVI sammita BRIKS v formate "autrich" / "BRIKS plyus"
© Sputnik / Aleksandr Kazakov
/ Belarus prezidenti Aleksandr Lukashenkoning ta’kidlashicha, BRIKS bu jamoaviy G‘arb hukmronligi tarixining oxirini yaqinlashtirishi mumkin bo‘lgan kelajak hamjamiyatidir.
“BRIKS – kelajak hamjamiyati. U o‘z salohiyatiga ko‘ra, xalqaro munosabatlarning sivilizatsiyali rivojlanishi uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olishga qodir bo‘lmagan kollektiv G‘arb hukmronligi tarixini yakunlashi mumkin”, — dedi Lukashenko.
Uning so‘zlariga ko‘ra, tarixiy meyorlarga ko‘ra qisqa vaqt ichida birlashma diqqatga sazovor markazga aylandi.
“Mana shu bilan tobora ko‘proq mamlakatlar adolatli dunyo tartibi haqidagi g‘oyalarini bog‘lamoqda. Suveren davlatlarning kattaligi, harbiy va iqtisodiy qudratidan qat’i nazar tengligi ta’minlangan, har kimning rivojlanish mafkurasini mustaqil belgilash va mustaqil tashqi siyosat yuritish huquqi tan olingan shunday dunyo tartibi”, — deya ta’kidladi Lukashenko.
Belarus rahbari BRIKSga a’zo davlatlar haqiqiy ta’sir dastaklari ilg‘or global ko‘pchilik qo‘liga o‘tishini ta’minlashga qodirligiga ishonch bildirdi.
“Biz BRIKS falsafasini to‘liq baham ko‘ramiz, Belarus sizga universal muammolarni hal qilishga yordam beradigan aniq g‘oyalar va loyihalar bilan kelmoqda. Biz birlashmaning faol ishtirokchisi bo‘lishga tayyormiz”, — dedi Lukashenko.
XVI sammit BRIKS. Plenarnoe zasedanie XVI sammita BRIKS v formate "autrich" / "BRIKS plyus"
© Sputnik / Aleksandr Kazakov
/ Xitoy rahbari Si Szinpinning fikricha, Global Janubning yuksalishi dunyodagi sezilarli o‘zgarishlarning yaqqol belgisidir.
“Global Janubning jamoaviy yuksalishi dunyodagi sezilarli o‘zgarishlarning yorqin belgisidir. Global Janub davlatlarining modernizatsiya sari birgalikda olg‘a siljishi jahon tarixidagi muhim voqea va insoniyat sivilizatsiyasi rivojidagi misli ko‘rilmagan yutuqdir”, — dedi Si Szinpin.
Shu bilan birga, uning ta’kidlashicha, "butun dunyoda tinchlik va taraqqiyot hali ham muhim muammolarga duch kelmoqda va Global Janubni jonlantirish yo‘li silliq bo‘lmaydi".
Xitoy BRIKSga a’zo davlatlarni dialogni kuchaytirishga va modernizatsiya yo‘lini tanlashda bir-birini qo‘llab-quvvatlashga chaqiradi.
“Biz sivilizatsiyalar o‘rtasida o‘zaro bilim olishning harakatlantiruvchi kuchi bo‘lishimiz, o‘zaro hamkorlik va muloqotni kuchaytirishimiz, milliy sharoitga mos modernizatsiya yo‘lini tanlashda bir-birimizni qo‘llab-quvvatlashimiz kerak”, — dedi Xitoy rahbari.
Shuningdek, u BRIKS davlatlari “tinchlikni saqlash, global xavfsizlik boshqaruvini kuchaytirish va sabablar va alomatlarni ko‘rib chiqish bilan birga dolzarb muammolarga yechim topish uchun barqarorlashtiruvchi kuch bo‘lishi kerakligini” ta’kidladi.
XVI sammit BRIKS. Plenarnoe zasedanie XVI sammita BRIKS v formate "autrich" / "BRIKS plyus"
© RIA Novosti / Fotoxost-agentstvo brics-russia2024.ru
/ Eron bu birlashmaning doimiy a’zosi sifatida ilk bor BRIKS sammitida ishtirok etmoqda. Eron prezidenti Mas’ud Pezeshkiyon bu borada G‘arbga qaram bo‘lmaslik uchun BRIKS doirasida ilmiy-texnik ishlanmalar va eng yangi texnologiyalarni erkin almashish bo‘yicha hamkorlikni yo‘lga qo‘yishga chaqirdi.
"Ushbu cheklovchi choralarga qarshi turish uchun biz birga bo‘lishimiz, bir-birimiz bilan hamkorlik qilishimiz, ishlanmalar va texnologiyalarni bir-birimiz bilan bo‘lishishimiz kerak", — dedi u Qozondagi BRIKS forumida so‘zlagan nutqida.
Pezeshkiyon yangi texnologiyalar, xususan, sun’iy intellekt yaqin kelajakda "strategik ahamiyatga ega" bo‘lishidan ogohlantirdi, ammo G‘arb davlatlari, uning so‘zlariga ko‘ra, ularga kirish uchun "ko‘plab cheklovlar" qo‘ymoqda.
2024 yilda BRIKSga yangi a’zolarning qo‘shilishi va boshqa mamlakatlarning ushbu birlashma bilan hamkorlik qilishdan manfaatdorligi uning muvaffaqiyati va ta’siri kuchayib borayotganidan dalolat beradi, dedi u.
Eron prezidenti BRIKSni sanksiyalar va urushlardan xoli yaxshiroq dunyo qurishga chaqirdi va mavjud xalqaro institutlar Yaqin Sharqdagi qurolli mojarolar olovini o‘chirishga qodir emasligini aytdi.
“Bugungi o‘zaro bog‘langan dunyoda tub o‘zgarishlarni amalga oshirish uchun umumiy iroda va harakat zarur, bu esa amaldagi tizimni isloh qilish, adolat va barqarorlikka asoslangan yanada muvozanatli tartib yaratishni taqozo etadi. Boshqacha qilib aytadigan bo‘lsak, yaxshiroq dunyo sanksiyalar, bosqinchilik harakatlari, urushlar... va genotsid izlari bo‘lmagan joy bo‘lardi", — dedi Eron prezidenti.
