Putin BRIKS sammitining kengaytirilgan yig‘ilishida qanday takliflarni ilgari surdi?
© RIA Novosti / Fotoxost-agentstvo brics-russia2024.ru
/ Obuna bo‘lish
Rossiya prezidentining so‘zlariga ko‘ra, jahon savdosi va global iqtisodiyot sezilarli darajada o‘zgarib bormoqda, faoliyat markazlari rivojlanayotgan bozorlar tomon siljimoqda.
TOShKENT, 23 okt — Sputnik. Qozonda delegatsiyalar a’zolari ishtirokida BRIKS sammitining kengaytirilgan yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi. Unda ishtirokchilar BRIKS mamlakatlari o‘rtasidagi iqtisodiyot, savdo va sanoat masalalarini muhokama qilishdi.
Rossiya prezidentining so‘zlariga ko‘ra, jahon savdosi va global iqtisodiyot sezilarli darajada o‘zgarib bormoqda, faoliyat markazlari rivojlanayotgan bozorlar tomon siljimoqda.
“Jahon savdosi va umuman, jahon iqtisodiyoti sezilarli o‘zgarishlarni boshdan kechirmoqda. Ishbilarmonlik faolligi markazi asta-sekin rivojlanayotgan bozorlar tomon siljib borayotgani ijobiydir. Ko‘p qutbli model shakllantirilmoqda, bu o‘sishning yangi to‘lqinini boshlab beradi, bu birinchi navbatda global Janub va Sharq – va tabiiyki, BRIKS davlatlari hisobiga”, — dedi Rossiya prezidenti.
Uning fikricha, BRIKS mamlakatlari iqtisodlari oqilona siyosat tufayli barqarorlikni namoyish etmoqda.
“BRIKS mamlakatlari iqtisodiyotiga kelsak, umuman olganda, hukumatlarimiz mas’uliyatli makroiqtisodiy va moliyaviy siyosati tufayli ular yetarli darajada barqarorlikni namoyish etmoqda”, — deya qayd etdi Putin.
BRIKS davlatlarining xarid qobiliyati pariteti bo‘yicha jahon iqtisodiyotidagi ulushi G7 ulushidan ishonchli tarzda oshib ketadi, deydi Rossiya yetakchisi.
“2024 yil oxirida BRIKS mamlakatlarining xarid qobiliyati pariteti bo‘yicha ulushi 36,7% ni tashkil qiladi, bu "Yettilik" guruhi mamlakatlari ulushidan ishonchli tarzda oshadi - bu ulush 30% tashkil qiladi, 30% esa 2023-yil oxirida edi, 2024-yilda u biroz yuqoriroq bo‘ladi”, — deya aniqlik kiritdi Vladimir Putin.
Rivojlangan mamlakatlarda qarz yuki surunkali ravishda oshib bormoqda, bir tomonlama sanksiyalar amaliyoti kengaymoqda, bu jahon savdosining parchalanishiga olib keladi, deya davom etdi Putin. Shu bilan birga, BRIKS mamlakatlari iqtisodlari oqilona siyosat tufayli barqarorlikni namoyish etmoqda, deya qo‘shimcha qildi u.
Rossiya rahbari BRIKSga a’zo davlatlar iqtisodiyotini qo‘llab-quvvatlash va Global Janub va Sharqiy mamlakatlarini moliyaviy resurslar bilan ta’minlash vositasiga aylanishi kerak bo‘lgan investitsiya platformasini yaratishni taklif qildi. Kelgusida birlashma elektron tijoratda savdo nizolarini sudgacha hal qilish mexanizmlarini yaratishi mumkin, deya qo‘shimcha qildi u.
BRIKSning bir qancha mamlakatlari don, dukkakli va moyli ekinlar yetishtirish hajmi bo‘yicha dunyoda yetakchilik qilmoqda, bu birlashmaning don birjasini ochish taklif qilindi, bu dunyoda g‘alla narxining adolatli ko‘rsatkichlarini yaratishga yordam beradi.
“Bir qator BRIKS davlatlari don, dukkakli va yog‘li o‘simliklar yetishtirish bo‘yicha dunyodagi eng yirik davlatlar qatoriga kiradi. Shu munosabat bilan ular oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashdagi alohida rolini hisobga olgan holda mahsulot va xomashyo uchun adolatli va prognoz qilinadigan narx ko‘rsatkichlarini shakllantirishga yordam beradigan BRIKS don birjasini ochishni taklif qilishdi”, — deya qayd etdi u.
Rossiya prezidenti BRIKS mamlakatlari uchun adolatli raqobat platformasini ishga tushirish zarurligini aytdi.
“BRIKS xalqaro monopoliyaga qarshi huquq va siyosat markazi o‘zini yaxshi isbotladi. Bu sohani yanada rivojlantirish, jumladan, halol raqobat uchun davlatlararo platformani ishga tushirish zarur, deb hisoblaymiz”, — deya tushuntirdi Putin.
Shuningdek, Rossiya qimmatbaho metallar va olmoslar uchun alohida BRIKS platformasini yaratishni taklif qilmoqda. Uning ta’kidlashicha, Rossiya ham yer qa’ridan foydalanish sohasida hamkorlikni faol qo‘llab-quvvatlaydi.
Qolaversa, sog‘liqni saqlash sohasida, jumladan, yadroviy tibbiyot sohasida BRIKS hamkorligini kuchaytirish zarurligi aytildi.
“Oktabr oyidagi tegishli vazirlar yig‘ilishi yordam bergan sog‘liqni saqlash sohasidagi BRIKS hamkorligida sezilarli yutuqlarga erishildi. U sog‘liqni saqlash sohasida ishlash uchun uzoq muddatli vektorni o‘rnatdi. Innovatsion radiologik preparatlar va diagnostika vositalarini ishlab chiqarish bo‘yicha hamkorlikni rivojlantiruvchi yadro tibbiyoti guruhi tuzildi. Sankt-Peterburgda o‘tkazilgan BRIKSning birinchi yadroviy tibbiyot forumi ham foydali bo‘ldi”, —dedi Putin.
Rossiya rahbarining qo‘shimcha qilishicha, BRIKS vaksina markazi va silga qarshi tadqiqot tarmog‘i salohiyatini yanada kuchaytirish muhim.
Rossiya prezidenti Vladimir Putin BRIKS mamlakatlarini Rossiya Federatsiyasi ishbilarmon doiralari tomonidan qo‘llaniladigan sun’iy intellekt sohasidagi axloq kodeksiga qo‘shilishni taklif qildi.
“Men Rossiyaning sun’iy intellekt sohasida BRIKS ittifoqini yaratish taklifiga e’tibor qarataman. Uning maqsadi - sun’iy intellekt texnologiyalarini tartibga solish, jumladan, ulardan noqonuniy foydalanishning oldini olish. Rossiyada ishbilarmon doiralar bu boradagi axloq kodeksini qabul qildilar, unga BRIKS bo‘yicha hamkorlarimiz va boshqa davlatlar qo‘shilishi mumkin”, — dedi Rossiya yetakchisi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Jahon savdo tashkiloti masalalari bo‘yicha BRIKS maslahatlashuv mexanizmining ishga tushirilishi jahon iqtisodiyoti uchun adolatli “o‘yin qoidalari” bo‘yicha umumiy pozitsiyani ishlab chiqishga yordam beradi.
"Biz chet el qoidalari va xorijiy platformalarda qancha uzoq yashasak va ishlasak, yangi va adolatli iqtisodiy va moliyaviy tizimga o‘tish shunchalik uzoq davom etadi va Yaqin Sharqda kuzatayotganimizdan ham kattaroq notinchliklar bilan birga bo‘lishi mumkin", — dedi u.
Rossiya dollardan voz kechmayapti, balki unga alternativa izlashga majbur. Dollar haqiqatan ham qurol sifatida ishlatilmoqda, bu katta xato, deya qo‘shimcha qildi Rossiya yetakchisi.
"Dollar qurol sifatida ishlatiladi. Bu buni shunday ko‘rapmiz. Menimcha, bu ishni qilayotganlarning katta xatosi. Dollar hanuzgacha jahon moliyasining eng muhim vositasi bo‘lib qolmoqda... Lekin biz buni qilmaymiz. Biz dollardan voz kechmayapmiz, unga qarshi kurashmayapmiz. Ammo ishlashga ruxsat berilmasa, nima qilishimiz kerak? Biz boshqa muqobillarni izlashga majburmiz – shunday bo‘lmoqda", — deya aniqlik kiritdi Putin.
“Braziliya haqiqatan ham BRIKSga raisligimizni qabul qilmoqda. Biz sizni qo‘llab-quvvatlash va u samarali bo‘lishini ta’minlash uchun qo‘limizdan kelganini qilamiz. Ishonchimiz komilki, BRIKSda yetakchilik ishonchli qo‘llarga o‘tadi”, — dedi Putin.
BRIKS sammitining yakuniy deklaratsiyasini qabul qildi. Vladimir Putinning so‘zlariga ko‘ra, deklaratsiyani BMTda tarqatish rejalashtirilgan.
BRIKS sammiti 22-oktabr kuni boshlandi va unda 36 davlat va olti xalqaro tashkilot vakillari ishtirok etmoqda. Sammit teng huquqli global rivojlanish va xavfsizlik uchun ko‘p tomonlama munosabatlarni mustahkamlash shiori ostida o‘tkazilayotgan Rossiya Federatsiyasining birlashmaga raisligi doirasidagi yakuniy tadbir bo‘ladi.
BRIKS - 2006-yilda Rossiya, Xitoy, Hindiston va Braziliya tomonidan tuzilgan davlatlararo birlashma. Unga 2011-yilda Janubiy Afrika Respublikasi qo‘shilgan. Rossiya 2024-yil 1-yanvardan buyon tashkilotga raislik qilmoqda. 2024-yil boshida Misr, Efiopiya, Eron, BAA va Saudiya Arabistoni BRIKSga a’zo bo‘ldi.
O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev Rossiya Federatsiyasi prezidenti Vladimir Putinning taklifiga binoan 23-24 oktabr kunlari BRIKS birlashmasi davlatlarining sammitida ishtirok etish uchun amaliy tashrif bilan Qozon shahrida bo‘ladi.
