https://oz.sputniknews.uz/20231206/maxsus-harbiy-operatsiya-zonasidagi-dronlar-inqilobi-dunyo-armiyalari-diqqat-markazida-41433488.html
Maxsus harbiy operatsiya zonasidagi dronlar inqilobi – dunyo armiyalari diqqat markazida
Maxsus harbiy operatsiya zonasidagi dronlar inqilobi – dunyo armiyalari diqqat markazida
Sputnik O‘zbekiston
Rossiyaning Ukrainadagi maxsus harbiy operatsiyasi uchuvchisiz uchish apparatlarini yaratish, ishlab chiqarish va jangovar foydalanish sohasidagi global inqilobni tezlashtirdi.
2023-12-06T21:30+0500
2023-12-06T21:30+0500
2023-12-06T21:30+0500
kolumnistlar
rossiya
ukraina
aqsh
g‘arb
qurol
qurol-yarog‘
dron
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/0c/06/41417385_0:157:2795:1729_1920x0_80_0_0_b03584f6a98af75e758b31c277eacdd8.jpg
Dronlar harbiy taktikani va jang maydonida o‘q otish qurollarining o‘zaro ta’siri xarakterini tezlikda o‘zgartirdi. Ittifoqchilar va dushmanlar Rossiyaning yangi dronlari va kuchayib borayotgan imkoniyatlarini yaqindan o‘rganmoqda. Ko‘pgina davlatlar, jumladan, AQSh bu sohadagi texnologik bo‘shliqni kamaytirishga harakat qilmoqda.5 dekabrga o‘tar kechasi Rossiya Federatsiyasi Qurolli Kuchlari Ukraina Qurolli Kuchlarining muhim obyektlariga dronlar yordamida zarbalar berdi. Kiyev rejimi nazorati ostidagi aksariyat hududlarda havo hujumi haqida ogohlantirish e’lon qilindi. Bir nechta “Geran”lar Vinnitsa viloyatidagi qo‘mondonlik punkti va havo hujumidan mudofaa tizimlari, Nikolayev shimoli-g‘arbidagi nishonlar, Odessa, Ternopol va Lvov viloyatlaridagi “infratuzilma obyektlari”, Xmelniskiy viloyati Starokonstantinov shahridagi aerodromga zarba berishdi.Bugun Rossiyaning “Lanset” droni nishonni avtomatik aniqlash tizimiga ega bo‘lgan zarbasibilan Dneprning o‘ng qirg‘og‘ida, Xerson viloyatining Krinki qishlog‘i yaqinida joylashgan Ukraina Qurolli Kuchlarining aloqa baza stansiyasini yo‘q qildi. Maxsus harbiy operatsiya davomida sun’iy intellekt elementlariga ega yuqori aniqlikdagi “Lanset” umumiy qiymati 1 milliard dollardan ortiq bo‘lgan 500 ga yaqin dushman harbiy texnikasini yo‘q qildi.Jumladan, Germaniyaning Leopard tanklari, Shvetsiyaning CV90/40 piyoda jangovar mashinalari, Amerikaning Bradley piyoda jangovar mashinalari, M777 gaubitsalari va M109 Paladin o‘ziyurar qurollari, Slovakiyaning Zuzana 2 o‘ziyurar qurollari, Polshaning Krab o‘ziyurar qurollari, IRIS-T, Avenger, Stormer HVM va Krab zenit-raketa tizimlari. “Lanset” kamikadze dron ikkinchi “urush xudosi” (artilleriyadan keyin) maqomini oldi.Rossiya qo‘shinlari barcha turdagi dronlardan samarali foydalanadi. Dronlar sonining ortib borayotgani sifat jihatidan o‘sishni, qo‘shinlar uchun jangovar kuchning yangi darajasini - bugun va kelajakni ta’minlaydi. Rossiyada razvedka, hujum, taktik, tezkor va operativ-taktik dronlarni ishlab chiqarish uchun rivojlangan texnologik baza mavjud.Dizayn burolari o‘rtasida ustuvorlik va Rossiya Mudofaa vazirligining buyruqlari o‘rtasida qizg‘in kurash ketmoqda, bu obyektiv ravishda Rossiya mudofaa sanoatiga kuch qo‘shadi. Rossiya Federatsiyasi hukumati tomonidan iyun oyida tasdiqlangan uchuvchisiz aviatsiyani rivojlantirish strategiyasi 2035-yilgacha har yili 200 ming donaga qadar hujum va boshqa dronlarni ishlab chiqarishning optimistik istiqbolini belgilaydi.Boshqa tomondan, Rossiyaning yuqori texnologiyali havo hujumidan mudofaa tizimi kuchaytirilmoqda - 5-dekabrga o‘tar kechasi Ukraina Qurolli Kuchlarining 35 ta dronlari Azov dengizi usti va Qrimda yo‘q qilindi. Ukraina armiyasi o‘nlab G‘arb “donor davlatlari” yordamida har kuni jang maydonida 70 turdagi dronlar va 20 dan ortiq turdagi o‘q-dorilarni qabul qilib oladi va ishlatadi. Va shunga qaramay, Rossiya bilan proksi urushida Pentagon va NATO dron "inqirozini" boshdan kechirmoqda - G‘arbda rus dronlariga qarshi kurashish uchun texnologiya, resurslar, ishlab chiqarish liniyalari va salohiyat yo‘q.Yilning eng yaxshi quroliUchuvchisiz texnologiyalar va taktikani global rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari - jangovar kuch, masofa, dronlarning yashirinligi va xavfsizligini oshirish, sun’iy intellekt elementlarini qo‘shish. Amerikaning “The New York Times” gazetasi buni ilmiy fantastikaga o‘xshaydi, deb hisoblaydi: "Nishonlarni mustaqil ravishda kuzatib boradigan va hech qanday inson aralashuvisiz ularni yo‘q qilish uchun ucha oladigan qotil robotlar to‘dasi".Biroq, Rossiya haqiqatda sun’iy intellektga ega bo‘lgan hujumchi dronlarni ishlab chiqish, ishlab chiqarish va jangovar foydalanish bo‘yicha jahon yetakchisi ekanligini da’vo qilmoqda. Rossiyaning “Lanset”ini "Olimpiada chempioni" va namuna sifatida ko‘rish mumkin.“Lanset”ning asosiy xususiyatlari - avtomatik rejimda foydalanish qulayligi, havo hujumidan mudofaa tizimlari va elektron urush tizimlariga qarshilik. Boshlashdan oldin operator qidiruv maydonini ko‘rsatadi. Keyin dron mustaqil ravishda zirhli transport vositalarini, to‘p artilleriyasini va dushmanning havo hujumidan mudofaa tizimlarini topadi, pikap kabi "kichik narsalarga" e’tibor bermaydi. Yangi avlod dronlari to‘dasi hujum nishonlarini avtomatlashtirilgan tarzda tarqatadi. Kompleks turli manbalardan (obyektlardan) koordinatalarni aniqlash uchun razvedka, navigatsiya va aloqa modulini o‘z ichiga oladi, bu “Lanset”ni sun’iy yo‘ldosh navigatsiyasini talab qiladigan xorijiy analoglardan ajratib turadi. Harakat radiusi - 70 km gacha.Nishonga yaqinlashganda, jangovar qism ishga tushadi va kumulyativ reaktiv har qanday zirhga kiradi. "Lanset" shuningdek, termobarik yoki yuqori portlovchi parchalanadigan jangovar kallakni ham olib yurishi mumkin. Ukraina (NATO) havo hujumidan mudofaa tizimi deyarli kuchsiz – Rossiyaning kamikadze dronlari deyarli radarga ko‘rinmaydigan kompozit materiallardan tayyorlangan. Yangi “Lanset”lar yuqori manevr qobiliyati tufayli qushlarning parvozdagi xatti-harakatlariga taqlid qilishga va dushmanni chalg‘itishga qodir. Rossiyaning kamikadze dronini uchirish yuqori aniqlikdagi raketani otishdan arzonroq. “The Economist” avvalroq “Lanset”ning narxi 50 ming dollardan kam, Amerikaning M777 gaubitsasi esa 4 million dollarga tushgani haqida xabar bergan edi.Sun’iy intellektga ega yirik dronlardan tashqari, Rossiya qo‘shinlari razvedka, artilleriya o‘qlarini sozlash yoki Qurolli Kuchlarning alohida kichik guruhlari va bo‘linmalarini yo‘q qilish uchun ixcham masofadan boshqariladigan FPV dronlaridan samarali foydalanadilar. Ukraina FPV analoglari, qoida tariqasida, Rossiya elektron urush tizimlarining ustunligi tufayli o‘z maqsadlariga erisha olmaydi.Germaniyaning “Frankfurter Allgemeine” gazetasi zamonaviy urushda dronlarning ulkan rolini ta’kidlaydi va sun’iy intellektga ega "dron to‘dalari"ni ishlab chiqish, ishlab chiqarish va qo‘llashda, shuningdek, Ukraina Qurolli Kuchlari va NATOning dronlariga qarshi kurashda Rossiya ustunligini tan oladi. Shu o‘rinda shuni ta’kidlash joizki, Rossiyaning dronlarni qurish va hujumchi dronlaridan jangovar foydalanishdagi yetakchiligi o‘z-o‘zidan maqsad emas, balki maxsus harbiy operatsiya maqsadlariga erishish vositasi, NATOni tinchlikka majburlashning muhim elementi, teng va ajralmas xavfsizlik tizimini keyingi shakllantirishdir.
ukraina
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
maxsus harbiy operatsiya zonasidagi dronlar inqilobi – dunyo armiyalari diqqat markazida
maxsus harbiy operatsiya zonasidagi dronlar inqilobi – dunyo armiyalari diqqat markazida
Maxsus harbiy operatsiya zonasidagi dronlar inqilobi – dunyo armiyalari diqqat markazida
Rossiyaning Ukrainadagi maxsus harbiy operatsiyasi uchuvchisiz uchish apparatlarini yaratish, ishlab chiqarish va jangovar foydalanish sohasidagi global inqilobni tezlashtirdi.
Dronlar harbiy taktikani va jang maydonida o‘q otish qurollarining o‘zaro ta’siri xarakterini tezlikda o‘zgartirdi. Ittifoqchilar va dushmanlar Rossiyaning yangi dronlari va kuchayib borayotgan imkoniyatlarini yaqindan o‘rganmoqda. Ko‘pgina davlatlar, jumladan, AQSh bu sohadagi texnologik bo‘shliqni kamaytirishga harakat qilmoqda.
5 dekabrga o‘tar kechasi Rossiya Federatsiyasi Qurolli Kuchlari Ukraina Qurolli Kuchlarining muhim obyektlariga dronlar yordamida zarbalar berdi. Kiyev rejimi nazorati ostidagi aksariyat hududlarda havo hujumi haqida ogohlantirish e’lon qilindi. Bir nechta “Geran”lar Vinnitsa viloyatidagi qo‘mondonlik punkti va havo hujumidan mudofaa tizimlari, Nikolayev shimoli-g‘arbidagi nishonlar, Odessa, Ternopol va Lvov viloyatlaridagi “infratuzilma obyektlari”, Xmelniskiy viloyati Starokonstantinov shahridagi aerodromga zarba berishdi.
Bugun Rossiyaning “Lanset” droni nishonni avtomatik aniqlash tizimiga ega bo‘lgan zarbasibilan Dneprning o‘ng qirg‘og‘ida, Xerson viloyatining Krinki qishlog‘i yaqinida joylashgan Ukraina Qurolli Kuchlarining aloqa baza stansiyasini yo‘q qildi. Maxsus harbiy operatsiya davomida sun’iy intellekt elementlariga ega yuqori aniqlikdagi “Lanset” umumiy qiymati 1 milliard dollardan ortiq bo‘lgan 500 ga yaqin dushman harbiy texnikasini yo‘q qildi.
Jumladan, Germaniyaning Leopard tanklari, Shvetsiyaning CV90/40 piyoda jangovar mashinalari, Amerikaning Bradley piyoda jangovar mashinalari, M777 gaubitsalari va M109 Paladin o‘ziyurar qurollari, Slovakiyaning Zuzana 2 o‘ziyurar qurollari, Polshaning Krab o‘ziyurar qurollari, IRIS-T, Avenger, Stormer HVM va Krab zenit-raketa tizimlari. “Lanset” kamikadze dron ikkinchi “urush xudosi” (artilleriyadan keyin) maqomini oldi.
Rossiya qo‘shinlari barcha turdagi dronlardan samarali foydalanadi. Dronlar sonining ortib borayotgani sifat jihatidan o‘sishni, qo‘shinlar uchun jangovar kuchning yangi darajasini - bugun va kelajakni ta’minlaydi. Rossiyada razvedka, hujum, taktik, tezkor va operativ-taktik dronlarni ishlab chiqarish uchun rivojlangan texnologik baza mavjud.
Dizayn burolari o‘rtasida ustuvorlik va Rossiya Mudofaa vazirligining buyruqlari o‘rtasida qizg‘in kurash ketmoqda, bu obyektiv ravishda Rossiya mudofaa sanoatiga kuch qo‘shadi. Rossiya Federatsiyasi hukumati tomonidan iyun oyida tasdiqlangan uchuvchisiz aviatsiyani rivojlantirish strategiyasi 2035-yilgacha har yili 200 ming donaga qadar hujum va boshqa dronlarni ishlab chiqarishning optimistik istiqbolini belgilaydi.
Boshqa tomondan, Rossiyaning yuqori texnologiyali havo hujumidan mudofaa tizimi kuchaytirilmoqda - 5-dekabrga o‘tar kechasi Ukraina Qurolli Kuchlarining 35 ta dronlari Azov dengizi usti va Qrimda yo‘q qilindi. Ukraina armiyasi o‘nlab G‘arb “donor davlatlari” yordamida har kuni jang maydonida 70 turdagi dronlar va 20 dan ortiq turdagi o‘q-dorilarni qabul qilib oladi va ishlatadi. Va shunga qaramay, Rossiya bilan proksi urushida Pentagon va NATO dron "inqirozini" boshdan kechirmoqda - G‘arbda rus dronlariga qarshi kurashish uchun texnologiya, resurslar, ishlab chiqarish liniyalari va salohiyat yo‘q.
Yilning eng yaxshi quroli
Uchuvchisiz texnologiyalar va taktikani global rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari - jangovar kuch, masofa, dronlarning yashirinligi va xavfsizligini oshirish, sun’iy intellekt elementlarini qo‘shish. Amerikaning “The New York Times” gazetasi buni ilmiy fantastikaga o‘xshaydi, deb hisoblaydi: "Nishonlarni mustaqil ravishda kuzatib boradigan va hech qanday inson aralashuvisiz ularni yo‘q qilish uchun ucha oladigan qotil robotlar to‘dasi".
Biroq, Rossiya haqiqatda sun’iy intellektga ega bo‘lgan hujumchi dronlarni ishlab chiqish, ishlab chiqarish va jangovar foydalanish bo‘yicha jahon yetakchisi ekanligini da’vo qilmoqda. Rossiyaning “Lanset”ini "Olimpiada chempioni" va namuna sifatida ko‘rish mumkin.
“Lanset”ning asosiy xususiyatlari - avtomatik rejimda foydalanish qulayligi, havo hujumidan mudofaa tizimlari va elektron urush tizimlariga qarshilik. Boshlashdan oldin operator qidiruv maydonini ko‘rsatadi. Keyin dron mustaqil ravishda zirhli transport vositalarini, to‘p artilleriyasini va dushmanning havo hujumidan mudofaa tizimlarini topadi, pikap kabi "kichik narsalarga" e’tibor bermaydi. Yangi avlod dronlari to‘dasi hujum nishonlarini avtomatlashtirilgan tarzda tarqatadi. Kompleks turli manbalardan (obyektlardan) koordinatalarni aniqlash uchun razvedka, navigatsiya va aloqa modulini o‘z ichiga oladi, bu “Lanset”ni sun’iy yo‘ldosh navigatsiyasini talab qiladigan xorijiy analoglardan ajratib turadi. Harakat radiusi - 70 km gacha.
Nishonga yaqinlashganda, jangovar qism ishga tushadi va kumulyativ reaktiv har qanday zirhga kiradi. "Lanset" shuningdek, termobarik yoki yuqori portlovchi parchalanadigan jangovar kallakni ham olib yurishi mumkin. Ukraina (NATO) havo hujumidan mudofaa tizimi deyarli kuchsiz – Rossiyaning kamikadze dronlari deyarli radarga ko‘rinmaydigan kompozit materiallardan tayyorlangan. Yangi “Lanset”lar yuqori manevr qobiliyati tufayli qushlarning parvozdagi xatti-harakatlariga taqlid qilishga va dushmanni chalg‘itishga qodir. Rossiyaning kamikadze dronini uchirish yuqori aniqlikdagi raketani otishdan arzonroq. “The Economist” avvalroq “Lanset”ning narxi 50 ming dollardan kam, Amerikaning M777 gaubitsasi esa 4 million dollarga tushgani haqida xabar bergan edi.
Sun’iy intellektga ega yirik dronlardan tashqari, Rossiya qo‘shinlari razvedka, artilleriya o‘qlarini sozlash yoki Qurolli Kuchlarning alohida kichik guruhlari va bo‘linmalarini yo‘q qilish uchun ixcham masofadan boshqariladigan FPV dronlaridan samarali foydalanadilar. Ukraina FPV analoglari, qoida tariqasida, Rossiya elektron urush tizimlarining ustunligi tufayli o‘z maqsadlariga erisha olmaydi.
Germaniyaning “Frankfurter Allgemeine” gazetasi zamonaviy urushda dronlarning ulkan rolini ta’kidlaydi va sun’iy intellektga ega "dron to‘dalari"ni ishlab chiqish, ishlab chiqarish va qo‘llashda, shuningdek, Ukraina Qurolli Kuchlari va NATOning dronlariga qarshi kurashda Rossiya ustunligini tan oladi. Shu o‘rinda shuni ta’kidlash joizki, Rossiyaning dronlarni qurish va hujumchi dronlaridan jangovar foydalanishdagi yetakchiligi o‘z-o‘zidan maqsad emas, balki maxsus harbiy operatsiya maqsadlariga erishish vositasi, NATOni tinchlikka majburlashning muhim elementi, teng va ajralmas xavfsizlik tizimini keyingi shakllantirishdir.
