BRMini amalga oshirish jahon taraqqiyotining borishini belgilaydi — forumdagi asosiy fikrlar
21:00 30.11.2023 (yangilandi: 12:28 01.12.2023)
© Sputnik/Anna Jelixovskaya
Obuna bo‘lish
Toshkentda Barqaror rivojlanish maqsadlarini amalga oshirishda parlamentlararo hamkorlik bo‘yicha Ikkinchi global forum bo‘lib o‘tdi.
Turli mamlakatlar parlamentlari BMTning 2030-yilgacha Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishish bo‘yicha o‘z yondashuvlariga ega. Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishda parlamentlararo hamkorlik bo‘yicha ikkinchi global forum ushbu yondashuvlarni muhokama qilish va tajriba almashish uchun muhim platforma hisoblanadi.
Forumda Parlamentlararo ittifoq bosh kotibi Martin Chungong, YeXHT Parlament assambleyasi prezidenti Pia Kauma, MDH Parlament Assambleyasi raisi Valentina Matviyenko va Turkiy Davlatlar Parlament Assambleyasi bosh kotibi Mehmet Sureya Er videoaloqa orqali ishtirok etishdi. O‘zbekiston Oliy Majlisi palatalari a’zolari, Turkiya, Xitoy, Qirg‘iziston, Qozog‘iston, Ozarbayjon, Rossiya, Belarus, Tojikiston, Ispaniya parlamentlari, parlamentlararo tashkilotlar vakillari shaxsan qatnashdi.
© Sputnik/Anna Jelixovskaya
O‘zbekistonning ustuvor maqsadlari
Forumni Senat raisi Tanzila Narbayeva ochdi va O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyevning global anjuman ishtirokchilariga yo‘llagan murojaatnomasini o‘qib eshittirdi.
Unda prezidenti BMT Bosh Assambleyasi tomonidan qabul qilingan 2030-yilgacha barqaror rivojlanish maqsadlari global muammolarni hal etish yo‘lidagi muhim tarixiy qadam ekanini ta’kidladi.
2015 yilda BMT Bosh Assambleyasi dunyo aholisi farovonligini oshirish va sayyoramizni himoya qilish bo‘yicha o‘zaro bog‘langan 17 ta maqsadni ishlab chiqdi.
Maqsadlar qashshoqlik va ochlikka barham berish, sifatli ta’limga universal kirish, shuningdek, toza suv va kanalizatsiya, arzon va toza energiya, tengsizlikni kamaytirish, iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish va boshqalarni o‘z ichiga oladi.
“Dunyo davlatlarining hamjihatligi, ana shu maqsadlarni to‘liq ro‘yobga chiqarish yo‘lida o‘z majburiyatlarini jiddiy va mas’uliyat bilan bajarishi naqadar muhim ekanini barchamiz yaxshi tushunamiz, – dedi davlati rahbari o‘z murojaatida.
Respublika rahbarining fikricha, yaxshi natijalarga erishish uchun milliy qonunchilik bazasini ilg‘or xorijiy tajriba asosida takomillashtirish, shuningdek, samarali parlament nazoratini yo‘lga qo‘yish nihoyatda muhim.
O‘zbekistonda aholi turmush darajasini oshirish va kam ta’minlangan oilalarni qo‘llab-quvvatlash, ta’lim, sog‘liqni saqlash va boshqa ijtimoiy sohalarning qulayligi va sifatini oshirish ustuvor vazifalar sifatida belgilangan. Shunday qilib, mamlakat 2030-yilga kelib qashshoqlik darajasini sezilarli darajada kamaytirish niyatida.
© Sputnik/Anna Jelixovskaya
Prezidentning so‘zlariga ko‘ra, o‘tgan yili millionlab o‘zbekistonliklarni qashshoqlikdan olib chiqishga erishilgan. Bunga odamlarni talab katta bo‘lgan kasblarga o‘rgatish, ularni tadbirkorlik faoliyatiga jalb etish ko‘maklashdi.
Keyingi 7-yilda respublikada ta’lim sifati va undan foydalanish imkoniyatlarini oshirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Bog‘cha yoshidagi bolalar maktabgacha ta’lim bilan to‘liq qamrab olinadi, oliy ta’lim muassasalariga qabul qilish 50 foizgacha oshiriladi.
BRMga erishish yo‘lidagi to‘siqlar
Mana 8-yildirki, BMTga a’zo barcha davlatlar Bosh Assambleya rezolyutsiyasini amalga oshirib kelmoqda. Biroq, Rossiya Federatsiyasi Davlat Dumasi raisining o‘rinbosari Anna Kuznetsova ta’kidlaganidek, harakatga universal chaqiriq — BRMga erishishning 15-yillik rejasi yetarli darajada faol bajarilmayapti.
Kuznetsovaning fikricha, ayrim siyosiy muammolar ham maqsadlarga erishishda to‘siq bo‘lmoqda. G‘arb davlatlarining katta mablag‘lari harbiy-sanoat kompleksiga, boshqa narsalar qatori, bu davlatlar oldida turgan ijtimoiy vazifalarga ham zarar yetkazmoqda.
“Yana bir sabab – G‘arb davlatlarining sanksiya siyosati ham maqsadlarga erishish yo‘lidagi sa’y-harakatlarga putur yetkazadi. Sanksiyalar hamkorlik aloqalarini, kommunikatsiya, ochiq texnologiyalar, dori-darmonlar, vaksinalardan foydalanishni buzadi”, — deya tushuntirdi Anna Kuznetsova. — Rossiya bir necha bor sanksiyalar joriy etish faqat BMT Xavfsizlik Kengashi qarori bilan, BMT Nizomining 41-moddasiga asoslanib, va har qanday bir tomonlama sanksiyalar joriy etilishi mumkinligini bir necha bor aytgan — "bu barqaror rivojlanish maqsadlariga erishish imkoniyati uchun xanjar".
Kuznetsovaning so‘zlariga ko‘ra, Rossiya parlamentlararo hamkorlikni rivojlantirishning uchta yo‘nalishini taklif qilishga tayyor. Avvalo, gap bolalarni himoya qilish haqida ketmoqda.
“Bugungi kunda bolalar terroristik guruhlarning transchegaraviy jinoyati harakatlaridan ko‘proq jabr ko‘rmoqda. G‘azodagi fojiani, Donbassdagi bolalar fojiasini ko‘rapmiz. Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishish mumkin emasligi haqida gapirganda, bu mavzular ham muhokamaga kiritilishini juda istardim”, — deya aniqlik kiritdi u.
U, shuningdek, bolalar umumbashariy himoyaga muhtoj, bu esa 1959-yilgi Bola huquqlari deklaratsiyasida belgilangan, shuning uchun ularning xavfsizligi uchun butun insoniyat mas’ul ekanini qo‘shimcha qildi.
Anna Kuznetsova ta’kidlagan ikkinchi yo‘nalish — mustaqil siyosat qurish. Uning so‘zlariga ko‘ra, bugungi qonunchilik jarayonini tashqi tahdidlar ta’siridan va boshqa davlatlar aralashuvidan himoya qilish zarur.
Uchinchi yo‘nalish — bu qiymat komponentining qonunchilik faoliyatiga integratsiyalashuvi.
“Uning past baholanishi lobbichilarning davlatlarning milliy qadriyatlari va milliy manfaatlariga putur yetkazish, masalan, gender va madaniy siyosat masalalari orqali qonunchilik qarorlarini qabul qilishga ta’sir ko‘rsatishiga olib keladi. Bunday xatolarga yo‘l qo‘ymaslik uchun parlament faoliyatiga katta mas’uliyat yuklanadi”, — dedi Kuznetsova.
Rossiya o‘zining ilg‘or tajribasini baham ko‘rishga tayyor
© Sputnik/Anna Jelixovskaya
“Har bir parlamentariyning jahon hamjamiyatiga foydali bo‘lishi mumkin bo‘lgan o‘ziga xos g‘oya va takliflari bor, shuning uchun ham biz parlamentlararo muloqotni mustahkamlashga prinsipial ahamiyat beramiz”, — dedi Rossiya Federatsiyasi Federal Majlisi Federatsiya Kengashi raisi Valentina Matviyenko.
Shuningdek, u MDHga a’zo davlatlarning Parlamentlararo assambleyasi doirasidagi o‘zaro hamkorlik, ushbu platformada umumiy rivojlanish manfaati yo‘lida namunaviy qonunlar va kelishilgan qarorlar ishlab chiqish butun jahon hamjamiyatiga maxfiy ochiq muloqot namunasi bo‘lib xizmat qilishi mumkinligini ta’kidladi.
Rossiya Federatsiyasi Federal Majlisining Xalqaro ishlar bo‘yicha Federatsiya Kengashi qo‘mitasi raisi Grigoriy Karasin ta’kidlaganidek, Rossiya 17 ta maqsadning har biriga erishish ustida ishlamoqda va o‘zining ilg‘or tajribasini barcha hamkorlar bilan bo‘lishishga tayyor.
“Demak, ekologiya sohasidagi muhim maqsadlardan biri suv havzalarining salomatligini yaxshilash va mamlakat aholisini toza suv bilan ta’minlashdan iborat. Biz Volga va Don, Baykal ko‘lidagi tozalash inshootlarini modernizatsiya qilish va qurish bo‘yicha keng ko‘lamli ishlarni boshladik”, — dedi Karasin.
Shuningdek, u 2030-yilga qadar global kun tartibini amalga oshirish dunyoning qanday yo‘l tutishini aniqlashda muhim rol o‘ynashini qo‘shimcha qildi.
“Ayniqsa, jahon iqtisodiyotining o‘sishi va barqarorligiga jiddiy to‘siqlar saqlanib qolgan bir paytda oziq-ovqat va energetika xavfsizligini ta’minlash, iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish, xalqaro moliya institutlarini isloh qilish va raqamli transformatsiya zarurati muhim ko‘rinadi”, — deya ta’kidladi Karasin.
Tanzila Narboyevaning ta’kidlashicha, forumdan ko‘zlangan maqsad ishtirokchi davlatlar parlamentlari tomonidan amalga oshirilgan ishlar sarhisobidan iborat.
Forum davomida barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishda hamkorlik va hamjihatlikni yanada mustahkamlash, shuningdek, O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan nodavlat notijorat tashkilotlari tashabbusi bilan ilgari surilgan BMT Bosh Assambleyasining “Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishda fuqarolik jamiyati institutlarining ishtirokini kengaytirish to‘g‘risida”gi rezolyutsiya loyihasi ham muhokam etildi.
Forum yakunida Toshkent kommunikesi qabul qilindi.
