TOShKENT, 14-iyul - Sputnik. Turkiya hukumati mamlakatni iqtisodiy muammolar fonida keng ommani birlashtirish uchun Istambuldagi Avliyo Sofiya (Ayya-Sofiya) soborining maqomini o‘zgartirishga qaror qildi, deydi Rossiya TIV Diplomatik akademiyasining Sharq tillari kafedrasi mudiri Aslambek Mozloyev.
10 iyul kuni 1934-yildagi Turkiya Oliy ma’muriy sudining Ayya-Sofiyani muzeyga aylantirish to‘g‘risidagi qarorini bekor qildi. Shundan so‘ng Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdog‘an darhol soborni masjidga aylantirish va u yerda islomiy ibodatlarni boshlash to‘g‘risida farmon imzolaganini e’lon qildi. Ibodatlar 24-iyuldan boshlanadi.
Erdog‘an 13-iyul kuni telefon orqali Rossiya prezidenti Vladimir Putin bilan suhbat chog‘ida Aya-Sofiyaning maqomi to‘g‘risidagi qarorga izoh berib, ushbu madaniy yodgorlikka kirish har kim uchun ochiqligi va xristian qadamjolari butligi kafolatlanishini ta’kidladi.
“E’tiborni mamlakatning ichki siyosiy hayotida sodir bo‘layotgan hodisalarga va Erdog‘anning bu dastakka murojaat qilishiga nima majbur qilganiga qaratishimiz kerak ... Men e’tiborni mamlakatning ichki holatining iqtisodiy qismiga qaratmoqchiman. Iqtisodiy qiyinchiliklar ko‘chaymoqda. Bu yil Turkiya 170 milliard dollar tashqi qarzni to‘lashi kerak, bu mablag‘larni qayerdan olish mumkinligi noma’lum. Bundan tashqari, mamlakatda jiddiy ishsizlik mavjud bo‘lib, rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, u 17 foizdan oshdi”, - dedi Mozloyev “Rossiya segodnya” HAAda bo‘lib o‘tgan davra suhbati davomida.
Uning fikricha, mamlakatdagi iqtisodiy vaziyat Erdog‘an hukumatiga bosim o‘tkazayotgan jiddiy omildir.
“Vaziyat hukmron hokimiyat atrofida ko‘plab odamlarning birlashishini talab qiladi. Qanday tezkor harakat bilan o‘ziga nisbatan xayrixohlikni o‘yg‘otish mumkin? Biz hammamiz bilamizki, diniy ong eng qadimiy ongdir. Va shu omildan foydalanib, keyingi voqealar ortida yashiringan narsalarni qo‘zg‘atish mumkin”, - deb hisoblaydi Mozloyev.
Siyosatshunosning ta’kidlashicha, bu muammolar majmui va Erdog‘anning yangi usmoniylik (neosmanizm) siyosiy falsafasiga ma’lum bir poydevor qurish istagi, uni o‘z e’tiborini ushbu dastakka qaratishga undadi.
