Bolaligida Makeyeva Petrozavodsk hududidagi konslagerda ikki yil sakkiz oy o‘tkazdi. Qizil Armiya askarlari 1944-yil 28-iyunda o‘lim lageridagi omon qolgan mahbuslarni ozod qilishdi.
Avvalroq, RIA Novosti "Bez sroka davnosti" loyihasi doirasida FXXning Kareliya mintaqaviy bo‘limi tomonidan oshkora qilingan va Kareliya Milliy arxiviga taqdim qilingan va ilgari chop etilmagan fin fashistlarining tinch sovet fuqarolariga qarshi harbiy jinoyatlarining dalillarini e’lon qildi.
"Men o‘zim guvoh bo‘lishga tayyorman. Achinarliki, FSB jinoyatlarning dalillarini 75-yil o‘tkach oshkor qildi. Buni ancha oldin qilish kerak edi", - dedi Makeyeva RIA Novostiga. U fashist konslagerlarining sobiq voyaga yetmagan mahbuslari Kareliya ittifoqi raisining o‘rinbosari.
Rossiya Tergov qo‘mitasi jinoyat bo‘yicha tekshiruvni olib bormoqda. Oshkor qilingan materiallarni va fin bosqinchilarining tinch sovet aholisiga qarshi harakatlarini tekshirgandan so‘ng, tergovchilar tegishli huquqiy baho berishadi.
"Men Finlyandiya prezidenti Tarye Halonenga xat yubordim va undan javob oldim:"Biz Sovet Ittifoqiga barcha tovonlarni to‘lab bo‘ldik". Axir men Germaniya o‘z xatolarini tan olib, Rossiya xalqidan uzr so‘raganini yozdim, fashist Germaniyasining ittifoqdoshi bo‘lgan finlar esa bunday qilmadi", - dedi Makeyeva.
O‘zi guvoh bo‘lgan narsalarni, endilikda 84 yoshli ayol ko‘zida ko‘z yoshlari bilan eslaydi. "20 kvadrat metr maydonda 15 kishi edik. Burgalar, bitlar ... Epidemiya boshlandi. Tif kasalligi, singa. Odamlar o‘la boshladilar. Oz ovqatlanish tufayli mahbuslar orasida o‘lim yanada kuchaydi. Yetti kishilik oilamizda ochlikdan uch kishi o‘ldi. Qichitqi o‘ti o‘sib ulgurmasdi, uni shu zahotiyoq yeb qo‘yishardi. Qoidabuzarliklar uchun tuzli suvga botirilgan tol xipchin bilan urishgan. Ba’zida metall shaybali rezina qamchi bilan savalashgan", - deb eslaydi Makeyeva.
Uning so‘zlariga ko‘ra, fin konslagerlarining sobiq mahbuslari juda oz qolgan, ular 80-90 yoshda. "Kareliya hududidagi konslagerlarda 32 ming kishi bo‘lgan, ulardan 18 mingi o‘sha yerning o‘zida halok bo‘lgan", - deydi Makeyeva.
Shuningdek, u koronavirus pandemiyasi sababli Moskvadagi G‘alaba Paradining kechroq muddatga qoldirilganidan juda afsusda ekanligini aytdi. Makeyeva faxriy mehmonlar ro‘yxatiga kiritilgan, ammo keyinchalik paradga kela olmasligidan qo‘rqadi. "Men o‘zimni yomon his qilyapman, ishtiyoq tufayli dadilroq yuripman", - deya shikoyat qildi agentlik suhbatdoshi.
1941-1944 yillarda finlar tomonidan nazorat qilingan Karel-Fin SSR hududida "boshqa millatga mansub" tinch aholi uchun bir necha o‘nlab lagerlar tashkil etilgan. 1942-yil aprel oyining boshlarida ularda 24 mingga yaqin kishi bo‘lgan - bu ishg‘ol qilingan hudud aholisining qariyb 30 foizi. Lagerlarda, mahfiy arxiv ma’lumotlarga ko‘ra, asosan slavanlar saqlangan, 90 foizdan ko‘prog‘i - ruslar, belaruslar, ukrainlar. Tarixchilar fikriga ko‘ra, lagerlar faoliyati yillari davomida ular orqali 50 mingga yaqin kishi o‘tgan, fin fashistlari 1941-yildan 1944-yilgacha hammasi bo‘lib 14 ta konslager qurgan, ulardan oltitasi Petrozavodskda.
