Rossiyaning tashabbusi bilan chaqirilgan BMTning Xavfsizlik Kengashining norasmiy yig‘ilishi (Arria deb ataladigan formulaga binoan) G‘arbning bizga qarshi barcha ayblovlari tuhmat va mutlaqo asossiz tuhmat emasligini bilvosita tasdiqladi. Muammoni ochiqchasiga aytgan Buyuk Britaniyaning BMTdagi doimiy vakili Karen Pirs bo‘ldi, u Moskvaning “yuqori hurmatga ega OZXO va uning xodimlarini obro‘sizlantirishga” urinishlarda aybladi.
Rossiya haqiqatan ham Kimoviy qurolni taqiqlash tashkilotining (OZXO) kirdikorlarini “kovlamoqda”, aniqrog‘i, OZXOning 2018-yil 7-aprelda Suriyaning Duma shahrida o‘tkazilgan kimoviy hujumni tekshirish natijalari to‘g‘risidagi rasmiy hisobotini. Bu tabiiy ravishda tashkilotning obro‘sini tushirishga olib keladi.
Uchrashuvda Moskva yangi dalillarni taqdim etdi va o‘tgan yilning 1-martida chiqarilgan hujjat “juda noaniq” (Rossiyaning OZXOdagi doimiy vakili Aleksandr Shulgin so‘zlari bo‘yicha) ekanligini tasdiqlovchi dalillarni esga soldi. Hisobotda ko‘plab kelishmovchiliklar, qarama-qarshiliklar va firibgarliklar mavjud, ularning ortida G‘arb mamlakatlarining Suriya rasmiylari va Bashar Asadni kimoviy qurol ishlatganlikda ayblash istagi borligi bilinib turibdi.
Biroq, hozirgi vaziyatda nafaqat ma’lum bir hujjat muammosiga bog‘liq, balki undan ham kattaroq - mubolag‘asiz global jihatga ega: OZXO atrofidagi hozirgi qarama-qarshilik Rossiya va G‘arbning dunyo siyosiy tizimiga va uning keyingi rivojlanishiga qarama-qarshiliklarining mohiyatini aks ettiradi.
Buyuk Britaniya doimiy vakilining noroziligi oddiy va tushunarli mantiqqa asoslanadi. OZXO dunyo xavfsizligini himoya qiladigan eng muhim institutlardan biridir. Rossiyaning tashkilotga hujumi uning obro‘siga putur yetkazadi va shunga mos ravishda butun sayyoradagi barqarorlikka ta’sir qiladi. Rossiya mana shunaqa yomon.
Bitta muammo shundaki, bu mantiqda asosiy kamchilik mavjud.
OZXO 1997-yilda - AQSh va umuman G‘arbning gegemonligi cho‘qqisida paydo bo‘lgan. Bu muayan oqibatlarga olib keldi, xususan, G‘arb davlatlari tashkilot ustidan va aynan uning asosiy boshqaruv strukturasi bo‘lgan Texnik kotibiyat ustidan nazoratni olishiga.
Natijada, vaqti-vaqti bilan OZXOda o‘z funksiyalarini qay darajada adolatli bajarayotgani va agar ular shunga o‘xshash ehtiyojga ega bo‘lsa, u hukmronlik qilayotgan mamlakatlarning manfaatlariga qay darajada xizmat qilishi haqida shubhalar paydo bo‘ladigan vaziyatlar yuzaga keladi.
“Kimoviy hujum” to‘g‘risidagi hisobot atrofidagi vaziyatni izohlar ekan, Aleksandr Shulgin qayd etdi: “Qo‘shma Shtatlar va uning izdoshlarining so‘zsiz qo‘llab-quvvatlanishidan ilhomlangan texnik kotibiyat hech narsa qilmoqchi emas. Aftidan, hamma narsa o‘z-o‘zidan hal qilinishiga umid qilmoqda”. Va keyin qo‘shimcha qildi: “Yo‘q, hal bo‘lmaydi”.
Shuning uchun Rossiya OZXO va xususan Texnik kotibiyatni “missiyaning geografik jihatdan muvozanatli tarkibini kafolatlash, faqat Vashington ittifoqchilari ekspertlarining ustunligini istisno etadigan” tarzda isloh qilinishini qatiyatlik bilan talab qilishni davom etmoqda. Ammo Shulginning so‘zlariga ko‘ra, “mantiqiy mulohazalar AQSh tomonidan boshqarilgan bir qator G‘arb davlatlari tomonidan rad etilgan”.
Ushbu ikkita tubdan farqli yondoshuvlarning qarama-qarshiligi bugungi kunda xalqaro tashkilotlarning deyarli barcha tizimlarini qamrab olgan.
Rossiya urushdan keyingi dunyo qurilgan tamoyillarga chaqirmoqda. Birinchidan, bu boshqa davlatlar o‘z manfaatlariga ega bo‘lgan taqdirda ham, o‘z manfaatlariga zid bo‘lsa ham, vaziyatning normalligini tan olishdir. Ikkinchidan, barcha kuchlar, shu qatorda qarama-qarshi bo‘lgan kuchlarning muvozanatli vakilligi tufayli barcha tomonlar ishonadigan ekspert va hakamlik tashkilotlari tizimi mavjudligi.
G‘arb esa tobora qo‘ldan chiqib ketayotgan rahbarlikni saqlab qolishga harakat qilmoqda va ba’zi joylarda u endi aniq nomaqbul shakllarga o‘tmoqda. Yuqoridagi prinsiplarga amal qilayotgan “eski” tuzilmalarga moliyaviy bosim qo‘llanilmoqda. G‘arb rasmiy kuchlari hukmronlik qiladigan OZXO (yoki 1999-yilda tashkil etilgan WADA) kabi nisbatan yangi institutlarga kelsak, vaziyatni adolatli yo‘nalishga o‘zgartirishga bo‘lgan har qanday urinishlar keskin ravishda to‘sib qo‘yilmoqda.
Bu yerda kimning faoliyati yanada halokatli ekanligini muhokama qilishimiz mumkin: mavjud institutlar doirasida tizimni isloh qilishga intilayotgan Rossiya yoki AQSh o‘zlarining imtiyozlaridan mahrum bo‘lgan ittifoqchilari bilan, garchi voqelik ularning shartsiz hukmronlik davri ortda qolganligini aniq ko‘rsatsa ham.
Ammo, tarix shuni ko‘rsatadiki, ikkinchisi ko‘proq yoqimsiz oqibatlar bilan tahdid qilmoqda. Obyektiv ravishda yetilgan o‘zgarishlarni kechiktirishga urinishlar odatda ularni halokatli va xavfli ta’sirlar bilan portlashga olib keladi.
OZXO siyosati esa aslida G‘arbning dunyoda ro‘y berayotgan jarayonlarga bo‘lgan munosabatini ko‘rsatadi: hamma qandaydir yo‘l bilan ... o‘zidan o‘zi hal bo‘lib ketishiga umid qilmoqda.
Bu yerda faqat Rossiya doimiy vakilining so‘zlarini takrorlashimiz mumkin: yo‘q, hal bo‘lmaydi.
Manba: RIA Novosti.
