TOShKENT, 20 mar — Sputnik. O‘zbekistonning Birinchi Prezidenti Islom Karimov vafot etganiga olti oydan oshdi, uning Samarqanddagi qabrini ziyorat qiluvchilar oqimi esa hali-hanuz tingani yo‘q. Bu yerga respublikaning barcha burchaklaridan har kuni minglab kishilar kelishadi. Sputnik O‘zbekiston muxbiri Birinchi Prezident xotirasi xalq qalbidan nima uchun bunchalik chuqur joy olgani borasida fikr yuritadi.
Asoschi ota
Islom Karimov nafaqat mustaqillik e’lon qilinishining boshida turgan, balki mustaqillikka tamal toshini qo‘ygan istiqlol asoschisi hamdir. Karimovning eng katta xizmati shundaki, u "notinch 90-yillar" deb ataluvchi og‘ir davrda mamlakatni saqlab qolish bilan birga uning o‘z yo‘lini tanlab rivojlanishini ta’minlagan.
Mamlakat mustaqillikka erishishi bilanoq O‘zbekistonda turli ekstremistik va radikal kuchlarning buzg‘unchilik faoliyati oqibatida bir nechta beqarorlik o‘choqlari paydo bo‘ldi. Mamlakat sharqida, Farg‘ona vodiysida vahhobiylar guruhi xalifalik tuzumini o‘rnatishga urinishdi.
Vodiy xalqi tahlikaga tushib qoldi, huquqni muhofaza qiluvchi kuchlar ojizlanib, hattoki ularning hayotiga suiqasdlar uyushtirildi, radikal oqim a’zolari esa aholini musulmon va kofirlarga ajrata boshladi. Lekin O‘zbekiston yetakchisi Islom Karimovning irodasi va jasurligi tufayli respublikada ehtimol mamlakat tarixida yuz berishi mumkin bo‘lgan eng qonli urushning oldi olindi.
Birinchi Prezident bu odamlar bilan kelishib bo‘lmasligini darhol angladi va mamlakatni ulardan tozalash borasida keskin choralarni ko‘rdi. U xalqni himoya qilishga va respublikada barqarorlikni saqlab qolishga erishdi. U rahbarlik qilgan chorak asr davomida respublikada birorta ham urush yoki inqilob sodir bo‘lmadi. O‘zbekiston xalqi aynan shu tufayli marhum rahbardan cheksiz minnatdor.
Vasiyatiga ko‘ra
Islom Karimov vafotidan so‘ng katta ehtirom bilan vasiyatiga ko‘ra o‘zi tug‘ilib-o‘sgan Samarqand shahrida dafn etildi. O‘zbekistonning Birinchi Prezidenti bilan vidolashish uchun o‘nlab xorijiy mamlakatlar delegatsiyalari, shuningdek, bir necha davlatlar va hukumat rahbarlari yetib kelishdi. Rossiya nomidan bosh vazir Dmitriy Medvedev qatnashdi, uch kundan keyin esa Rossiya prezidenti Vladimir Putin Karimov qabrini ziyorat qilish uchun Samarqandga keldi.
Islom Karimov Samarqanddagi tarixiy Shohi-Zinda qabristoniga dafn etildi. Darvoqe, O‘zbekiston Birinchi Prezidentining ota-onasi ham shu qabristonga dafn etilgan.
Motam marosimi Registon maydonidagi Tillakori madrasasi yonida o‘qildi. Muftiy Usmonxon Alimov bir necha ming erkak ishtirokida janoza namozini o‘qidi. So‘ngra marhumning tobuti Registondan ikki kilometrcha uzoqlikda joylashgan Shohi-Zinda memorial majmuasiga qo‘lma-qo‘l qilib olib ketildi.
O‘zbekistonliklar marhum yetakchilarini qahramonlardek dafn etdilar. Uni so‘nggi yo‘lga kuzatayotganlarida esa ko‘z yoshlarini tiya olmadilar. Toshkent va Samarqandda motam korteji bir necha kilometrli jonli yo‘lak orasidan o‘tdi, odamlar kortej yo‘lini gullarga to‘ldirishdi. Ayollar ochiqchasiga yig‘ladilar, erkaklar esa ko‘z yoshlarini kaftlari bilan berkitgancha yig‘lashdi. Birgina mana shu holatning o‘zi o‘zbek xalqi o‘z prezidentini qanchalar ardoqlagani va sevganini isbotlaydi.
Ziyoratchilarning cheki yo‘q
Bugungi kunda Islom Karimov qabri barcha ziyoratchilar uchun ochiq. Balki, ayni paytda O‘zbekistonda odamlar eng ko‘p tashrif buyuradigan bu yerdan boshqa joy yo‘q bo‘lsa ajabmas, Samarqand esa qanchalik qayg‘uli eshitilmasin, o‘zining asosiy diqqatga sazovor maskaniga ega bo‘ldi. Ziyoratchilar marhum prezidentning xotirasiga hurmat bajo keltirish uchun bu yerga mamlakatning barcha burchaklaridan oilaviy va guruh bo‘lib keladilar. U aholi xotirasida qattiqqo‘l, lekin mehribon bobo sifatida qolgan, xalq Karimovni "doda" atardi.
Bu yerda o‘zbekistonliklardan tashqari chet elliklarni ham uchratish mumkin. Qabr oldiga yetib borish uchun uzun navbatga turish kerak bo‘ladi. Tartibni saqlashga mas’ul militsiya xodimlari ziyoratchilarni 20-30 kishilik guruhlarga bo‘lgan holda o‘tkazadi. Ziyoratchilar mullaning marhum haqiga qilgan tilovatidan so‘ng duoga qo‘l ochishadi va keyingi ziyoratchilar guruhiga joy bo‘shatishadi.
"Men Karimovning qabrini ziyorat qilgani ilk bor keldim. Keldimu muhtaram prezidentimiz vafot etgan kuni qanday yig‘lagan bo‘lsam, yana xuddi o‘shanday yig‘lab yubordim. Bu mening hayotimdagi eng katta yo‘qotish bo‘ldi. Islom Abdug‘aniyevich bizga mustaqillik, barqarorlik, musaffo va tinch osmonni tuhfa qilgandi. Xalq buni hech qachon unutmaydi, uning xotirasi abadiy yodimizda qoladi", — dedi Termizdan ikki nabirasi bilan birga kelgan Qudrat bobo.
Bu yerga kelganlarning aksariyati ko‘zida yosh ko‘rishingiz mumkin, ular go‘yoki o‘tgan yilning sentabrida yuz bergan musibatni qaytadan boshdan kechirayotgandek bo‘lishadi.
Bu yerda haykal va yodgorlik majmuasi bo‘ladi
O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyevning so‘zlariga ko‘ra, Islom Karimov nomi Jorj Vashington, Sharl de Goll, Mustafo Kamol Otaturk singari davlat va siyosat arboblari qatorida turadi. Birinchi Prezident haqli ravishda O‘zbekiston mustaqilligining asoschisi hisoblanadi. Shu bois ham mamlakatda uning xotirasi abadiylashtiriladi.
Toshkent shahrida, Islom Karimov tug‘ilib o‘sgan Samarqand shahrida va u kishi birinchi rahbar bo‘lib ishlagan Qashqadaryo viloyatining Qarshi shahrida Islom Abdug‘aniyevich Karimov siymosini yaratish bo‘yicha xalqaro ijodiy tanlovda g‘olib deb topilgan haykallar o‘rnatiladi. Islom Karimov dafn etilgan hududda maqbara barpo etiladi. Uning loyihasini shaxsan Shavkat Mirziyoyevning o‘zi tasdiqladi.
Samarqandda sharq va milliy hunarmandlikning eng yaxshi namunalari asosida Islom Karimov xotirasiga bag‘ishlangan yodgorlik majmuasi quriladi.
Shuningdek, u tug‘ilib-o‘sgan uyda Islom Karimov muzeyi tashkil etiladi.
Islom Karimov nomi bilan atalgan obyektlar nafaqat O‘zbekistonda, balki xorijiy davlatlarda ham paydo bo‘ldi. Turkmanobod shahrida Islom Karimov nomli ko‘cha va uning xotirasiga bag‘ishlangan yodgorlik majmuasi bor, Rossiya poytaxtidagi xiyobonlardan biri O‘zbekistonning Birinchi Prezidenti nomi bilan atalmoqda, tez orada bu yerda haykal ham qad rostlaydi.
Islom Abdug‘aniyevich Karimov Islom olami va madaniyati rivojiga ham ulkan hissa qo‘shgan, buni o‘zining asosiy vazifalaridan biri deb bilardi. Unga bejizga dunyodagi eng keng tarqalgan dinlardan biri nomi qo‘yilmagan, uning familiyasi esa "saxovatli, qadri ulug‘" ma’nolarini bildiradi.
