Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti olti a’zo davlatidan (Belarus, Rossiya, Qozog‘iston, Tojikiston) 4ta davlatning harbiy bo‘linmalarining Belarus zaminida rejalashtirilgan "Buzilmas birodarlik" qo‘mondonlik-shtab mashqlari uyushma tinchlikparvar kuchlarining harbiy va G‘arb siyosiy bosimning kuchayishiga qaramay milliy va jamoaviy manfaatlarni samarali himoya qilishga tayyorligini namoyish etadi.
12-16 oktabr kunlari Belarus Vitebsk viloyatidagi “Losvido” poligonida 700 harbiy xizmatchi, 100 dan ortiq harbiy va maxsus texnika, ular ichida vertolotlar va pilotsiz uchar qurilmalar ishtirokida KXShT tinchlikparvar kuchlari qo‘mondonlik-shtab mashg‘ulotlari bo‘lib o‘tmoqda. Shunigdek, Ichki ishlar va Favqulodda vaziyatlar vazirliklari bo‘linmalari jalb qilingan.
103-chi maxsus gvardiya havo-desant brigadasi poligonida ikkita asosiy vazifa hal qilinmoqda: tinchlik va qo‘shinlarning amaliy harakatlarini saqlash maqsadida barcha darajada tinchlikparvarlik operatsiyalari qo‘mondonlari va shtablari tayyorgarligi va qo‘shinlarning amaliy harakatlari. Shuni ta’kidlash kerakki, KXShT tinchlikparvar kuchlari salohiyatining 20 foizidan kamrog‘i jalb qilindi, ularning umumiy soni qariyb 3 600 kishini tashkil etadi.
Mashqlarga bevosita rahbarlik KXShT Birlashgan shtabi boshlig‘i general-polkovnik Anatoliy Sidorov va KXShT bosh kotibi Stanislav Zas tomonidan amalga oshirilmoqda.
Ittifoqdosh davlat chegaralari yaqinida NATO faoliyatining ortishi fonida KXShTning Belarusda rejali manevralar qiziqish uyg‘otmoqda. KXShTga a’zo bo‘lgan ayrim davlatlarda G‘arb "sheriklari" ishtirokida ichki siyosiy muammolar sun’iy ravishda kuchaytirilib, qizdirilganda tinchlikni saqlash mashg‘ulotlari alohida ahamiyat kasb etadi.
Tinchlikni saqlash operatsiyasi
Belarus zaminida "Buzilmas birodarlik" mashqlarining o‘tkazilishi KXShT davlatlarining o‘z milliy va jamoaviy manfaatlarini qurol kuchi bilan himoya qilishga siyosiy qat’iyatliligi va texnologik tayyorligidan dalolat beradi. Ishtirokchilarning cheklangan kontingenti (700 kishi) qo‘shinlarning (kollektiv kuchlarning) jangovar samaradorligiga shubha tug‘dirmasligi kerak.
Vitebsk viloyatidagi tinchlikparvarlik operatsiyasi - xaritalarda jangovar harakatlar imitatsiyasi emas va Quruqlik va maxsus kuchlarning barcha turdagi qurollaridan, zarba aviatsiyasidan poligon sharoitida foydalanish sinovdan o‘tkazishni o‘z ichiga oladi.
Belarus va Rossiya chegaralari yaqinida harbiy-siyosiy konfiguratsiyada "qo‘mondonlar va shtablarning amaliy ko‘nikmalarini oshirish", "KXShT davlatlari tinchlikparvar kontingentlarining jangovar muvofiqlashtirilishini takomillashtirish" - elementlari nihoyatda aniq amaliy xarakterga ega.
Tinchlikparvar kuchlar mas’uliyat zonasidagi aholining harakatlarini nazorat qilish choralarini, jangovar harakatlardan ziyon ko‘rgan hududlarda tinch hayotni tiklashga ko‘maklashish vazifalarini mashq qilishdi.
Militsiya (politsiya) xodimlari bilan hamkorlikda KXShT bo‘linmalari ommaviy tartibsizliklarga qarshi kurashish vazifalarini ham mashq qiladi, ammo mashg‘ulotning ushbu elementlar yong‘in-politsiya ma’nosini anglatmaydi. Tashqi harbiy (gibrid) tahdidlarga alohida e’tibor beriladi.
9 avgust kuni bo‘lib o‘tgan Belarus Respublikasida bo‘lib o‘tgan navbatdagi prezident saylovlari natijalari Belarus muxolifati va NATO davlatlari rahbariyatiga ma’qul kelmadi. Bir vaqtning o‘zida ichki siyosiy tartibsizliklar va Ittifoqdosh davlati chegaralari yaqinidagi alyansning mashqlari boshlandi. Xususan, 11-avgustda Polshada 500 amerikalik harbiy xizmatchilar (zirhli texnika) ishtirokida manevrlar boshlandi.
Britaniya qo‘shinlari Latviyada ham o‘xshash mashqlar tashkil etildi. Litvada 3-sentabrdan 20-oktabrgacha AQSh 3-chi piyoda diviziyasi 2-tank brigada bo‘linmalari mashq o‘tkazmoqda, oldinroq esa respublikada Tobruq Legacy 2020 xalqaro mashqlar (25 sentabrda yakunlandi) - Litva, Estoniya, Italiya, AQSh, Latviya, Polsha, Fransiya, Slovakiya va Vengriyaning 950ga yaqin harbiy xizmatchi ishtirokida o‘tkazildi.
Ittifoqchilar havoga qarshi mudofaa tizimlari bilan manevrlarga kelishdi, bu uchish taqiqlangan hududni tashkil qilish uchun mo‘ljallangan. AQSh va NATO Belarusning amaldagi rahbariyatini ochiqcha qo‘rqitishga, respublikadagi voqealarni "rangli" ssenariy bo‘yicha yo‘naltirishga harakat qilmoqda.
Mustahkamlanayotgan hamkorlik
"Buzilmas birodarlik" manevrlari to‘qqizinchi marotaba o‘tkazilmoqda, bir yil avval Tojikistonda o‘tkazilgandi. KXShTga 6ta davlat - Armaniston, Belarus, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Rossiya va Tojikiston kiradi - va 2020-yil oktabr oyida mashq ishtirokchilari tarkibi to‘liq bo‘lmaganligini ko‘rish mumkin.
Armaniston bo‘linmalari Tog‘li Qorabog‘dagi mojaroning keskinlashuvi sababli kelishmadi. Qirg‘izistondagi ichki siyosiy notinchlik Belarusga qo‘shin jo‘natishga imkon bermadi.
Bundan tashqari, Armanistonda oktabr oyi boshlarida o‘tkazish rejalashtirilgan "O‘zaro hamkorlik-2020" Kollektiv xavfsizlik shartnomasi tashkiloti kuchlarining harbiy mashqlari va KXShT Qurolli Kuchlari razvedka bo‘linmalarining "Qidiruv-2020" manevrlari boshqa muddatga qoldirildi. Bugun KXShTga a’zo davlatlar bilan yangi mashqlarning geografik nuqtalari va sanalari muhokama qilinmoqda. G‘arbning raqib rejalari va harakatlariga qaramay, Tashkilot qo‘shinlari va kuchlarining o‘zaro hamkorligi o‘sib bormoqda.
11 oktabrda Belarus harbiy akademiyasining havo hujumidan mudofaa bo‘linmalari mutaxassislari va havo hujumidan mudofaa fakulteti kursantlari S-300 tizimidan o‘q otish uchun Rossiyaning Ashuluk poligoniga yetib kelishdi.
Ilgariroq, 14-25 sentabr kunlari Brest poligonida 600 dan ziyod Belarus harbiy xizmatchilari va Rossiya Havo-desant kuchlari desant bo‘linmasining 900 nafar harbiy xizmatchilari ishtirokida, 150 dan ortiq aviatsiya, jangovar va maxsus texnika jalb qilingan holda "Slavan birodarlik-2020" Rossiya-Belarus aksilterror mashqlari bo‘lib o‘tdi.
Albatta, G‘arbda "Slavan birodarlik" tanqid qilindi. Litva alohida tashvish bildirdi - respublika Qurolli Kuchlarining bosh qo‘mondoni Valdemaras Rupshis tadbir "hujumkor xarakterligi”ni aniqladi. Qiziq, Litvada Shimoliy Atlantika alyansining qo‘shma mashqlari doimiy ravishda o‘tkaziladi.
Rossiya Mudofaa vazirligi manevralar boshqa davlatlarga qarshi qaratilmagan, deb javob berdi. Belarus Respublikasi prezidenti Aleksandr Lukashenko: "Ular biz bilan hisoblashmaydi, hushorligimizga qarashmaydi. Ular xohlagan vaqtda mashqlarni o‘tkazadilar. Shuning uchun biz ham atrofimizdagi vaziyatni kuchantirmasdan o‘z armiyamizni tayyorlaymiz" – dedi ta’kidladi.
Avvalroq, 17-20 avgust kunlari Astraxan viloyatida KXShT "Eshelon-2020" kollektiv kuchlarining maxsus mashqlarida Tashkilotga a’zo davlatlarning 1000 ga yaqin harbiy xizmatchilari va qo‘shma shtabining tezkor guruhi qatnashgan edi. 250 ta texnika jalb qilingan.
Tashkilot a’zolari o‘rtasidagi mudofaa hamkorligining jo‘g‘rofiyasi kengaymoqda, harbiy guruhlarning jangovar qudrati oshmoqda. "NATO - nihoyatda samarali tuzilma, KXShT esa faqat "burokratik tashkilot", degan mish-mishlar juda bo‘rttirilgan.