https://oz.sputniknews.uz/20250710/tramp-tuzoq-ilon-mask-oq-uy-partiya-50446768.html
Tramp uchun tuzoq: Ilon Mask Oq uyga qaytishni rejalashtirmoqda
Tramp uchun tuzoq: Ilon Mask Oq uyga qaytishni rejalashtirmoqda
Sputnik O‘zbekiston
Siyosatshunos: Mask ovozlarni tortib olish uchun spoyler partiyasini tuzmoqda. 10.07.2025, Sputnik O‘zbekiston
2025-07-10T21:05+0500
2025-07-10T21:05+0500
2025-07-10T21:05+0500
kolumnistlar
aqsh
partiya
donald tramp
ilon mask
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e8/0b/0c/46568550_0:0:768:432_1920x0_80_0_0_f1ba7b08a70230d66e7273922be61394.jpg
TOShKENT, 10-iyul — Sputnik. AQShda uchinchi partiya paydo bo‘lish arafasida — demokratlar va respublikachilarning tarixiy ustunligiga qaramay, amerika siyosiy tizimi bunga to‘liq yo‘l qo‘yadi.Bunday loyihalar odatda muvaffaqiyat qozonmasdi, ammo hozir vaziyat boshqachaga o‘xshaydi. Kuchlar nisbati butunlay o‘zgarishi mumkin, deb yozmoqda RIA Novosti kolumnisti Renat Abdullin.Donald Trampning sobiq safdoshi qandaydir uchinchi partiya tuzishi haqidagi mish-mishlar ekspertlar hamjamiyatini darhol bo‘lib yubordi. Ba’zi tahlilchilarning fikricha, bu tadbirkorning manfaatiga to‘g‘ri kelmaydi: go‘yoki u asosiy partiyalar - "fillar" va "eshaklar" (mos ravishda respublikachilar va demokratlar) elektoratining ovozini tarqatib yuboradi, xolos, ammo o‘zi hech qanday qonunchilik imtiyozlariga ega bo‘lmaydi.Boshqalar milliarderning g‘alatiligidan shikoyat qilishadi, u hatto alohida istiqbollarsiz ham o‘z partiyasini moliyalashtirishga qodir. Kim haq — aftidan, buni vaqt ko‘rsatadi. Ammo nima bo‘lishidan qat’i nazar, Mask partiya tuzilganini rasman e’lon qildi. Va uni ro‘yxatdan o‘tkazish uchun hujjatlarni topshirdi.U partiyani o‘z uslubida, qat’iy qilib "Amerika" partiyasi (yoki "Amerika partiyasi") deb atadi. Ingliz tilida American Party ikki xil ma’noni anglatadi: ham siyosiy harakat, ham "kecha" (party). Vaholanki, Mask o‘z g‘oyasini faqat ko‘ngilochar vaqt o‘tkazishga aylantirmoqchi emas.Tadbirkorning rejalari aniq: "fillar" hukmronligiga chek qo‘yish. Va u haqiqatan ham demokratlar va respublikachilar tomonidan uzoq vaqtdan beri bo‘lingan maydonda yetakchi rolni egallashga umid qilmaydi. Shu bilan birga, Mask Kongressda bir nechta o‘rinlarni qo‘lga kiritishga jiddiy bel bog‘lagan.Quyi va yuqori palatalarda demokratlar va respublikachilar o‘rtasidagi farq ko‘pincha juda kam. Shu sababli, biznesmenning homiysi, hatto ozchilik bo‘lsa ham, muhim kuchga aylanishi va har ikki partiya tashabbuslarining taqdiriga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Albatta, bu holatda ikkala kuch ham "Amerikacha bazm"ni rozi qilish uchun qo‘lidan kelgan barcha ishni qiladi.Lekin bularning hammasi hozircha faqat nazariyada. Eslatib o‘tamiz, AQShda tarixan faqat respublikachilar va demokratlargina mavjud bo‘lmagan. Masalan, Yashillar partiyasi bor, u bir necha prezidentlik saylovlarida hatto o‘z nomzodlarini ham ilgari surgan. Ular esa, o‘z navbatida, psixologik ko‘rsatkichdan bir necha foizga oshib ketishga muvaffaq bo‘lishdi. Shunga qaramay, "yashillar"ning moda kun tartibiga qaramay (bunday partiyalar Yevropa Ittifoqining deyarli barcha mamlakatlarida mavjud), ular AQShda sezilarli darajada mashhurlikka erishmadi.Saylovlarda olingan foizlar - birinchi navbatda, norozilik ovozlari, jamiyatning bir qismining "eshaklar" va "fillar" bilan deklarativ noroziligi natijasidir. Uchinchilarga xayrixohlik haqida gap bo‘lishi mumkin emas.Bunday konservatizmning sababi nimada? Nyu-Yorkdan Jek Stefenson RIA Novosti bilan suhbatda eslatib o‘tadi: Demokratik va Respublikachilar partiyalari bizning davrimizgacha yetib kelgan eng qadimgi partiyalardir.Shuning uchun ulardan biriga sodiqlik Amerika oilalarida sulolaviy an’anaga o‘xshaydi."Bir shtatda yashab turib, to‘satdan ota-onasi qo‘llab-quvvatlagan partiyani qo‘llab-quvvatlamaydigan odamlarni kamdan-kam uchratish mumkin. Bu bolalikdan singdirilgan va faqat yashash joyini tubdan o‘zgartirish, "qizil" (respublika) shahardan "ko‘k" (demokratik) shaharga yoki aksincha, vaziyatni o‘zgartirishi mumkin”, - deb ta’kidlaydi u. — Ba’zan odamlar bunday holatda aynan uchinchi partiyaga qo‘shilishadi. Ammo buning uchun u hech bo‘lmaganda shtat darajasida kuchli bo‘lishi kerak”.Albatta, partiyadan ko‘rsatilgan nomzodlar har doim ham uning a’zolariga yoqmaydi. Ammo eng muhimi - platformaga, mafkuraga umumiy xayrixohlik. Yangi rahbarni esa, agar hozirgisi qoniqtirmasa, to‘rt yil kutish ham mumkin.Tramp sobiq hamkorining rejalarini allaqachon kulgiga qo‘ygan. U, tabiiyki, qaror topgan siyosiy tizimga murojaat qildi. "Uchinchi partiyani yaratish kulgili, - dedi Amerika prezidenti. - Biz Respublikachilar partiyasi bilan juda katta muvaffaqiyatga erishdik. Tizim har doim ikki kuch ustiga qurilgan, uchinchisi hech qachon ishlamagan. U (Mask. - Tahr. izohi.) ko‘ngil ochishi mumkin, lekin bu shunchaki tartibsizlikni kuchaytiradi”.Trampning fikricha, uning sobiq safdoshi "izdan chiqqan." RIA Novosti bilan suhbatlashgan ekspertlar AQSh prezidenti fikriga qo‘shiladi. Ammo tadbirkorning tashabbusi baribir Vashington uchun xavfli."Albatta, "Amerika partiyasi" asosan spoyler rolini o‘ynaydi, deydi Rossiya Fanlar akademiyasi Falsafa instituti professori, siyosatshunos Boris Mejuyev. — Mask va uning jamoasi elektoratning bir qismini o‘z tomoniga og‘dirib olishadi yoki hech bo‘lmaganda og‘dirib olishga harakat qilishadi”Buning uchun shart-sharoitlar mavjud. Yaqinda o‘tkazilgan so‘rov natijalariga ko‘ra, amerikaliklarning 40 foizi unga ovoz berishga tayyor. Shu bilan birga, bu raqamlarni ortiqcha baholamaslik kerak: respondentlarning 14 foizi mashhur "xayli laykli," ya’ni "katta ehtimol" ruhida, qolgan 26 nafari esa yanada kamroq ishonch bilan javob bergan."Partiyaga mansublik submadaniyatga o‘xshaydi. Eskilari jonimizga tegdi, Mask esa go‘yo muqobil variant berayotgandek. Ammo hammasi u nimani taklif qilishiga bog‘liq bo‘ladi”, - deydi Texasning Ostin shahridan kelgan IT-mutaxassis Klaus Shtubbert RIA Novosti bilan suhbatda.Shunday qilib, yangilik va qo‘llab-quvvatlash effekti yo‘qolishi bilan Maskda bu ta’sir kamayishi mumkin. Ayniqsa, "fil" bilan "eshak" bekor o‘tirmasa."Hozircha"Amerikacha partiya" kimga kuchliroq zarba berishi aniq emas. Ehtimol, u Trampga muqobil taklif bera olmaydigan demokratlarning ovozini tortib oladi. Boshqa tomondan, u amaldagi prezidentning ham hayotiga putur yetkazishi aniq, chunki uning respublikachilar orasidagi qo‘llab-quvvatlashi keng qamrovli emas”, - deydi Mejuyev.Siyosatshunos Pavel Svatenkovning fikricha, "Amerika partiyasi" "eshaklar"ga ham, "fillar"ga ham zarba beradi, ammo ikkinchisiga zarba berish ehtimoli ko‘proq."Uchinchi kuch, shubhasiz, nafaqat kongress darajasida, balki prezidentlik kampaniyasida ham partiyalararo kurashda ahamiyatga ega bo‘lishi mumkin. 1912-yilda respublikachilar o‘rtasidagi bo‘linish davrida Taraqqiyparvar partiyadan nomzod sifatida Teodor Ruzveltning ko‘rsatilishi demokrat Vudro Vilsonga g‘alaba qozonish imkonini berib, ularning ovozini olib qo‘yganini eslash kifoya. 1992-yilda Bill Klinton ko‘pchilik ovozni to‘play olmagan holda, o‘zidan elektoratni tortib olgan uchinchi nomzod Ross Pero tufayli katta Jorj Bushni ortda qoldirdi”, deya eslatadi Svatenkov.Shuning uchun trampistlar uchun xavf juda real. Shu munosabat bilan, ekspertning fikricha, prezident uchun hozir ham Mask bilan yarashish dolzarb bo‘lib qolmoqda: "Aks holda ular ko‘p idishlarni sindirishadi”. Biroq hozircha isish alomatlari yo‘q. Demak, tomonlar faqat stavkalarni oshiradi.
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
kolumnistlar, aqsh, partiya, donald tramp, ilon mask
kolumnistlar, aqsh, partiya, donald tramp, ilon mask
Tramp uchun tuzoq: Ilon Mask Oq uyga qaytishni rejalashtirmoqda
Siyosatshunos: Mask ovozlarni tortib olish uchun spoyler partiyasini tuzmoqda.
TOShKENT, 10-iyul — Sputnik. AQShda uchinchi partiya paydo bo‘lish arafasida — demokratlar va respublikachilarning tarixiy ustunligiga qaramay, amerika siyosiy tizimi bunga to‘liq yo‘l qo‘yadi.
Bunday loyihalar odatda muvaffaqiyat qozonmasdi, ammo hozir vaziyat boshqachaga o‘xshaydi. Kuchlar nisbati butunlay o‘zgarishi mumkin, deb yozmoqda
RIA Novosti kolumnisti Renat Abdullin.
Donald Trampning sobiq safdoshi qandaydir uchinchi partiya tuzishi haqidagi mish-mishlar ekspertlar hamjamiyatini darhol bo‘lib yubordi. Ba’zi tahlilchilarning fikricha, bu tadbirkorning manfaatiga to‘g‘ri kelmaydi: go‘yoki u asosiy partiyalar - "fillar" va "eshaklar" (mos ravishda respublikachilar va demokratlar) elektoratining ovozini tarqatib yuboradi, xolos, ammo o‘zi hech qanday qonunchilik imtiyozlariga ega bo‘lmaydi.
Boshqalar milliarderning g‘alatiligidan shikoyat qilishadi, u hatto alohida istiqbollarsiz ham o‘z partiyasini moliyalashtirishga qodir. Kim haq — aftidan, buni vaqt ko‘rsatadi. Ammo nima bo‘lishidan qat’i nazar, Mask partiya tuzilganini rasman e’lon qildi. Va uni ro‘yxatdan o‘tkazish uchun hujjatlarni topshirdi.
U partiyani o‘z uslubida, qat’iy qilib "Amerika" partiyasi (yoki "Amerika partiyasi") deb atadi. Ingliz tilida American Party ikki xil ma’noni anglatadi: ham siyosiy harakat, ham "kecha" (party). Vaholanki, Mask o‘z g‘oyasini faqat ko‘ngilochar vaqt o‘tkazishga aylantirmoqchi emas.
Tadbirkorning rejalari aniq: "fillar" hukmronligiga chek qo‘yish. Va u haqiqatan ham demokratlar va respublikachilar tomonidan uzoq vaqtdan beri bo‘lingan maydonda yetakchi rolni egallashga umid qilmaydi. Shu bilan birga, Mask Kongressda bir nechta o‘rinlarni qo‘lga kiritishga jiddiy bel bog‘lagan.
Quyi va yuqori palatalarda demokratlar va respublikachilar o‘rtasidagi farq ko‘pincha juda kam. Shu sababli, biznesmenning homiysi, hatto ozchilik bo‘lsa ham, muhim kuchga aylanishi va har ikki partiya tashabbuslarining taqdiriga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Albatta, bu holatda ikkala kuch ham "Amerikacha bazm"ni rozi qilish uchun qo‘lidan kelgan barcha ishni qiladi.
Lekin bularning hammasi hozircha faqat nazariyada. Eslatib o‘tamiz, AQShda tarixan faqat respublikachilar va demokratlargina mavjud bo‘lmagan. Masalan, Yashillar partiyasi bor, u bir necha prezidentlik saylovlarida hatto o‘z nomzodlarini ham ilgari surgan. Ular esa, o‘z navbatida, psixologik ko‘rsatkichdan bir necha foizga oshib ketishga muvaffaq bo‘lishdi. Shunga qaramay, "yashillar"ning moda kun tartibiga qaramay (bunday partiyalar Yevropa Ittifoqining deyarli barcha mamlakatlarida mavjud), ular AQShda sezilarli darajada mashhurlikka erishmadi.
Saylovlarda olingan foizlar - birinchi navbatda, norozilik ovozlari, jamiyatning bir qismining "eshaklar" va "fillar" bilan deklarativ noroziligi natijasidir. Uchinchilarga xayrixohlik haqida gap bo‘lishi mumkin emas.
Bunday konservatizmning sababi nimada? Nyu-Yorkdan Jek Stefenson RIA Novosti bilan suhbatda eslatib o‘tadi: Demokratik va Respublikachilar partiyalari bizning davrimizgacha yetib kelgan eng qadimgi partiyalardir.
Shuning uchun ulardan biriga sodiqlik Amerika oilalarida sulolaviy an’anaga o‘xshaydi.
"Bir shtatda yashab turib, to‘satdan ota-onasi qo‘llab-quvvatlagan partiyani qo‘llab-quvvatlamaydigan odamlarni kamdan-kam uchratish mumkin. Bu bolalikdan singdirilgan va faqat yashash joyini tubdan o‘zgartirish, "qizil" (respublika) shahardan "ko‘k" (demokratik) shaharga yoki aksincha, vaziyatni o‘zgartirishi mumkin”, - deb ta’kidlaydi u. — Ba’zan odamlar bunday holatda aynan uchinchi partiyaga qo‘shilishadi. Ammo buning uchun u hech bo‘lmaganda shtat darajasida kuchli bo‘lishi kerak”.
Albatta, partiyadan ko‘rsatilgan nomzodlar har doim ham uning a’zolariga yoqmaydi. Ammo eng muhimi - platformaga, mafkuraga umumiy xayrixohlik. Yangi rahbarni esa, agar hozirgisi qoniqtirmasa, to‘rt yil kutish ham mumkin.
Tramp sobiq hamkorining rejalarini allaqachon kulgiga qo‘ygan. U, tabiiyki, qaror topgan siyosiy tizimga murojaat qildi. "Uchinchi partiyani yaratish kulgili, - dedi Amerika prezidenti. - Biz Respublikachilar partiyasi bilan juda katta muvaffaqiyatga erishdik. Tizim har doim ikki kuch ustiga qurilgan, uchinchisi hech qachon ishlamagan. U (Mask. - Tahr. izohi.) ko‘ngil ochishi mumkin, lekin bu shunchaki tartibsizlikni kuchaytiradi”.
Trampning fikricha, uning sobiq safdoshi "izdan chiqqan." RIA Novosti bilan suhbatlashgan ekspertlar AQSh prezidenti fikriga qo‘shiladi. Ammo tadbirkorning tashabbusi baribir Vashington uchun xavfli.
"Albatta, "Amerika partiyasi" asosan spoyler rolini o‘ynaydi, deydi Rossiya Fanlar akademiyasi Falsafa instituti professori, siyosatshunos Boris Mejuyev. — Mask va uning jamoasi elektoratning bir qismini o‘z tomoniga og‘dirib olishadi yoki hech bo‘lmaganda og‘dirib olishga harakat qilishadi”
Buning uchun shart-sharoitlar mavjud. Yaqinda o‘tkazilgan so‘rov natijalariga ko‘ra, amerikaliklarning 40 foizi unga ovoz berishga tayyor. Shu bilan birga, bu raqamlarni ortiqcha baholamaslik kerak: respondentlarning 14 foizi mashhur "xayli laykli," ya’ni "katta ehtimol" ruhida, qolgan 26 nafari esa yanada kamroq ishonch bilan javob bergan.
"Partiyaga mansublik submadaniyatga o‘xshaydi. Eskilari jonimizga tegdi, Mask esa go‘yo muqobil variant berayotgandek. Ammo hammasi u nimani taklif qilishiga bog‘liq bo‘ladi”, - deydi Texasning Ostin shahridan kelgan IT-mutaxassis Klaus Shtubbert RIA Novosti bilan suhbatda.
Shunday qilib, yangilik va qo‘llab-quvvatlash effekti yo‘qolishi bilan Maskda bu ta’sir kamayishi mumkin. Ayniqsa, "fil" bilan "eshak" bekor o‘tirmasa.
"Hozircha"Amerikacha partiya" kimga kuchliroq zarba berishi aniq emas. Ehtimol, u Trampga muqobil taklif bera olmaydigan demokratlarning ovozini tortib oladi. Boshqa tomondan, u amaldagi prezidentning ham hayotiga putur yetkazishi aniq, chunki uning respublikachilar orasidagi qo‘llab-quvvatlashi keng qamrovli emas”, - deydi Mejuyev.
Siyosatshunos Pavel Svatenkovning fikricha, "Amerika partiyasi" "eshaklar"ga ham, "fillar"ga ham zarba beradi, ammo ikkinchisiga zarba berish ehtimoli ko‘proq.
"Uchinchi kuch, shubhasiz, nafaqat kongress darajasida, balki prezidentlik kampaniyasida ham partiyalararo kurashda ahamiyatga ega bo‘lishi mumkin. 1912-yilda respublikachilar o‘rtasidagi bo‘linish davrida Taraqqiyparvar partiyadan nomzod sifatida Teodor Ruzveltning ko‘rsatilishi demokrat Vudro Vilsonga g‘alaba qozonish imkonini berib, ularning ovozini olib qo‘yganini eslash kifoya. 1992-yilda Bill Klinton ko‘pchilik ovozni to‘play olmagan holda, o‘zidan elektoratni tortib olgan uchinchi nomzod Ross Pero tufayli katta Jorj Bushni ortda qoldirdi”, deya eslatadi Svatenkov.
Shuning uchun trampistlar uchun xavf juda real. Shu munosabat bilan, ekspertning fikricha, prezident uchun hozir ham Mask bilan yarashish dolzarb bo‘lib qolmoqda: "Aks holda ular ko‘p idishlarni sindirishadi”. Biroq hozircha isish alomatlari yo‘q. Demak, tomonlar faqat stavkalarni oshiradi.
