BMT Eronga Iroil va AQSh zarbalari munosabati bilan yig‘ilish o‘tkazdi — kim qanday fikrda?
© Sputnik / Aleksey Vitviskiy
/ Obuna bo‘lish
AQShning BMTdagi vakili Eronni "terrorizm homiysi" deb atadi.
TOShKENT, 23-iyun — Sputnik. Yakshanba kuni BMT Xavfsizlik kengashi Eron iltimosiga binoan ushbu mamlakat yadroviy obyektlariga so‘nggi zarbalar munosabati bilan favqulodda yig‘ilish o‘tkazdi, deyiladi tashkilot e’lon qilgan xabarda.
Yig‘ilishda so‘zga chiqqan BMT bosh kotibi Antoniu Guterrishning aytishicha, Qo‘shma Shtatlar tomonidan Eron yadroviy obyektlarining bombardimon qilinishi mintaqa uchun "xavfli burilish"ni anglatadi.
"Dunyo ham bu xavfli mojaro oqibatlaridan qochib qutula olmaydi", — deya qo‘shimcha qildi bosh kotibning siyosiy masalalar bo‘yicha yordamchisi Miroslav Yencha. “Bunga yo‘l qo‘ymaslik uchun diplomatiya ustun bo‘lishi kerak", dedi bosh kotib.
Yenchaning ta’kidlashicha, Eron parlamenti bir ovozdan global energiya tashuvchilar tranzitining eng muhim dengiz yo‘li - Ho‘rmuz bo‘g‘ozini yopish choralarini qo‘llab-quvvatlagan. Bu masala bo‘yicha yakuniy qarorni Eron Milliy xavfsizlik oliy kengashi qabul qilishi kerak bo‘ladi.
"Dengizda yuk tashish bo‘yicha xalqaro huquqqa muvofiq barcha davlatlarning huquq va majburiyatlari haqida eslatib o‘taman", dedi bosh kotib yordamchisi.
"Xavfsiz dengiz qatnovi kafolatlanishi kerak", deya ta’kidladi BMT rahbari.
Guterrish jangovar harakatlarni zudlik bilan to‘xtatish va Eron yadro dasturi bo‘yicha muzokaralarni qayta boshlashga chaqirdi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Eron Yadro qurolini tarqatmaslik to‘g‘risidagi shartnomaga rioya qilishi kerak va BMTga a’zo barcha davlatlar Nizom va xalqaro huquq normalari, jumladan, xalqaro gumanitar huquq doirasidagi majburiyatlariga muvofiq harakat qilishi kerak.
"Bizga ishonchli, keng qamrovli va tekshirilishi mumkin bo‘lgan - ishonchni tiklaydigan - MAGATE inspektorlari uchun to‘liq kirish imkoniyatini o‘z ichiga olgan yechim kerak", — dedi bosh kotib. "Biz qat’iy tanlov oldida turibmiz. Bir yo‘l kengroq urushga olib boradi... ikkinchisi - keskinlikni yumshatish, diplomatiya va muloqotga. Biz qaysi yo‘l to‘g‘riligini bilamiz", deya xulosa qildi u.
Xavfsizlik kengashida videoaloqa orqali so‘zga chiqqan MAGATE rahbari Rafael Mariano Grossining aytishicha, Fordo aholi punkti yaqinida joylashgan Eronning uranni boyitish bo‘yicha asosiy inshooti - "Fordo"da kraterlar ko‘rinib turibdi.
Bu AQSh tomonidan teshib o‘tuvchi o‘q-dorilardan foydalanayotganidan dalolat beradi, dedi u.
"Hozirda hech kim, shu jumladan MAGATE ham "Fordo"dagi yer osti zararini baholay olmaydi", — dedi Grossi. "MAGATE inspektorlari Eronda bo‘lib turibdi va ular o‘z ishlarini bajarishlari kerak. Buning uchun jangovar harakatlarni to‘xtatish kerak, shunda Eron zarur xavfsizlik shartlariga rioya qilgan holda obyektlarga jamoalarni kiritishi mumkin", — deya qo‘shimcha qildi u.
MAGATE rahbari yana bir bor yadroviy obyektlarga hujumlar bo‘lmasligi kerakligini ta’kidladi, chunki ular hujumga uchragan mamlakat ichida ham, undan tashqarida ham radioaktiv chiqindilar va keng ko‘lamli oqibatlarga olib kelishi mumkin.
"Keling, tarqatmaslik rejimi barbod bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaylik. Shaxsiy pozitsiya va qarashlardan qat’i nazar, bir narsani aniq aytish mumkin va bu oddiy haqiqat: dunyo bo‘ylab ko‘proq davlatlar yadroviy qurolga ega bo‘lsa, biz xavfsizroq bo‘la olmaymiz”, — deya qayd etdi u.
Rossiyaning BMTdagi doimiy vakili Vasiliy Nebenzya "Isroil va AQShning tajovuzkor harakatlarini zudlik bilan to‘xtatishga, barcha tomonlarni vazminlikka va vaziyatni xalqaro diplomatiya va muzokaralar jarayoni doirasiga qaytarishga" chaqirdi.
Shu bilan birga, u "bitta chaqiriq" yetarli emasligini va Xavfsizlik Kengashi "MAGATE kafolati ostidagi Eronning tinch atom infratuzilmasi obyektlariga zarba berishga yo‘l qo‘yilmaydigan" jamoaviy qaror ishlab chiqishi kerakligini qo‘shimcha qildi.
Nebenzining so‘zlariga ko‘ra, Rossiya, Xitoy va Pokiston yakshanba kuni ertalab zudlik bilan va so‘zsiz o‘t ochishni to‘xtatish hamda Eron yadroviy dasturi atrofida diplomatik yechim topishga chaqiruvchi rezolyutsiya loyihasini tayyorlagan va tarqatgan.
U Xavfsizlik Kengashining barcha a’zolarini hujjatni iloji boricha tezroq qo‘llab-quvvatlashga chaqirdi.
AQShning harbiy zarbalari Eron tomonidan yadroviy tahdidni bartaraf etishga qaratilgan, dedi AQShning BMTdagi doimiy vakili vazifasini bajaruvchi Doroti Shi va Eronni "terrorizm homiysi" deb atadi.
"Ushbu operatsiya global beqarorlikning uzoq yillik, ammo shiddat bilan o‘sib borayotgan manbasini bartaraf etish va ittifoqchimiz Isroilga BMT nizomiga muvofiq jamoaviy mudofaaga bo‘lgan ajralmas huquqimizni amalga oshirishda yordam berishga qaratilgan edi", — dedi Shi.
"Qo‘shma Shtatlar o‘z ittifoqchisi va o‘z fuqarolari va manfaatlarini himoya qilib, qat’iy harakat qilish vaqti keldi. Prezident Tramp aytganidek, Eronning amerikaliklar yoki Amerika bazalariga qarshi bevosita yoki bilvosita har qanday hujumi halokatli qasos bilan kutib olinadi", — deya qo‘shimcha qildi u.
