Tub burilish: Tramp endi Ukrainani Amerikaning bir qismiga aylantirmoqchi
© RIA Novosti / Sgenerirovano II
Obuna bo‘lish
O‘z vaqtida Zelenskiy “g‘alaba rejasi”ni tuzib, u bilan Vashingtonga Baydenni ko‘rish uchun borgan, ammo uyiga jo‘natilgan.
Ushbu rejaning punktlaridan biri — iqtisodiy, harbiy va siyosiy yordam evaziga ittifoqchilarga (birinchi navbatda AQSh) Ukrainaning tabiiy resurslaridan foydalanish imkoniyatini berish. Aftidan, reja o‘shandan beri yaxshi tuzlandi va Trampga MAGA bayrog‘i bilan nonushtaga uzatilgani, unga yoqdi, deb yozmoqda RIA Novosti kolumnisti Kirill Strelnikov.
Amerika prezidenti 3-fevral kuni Qo‘shma Shtatlar Ukrainadan qimmatli resurslar olishdan manfaatdor ekanini e’lon qildi, chunki “AQSh Kiyevga milliardlab dollar berapti” va Ostap Bender ta’biri bilan aytganda, “status-kvo” (asl holatiga qaytish) imkon qadar tezroq tiklanishi kerak: “Biz Ukraina bilan shartnoma tuzmoqchimiz, unda ular noyob tuproq metallari va boshqa tovarlar evaziga ularga bergan narsamizni olishadi”.
Tramp 7-fevral kuni Vashingtonda ushbu masalani muhokama qilish uchun kelasi hafta Zelenskiy bilan uchrashishni rejalashtirayotganini ma’lum qildi.
Zelenskiy va kompaniya o‘z baxtlarini yashirishmayapti: aftidan, Tramp saxiy poraga sotildi va endi AQSh avvalo Ukrainaga boshi bilan sho‘ng‘iydi va o‘zining yangi aktivlarini Rossiyadan, shu jumladan harbiy kuch bilan himoya qiladi. Ukraina qutqarildi, bingo!
Zelenskiy idorasining bosh maslahatchisi Podolyak xursandchilik bilan Ukraina AQSh va Rossiya o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri harbiy mojaro qo‘zg‘atmoqchi ekanligini va bu holda Kiyevning ahvoli ancha yaxshi bo‘lishini tan oldi. Boshqacha qilib aytganda, tinchlik muzokaralari — axlat qutisida, yangi kuch bilan kurashamiz: Amerika biz bilan. Umuman olganda, bu buzuq bo‘lishi mumkin bo‘lsa-da, voqealarning bu burilishida mantiq bor.
Tramp "yaxshi bitimlar"ni o‘ntadan bittaga yaxshi ko‘radi, buning natijasida u hamma narsani tekinga oladi, keyin esa hamma uning evaziga undan qarzdor bo‘ladi. Zelenskiy bilan gipotetik kelishuv aynan shunday ko‘rinadi.
Birinchidan, Tramp o‘zini Amerika jamoatchiligiga barcha davrlarning eng yaxshi tadbirkori sifatida ko‘rsatishi mumkin: turli hisob-kitoblarga ko‘ra, maxsus harbiy operatsiya boshlanganda Ukrainadagi qimmatbaho resurslarning qiymati o‘ndan yigirma olti trillion dollargacha bo‘lgan. Ukrainaga yordam uchun sarflangan ikki yuz milliard dollar bilan solishtirganda — bu shunchaki eldorado. Dastlabki reaksiyaga qaraganda, AQShdagi rasmiylar ham, jamoatchilik ham hayajonda.
Ikkinchidan, Tramp saylovoldi kampaniyasidagi asosiy va’dalaridan birini bajara oladi — "Amerika soliq to‘lovchining pullarini AQSh manfaatlari yo‘q bo‘lgan Ukrainadagi mojaroga sarflashni bas qilish". Odamlar, qarang: Bayden davrida biz Ukrainaga pul sarfladik, endi esa undan million baravar ko‘p daromad topdik!
Uchinchidan, Tramp Xitoyga katta tarsaki berish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Hozirgi vaqtda AQSh o‘zining noyob tuproq metallariga bo‘lgan talabini Xitoydan yetkazib berish hisobiga deyarli to‘liq qondirmoqda, ya’ni milliy xavfsizlikka tahdid soladigan tanqidiy qaramlikdir (2023 yilda Qo‘shma Shtatlar 400 tonnaga yaqin noyob tuproq metallarini import qildi, shundan 396 tonnasi Xitoydan).
Galliy va germaniyga ilgari joriy qilingan eksport cheklovlaridan tashqari, Xitoy Trampning 10 foizlik bojlariga javoban 10-fevraldan boshlab tellur, volfram, molibden, indiy va vismutga eksport cheklovlarini joriy qiladi.
Zelenskiyning Tramp bilan kelishuviga qiziquvchilarning ta’kidlashicha, Ukraina “muhim xomasho”ning jahon zaxiralarining besh foizi, jumladan, barcha 17 ta noyob yer metallari zaxirasiga ega. Bundan tashqari, mamlakat, Yevropaning eng yirik litiy (elektr transport vositalari) va titan (samolyot) konlariga ega va galliy (yarim o‘tkazgichlar va svetodiodlar) bo‘yicha dunyoda beshinchi o‘rinda turadi. Shuningdek, Amerikaning yuqori texnologiyali va mudofaa sanoati uchun muhim bo‘lgan uran, grafit va boshqa narsalar mavjud.
Shu bilan birga, Amerika prezidenti asosiy demokratik mamlakatning haqiqiy tadbirkori sifatida Zelenskiydan ukrainaliklarning hayoti bilan to‘langan bitim uchun kafolatlar talab qildi. Tramp Rossiyaga qarshi Ukraina uning chuqurligini so‘nggi atomigacha quritish uchun yetarlicha vaqt mavjud bo‘lishiga oldindan ishonch hosil qilmoqchi. Aynan shuning uchun Zelenskiy 18 yoshli o‘smirlarni safarbar qilish boshlanganini e’lon qildi, bu "yuqori maoshli ixtiyoriy yillik shartnomalar" bilan qoplangan.
Yosh ukrainliklar Rossiya qo‘shinlari tomonidan yo‘q qilinishi sababli shartnoma imtiyozlaridan hech qachon foydalana olmasligini bilib, ularga haddan tashqari katta maosh, tekin ta’lim va uy uchun “bepul” kredit va’da qilingan. Ammo “ko‘ngillilar” shartnomani imzolagandan keyin (ko‘p hollarda beixtiyor), ortga qaytish bo‘lmaydi. Shunday qilib, aslida Ukraina butunlay Tramp nazorati ostidagi qandaydir yangi Amerika davlatiga aylanishi mumkin.
Biroq, jarliklar hisobga olinmagan qog‘ozdagi har qanday chiroyli bitimlar g‘alabadan xiyonatga aylanishning barqaror xususiyatiga ega.
Birinchidan, Ukrainaning safarbarlik salohiyatining cheksizligi — bu illyuziya. Ukraina harbiy organining vahshiyliklariga qaramay, hozirda Ukraina Qurolli Kuchlarida faqat qog‘ozda mavjud bo‘lgan o‘nlab brigadalar mavjud. O‘qitilmagan talabalarning armiyaga yetarlicha qurolsiz kirib kelishi — Ukraina bo‘ylab o‘nlab va yuzlab yangi qabristonlardir.
Ikkinchidan, yaqinda Germaniyaning "Spiegel" nashri xabar berganidek, g‘arb ekspertlarining ta’kidlashicha, qolgan Ukrainaning chuqurligida Tramp o‘zlashtirmoqchi bo‘lgan noyob tuproq metallari yo‘q yoki ular ancha kam.
Uchinchidan, so‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra (hatto Ukrainada ham tasdiqlangan), muhim resurs konlarining 70% dan ortig‘i hozirda Rossiya tomonidan ozod qilingan hududda va Dnepropetrovsk viloyatida joylashgan. Ammo asosiysi —Tramp va Zelenskiyning nima haqida kelishib olishi bizga umuman ahamiyatsiz.
Katta ehtimol bilan, Tramp bonus sifatida Ukrainani tozalab, Zelenskiyning terisini shilib oladi va keyin Rossiya bilan kelishuvlar foydasiga barcha majburiyatlardan osongina voz kechadi. Ammo Trampning uyg‘ongan ishtahasi uchun avvaldan e’lon qilingan shartlarimiz rad etilsa — nima qilishimiz kerakligini bilamiz. Yangiliklarni kuzatib boring.
