https://oz.sputniknews.uz/20241229/putin-davr-muhim-47385289.html
Putin davri: eng muhimi hali oldinda
Putin davri: eng muhimi hali oldinda
Sputnik O‘zbekiston
Ukraina uchun kurash o‘ylagandan ham qiyinroq va murakkabroq bo‘lib chiqdi. 29.12.2024, Sputnik O‘zbekiston
2024-12-29T20:34+0500
2024-12-29T20:34+0500
2024-12-29T20:34+0500
kolumnistlar
rossiya
vladimir putin
ukraina
g‘arb
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e8/0c/1d/47382592_0:0:768:432_1920x0_80_0_0_d8e9584074989fae5a27ccc37ac3e524.jpg
Putin davriga chorak asr bo‘ldi. Bu 1999-yil 31-dekabrda, Yangi yil bayrami arafasida davlat rahbari Boris Yelsin sakkiz yillik hukmronligini yakunlagan qarori bilan, hech bo‘lmaganda, ko‘plab jiddiy xatolari va aldanishlarini qisman to‘ldirgandan boshlandi: u nafaqat to‘g‘ri, balki tarixiy tanlov qildi — u hokimiyatni Vladimir Putinga topshirdi. O‘sha paytda hech kim Putin davrining vaqtini ham, ko‘lamini ham bilmas edi — va uning prezidentligi Rossiya tarixida aynan bir davr bo‘lishi ehtimoliga kam odam ishonardi, deb yozmoqda RIA Novosti kolumnisti Potr Akopov.Biroq, Putin shunchaki jiddiy va uzoq vaqt kelmadi — u bir vaqtning o‘zida ikkita eng muhim vazifani uddalay oldi. Davlatning keyingi parchalanishini to‘xtatish — axir, "kichik Rossiya" ning parchalanishi davom etishi ehtimoli, ya’ni Rossiya Federatsiyasi juda yuqori bo‘lib qoldi — va bu nafaqat Shimoliy Kavkazdagi urush, balki poytaxt oligarxlarining ambitsiyalari va mintaqaviy elitaning umumiy kayfiyati edi: birinchilari o‘zlarini mamlakatdagi haqiqiy hokimiyat deb hisoblashdi va davlat apparatini ularning ta’siriga bo‘ysundirish jarayonini yakunlashni xohlashdi; ikkinchisi esa oligarxlarga qaram bo‘lib qolgan markaziy hukumatdan ishonchliroq masofani bosib o‘tishni, o‘z huquqlarini va o‘z hududlarini bosqinchi oligarxlarning bosqinchiligidan himoya qilishni xohlardi.Bu ikki kuchning harakatlari Rossiyani ichkaridan larzaga keltirdi va mamlakatni amalda konfederatsiyaga aylantirishga o‘tish bilan yakunlanishi mumkin edi, bunda mintaqalarning o‘zboshimchaligi va mustaqilligi hukumat va Kremlning oligar elitaga qaramligi bilan birlashtiriladi. Kelajakda bu mamlakatning bir necha mintaqaviy bloklarga parchalanishiga yoki oligarxik diktaturaning o‘rnatilishiga olib keladi, bunda mamlakatning haqiqiy egalari vazirlar va prezidentlarni almashtirib, xalq fikrini manipulyatsiya qilishadi.Rossiya (Rossiya Federatsiyasi shaklida ham, qisman ham) G‘arb tuzilmalariga va G‘arb ta’siri orbitasiga barcha vositalar bilan tortishdi — aslida ovoz berish huquqiga ega bo‘lmagan kichik sherik sifatida. Chunki oligarxlar tabaqasi nafaqat kosmopolit, balki asosan g‘arbparast edi.Putin bu tendensiyani shunchaki to‘xtatib qo‘ymadi. U bu sun’iy (milliy manfaatlar va tariximiz qonunlariga zid bo‘lgani uchun) voqealar rivojini o‘zgartirdi. Hokimiyat vertikalini tiklab, oligarxiyani siyosiy ta’sirdan mahrum qilib, u Rossiya harakatining yo‘nalishini o‘zgartirdi — va Rossiya Federatsiyasining qulashi xavfi yo‘qoldi.Ammo SSSR, ya’ni Buyuk Rossiya parchalanganidan keyin paydo bo‘lgan muammolar va qiyinchiliklar yo‘qolmadi — bu yerda Putin ham harakat yo‘nalishini o‘zgartirishga muvaffaq bo‘ldi. Rossiya ikkita muammoga duch keldi: biz umuman postsovet makonini va xususan Ukrainani yo‘qotdik. Ukrainani umuman alohida davlat deb hisoblash mumkin emas — ular bir xalqning ikkita davlati edi. Bundan tashqari, u yoki bu shaklda - Rossiya va Belorussiya ittifoqi davlati, Yevroosiyo ittifoqi yoki to‘liq birlashish timsolida qayta birlashishga mahkum davlatlar.Ammo G‘arbning siyosati ham, Ukraina elitasining ko‘pchiligining (to‘liq oligarxik) his-tuyg‘ulari ham Rossiya endi Ukrainani "Yevropa tomonidan o‘g‘irlanishidan" tinch yo‘l bilan ushlab turolmasligiga olib keldi: Nezalejnayaning Yevropa Ittifoqiga, keyin esa NATOga qo‘shilishi bir xalqning ikki davlatining reintegratsiyasiga chek qo‘yadi. Shunday qilib, Qrim, keyin esa maxsus harbiy operatsiya boshlanishi.Ukraina uchun kurash o‘ylagandan ham qiyinroq va murakkabroq bo‘lib chiqdi. Shu jumladan, bu vaqtga kelib u qisman Rossiyaga qarshi bo‘lgan edi. Biroq, asosan birodarlik urushining fojiasi — quvonch, foyda va atlantikachilarning faol qo‘llab-quvvatlashi bilan — Rossiya Ukrainani tark eta olmasligini, buning uchun hech qanday "Ukraina muammosi" mavjud emasligini ko‘rsata olmasligini va G‘arbga: "Ukrainani o‘zingizga oling" deb aytolmasligini inkor etmaydi.Bu butun Rossiya tarixi uchun falokat bo‘lar edi — 1991-yildagi fojiadan ham kattaroq falokat. Putin, albatta, bunga yo‘l qo‘yadigan odam emas. 1991-yildan keyin omon qolgan mamlakatning qulashini to‘xtatib, talon-taroj qilingan yerlarni qayta tiklashni boshlagan Putin allaqachon Rossiya tarixida o‘ziga xos o‘rinni egallab oldi. Ammo uning hissasi bu bilan cheklanib qolmaydi – bularning barchasi zamirida uning Rossiyani o‘zini-o‘zi yetarli sivilizatsiya, rus xalqining uyi deb bilishi yotadi, uni mustahkamlash va rivojlantirish kerak.Ammo millatlararo, lekin mohiyatan antimilliy elita - oligarxik, siyosiy, madaniy elita mavjud bo‘lganda xalqni haqiqiy qutqarib bo‘lmaydi. Rossiyani ularning hokimiyatidan ozod qilish Putinning ikkita asosiy vazifasini hal qilishi bilan bevosita bog‘liq va bu hali tugamagan, chunki yangi - chinakam milliy elitani shakllantirish jarayoni endigina davom etmoqda.Chorak asr — hisob-kitob qilish vaqti emas. Putin nafaqat 2036-yilgacha prezident bo‘lib qolishi mumkin, balki uning davri davom etadi va Xudo unga bergan umr shunchalik davom etadi. Uning Rossiyadagi xizmati shuncha yillar davom etadi.
ukraina
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Potr Akopov
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Potr Akopov
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Potr Akopov
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/1392/76/13927642_0:1:98:99_100x100_80_0_0_00c551183c830fa4010e178dbf4136ec.jpg
kolumnistlar, rossiya, vladimir putin, ukraina, g‘arb
kolumnistlar, rossiya, vladimir putin, ukraina, g‘arb
Putin davri: eng muhimi hali oldinda
Ukraina uchun kurash o‘ylagandan ham qiyinroq va murakkabroq bo‘lib chiqdi.
Putin davriga chorak asr bo‘ldi. Bu 1999-yil 31-dekabrda, Yangi yil bayrami arafasida davlat rahbari Boris Yelsin sakkiz yillik hukmronligini yakunlagan qarori bilan, hech bo‘lmaganda, ko‘plab jiddiy xatolari va aldanishlarini qisman to‘ldirgandan boshlandi: u nafaqat to‘g‘ri, balki tarixiy tanlov qildi — u hokimiyatni Vladimir Putinga topshirdi. O‘sha paytda hech kim Putin davrining vaqtini ham, ko‘lamini ham bilmas edi — va uning prezidentligi Rossiya tarixida aynan bir davr bo‘lishi ehtimoliga kam odam ishonardi, deb yozmoqda
RIA Novosti kolumnisti Potr Akopov.
Biroq, Putin shunchaki jiddiy va uzoq vaqt kelmadi — u bir vaqtning o‘zida ikkita eng muhim vazifani uddalay oldi. Davlatning keyingi parchalanishini to‘xtatish — axir, "kichik Rossiya" ning parchalanishi davom etishi ehtimoli, ya’ni Rossiya Federatsiyasi juda yuqori bo‘lib qoldi — va bu nafaqat Shimoliy Kavkazdagi urush, balki poytaxt oligarxlarining ambitsiyalari va mintaqaviy elitaning umumiy kayfiyati edi: birinchilari o‘zlarini mamlakatdagi haqiqiy hokimiyat deb hisoblashdi va davlat apparatini ularning ta’siriga bo‘ysundirish jarayonini yakunlashni xohlashdi; ikkinchisi esa oligarxlarga qaram bo‘lib qolgan markaziy hukumatdan ishonchliroq masofani bosib o‘tishni, o‘z huquqlarini va o‘z hududlarini bosqinchi oligarxlarning bosqinchiligidan himoya qilishni xohlardi.
Bu ikki kuchning harakatlari Rossiyani ichkaridan larzaga keltirdi va mamlakatni amalda konfederatsiyaga aylantirishga o‘tish bilan yakunlanishi mumkin edi, bunda mintaqalarning o‘zboshimchaligi va mustaqilligi hukumat va Kremlning oligar elitaga qaramligi bilan birlashtiriladi. Kelajakda bu mamlakatning bir necha mintaqaviy bloklarga parchalanishiga yoki oligarxik diktaturaning o‘rnatilishiga olib keladi, bunda mamlakatning haqiqiy egalari vazirlar va prezidentlarni almashtirib, xalq fikrini manipulyatsiya qilishadi.
Rossiya (Rossiya Federatsiyasi shaklida ham, qisman ham) G‘arb tuzilmalariga va G‘arb ta’siri orbitasiga barcha vositalar bilan tortishdi — aslida ovoz berish huquqiga ega bo‘lmagan kichik sherik sifatida. Chunki oligarxlar tabaqasi nafaqat kosmopolit, balki asosan g‘arbparast edi.
Putin bu tendensiyani shunchaki to‘xtatib qo‘ymadi. U bu sun’iy (milliy manfaatlar va tariximiz qonunlariga zid bo‘lgani uchun) voqealar rivojini o‘zgartirdi. Hokimiyat vertikalini tiklab, oligarxiyani siyosiy ta’sirdan mahrum qilib, u Rossiya harakatining yo‘nalishini o‘zgartirdi — va Rossiya Federatsiyasining qulashi xavfi yo‘qoldi.
Ammo SSSR, ya’ni Buyuk Rossiya parchalanganidan keyin paydo bo‘lgan muammolar va qiyinchiliklar yo‘qolmadi — bu yerda Putin ham harakat yo‘nalishini o‘zgartirishga muvaffaq bo‘ldi. Rossiya ikkita muammoga duch keldi: biz umuman postsovet makonini va xususan Ukrainani yo‘qotdik. Ukrainani umuman alohida davlat deb hisoblash mumkin emas — ular bir xalqning ikkita davlati edi. Bundan tashqari, u yoki bu shaklda - Rossiya va Belorussiya ittifoqi davlati, Yevroosiyo ittifoqi yoki to‘liq birlashish timsolida qayta birlashishga mahkum davlatlar.
Ammo G‘arbning siyosati ham, Ukraina elitasining ko‘pchiligining (to‘liq oligarxik) his-tuyg‘ulari ham Rossiya endi Ukrainani "Yevropa tomonidan o‘g‘irlanishidan" tinch yo‘l bilan ushlab turolmasligiga olib keldi: Nezalejnayaning Yevropa Ittifoqiga, keyin esa NATOga qo‘shilishi bir xalqning ikki davlatining reintegratsiyasiga chek qo‘yadi. Shunday qilib, Qrim, keyin esa maxsus harbiy operatsiya boshlanishi.
Ukraina uchun kurash o‘ylagandan ham qiyinroq va murakkabroq bo‘lib chiqdi. Shu jumladan, bu vaqtga kelib u qisman Rossiyaga qarshi bo‘lgan edi. Biroq, asosan birodarlik urushining fojiasi — quvonch, foyda va atlantikachilarning faol qo‘llab-quvvatlashi bilan — Rossiya Ukrainani tark eta olmasligini, buning uchun hech qanday "Ukraina muammosi" mavjud emasligini ko‘rsata olmasligini va G‘arbga: "Ukrainani o‘zingizga oling" deb aytolmasligini inkor etmaydi.
Bu butun Rossiya tarixi uchun falokat bo‘lar edi — 1991-yildagi fojiadan ham kattaroq falokat. Putin, albatta, bunga yo‘l qo‘yadigan odam emas. 1991-yildan keyin omon qolgan mamlakatning qulashini to‘xtatib, talon-taroj qilingan yerlarni qayta tiklashni boshlagan Putin allaqachon Rossiya tarixida o‘ziga xos o‘rinni egallab oldi. Ammo uning hissasi bu bilan cheklanib qolmaydi – bularning barchasi zamirida uning Rossiyani o‘zini-o‘zi yetarli sivilizatsiya, rus xalqining uyi deb bilishi yotadi, uni mustahkamlash va rivojlantirish kerak.
Ammo millatlararo, lekin mohiyatan antimilliy elita - oligarxik, siyosiy, madaniy elita mavjud bo‘lganda xalqni haqiqiy qutqarib bo‘lmaydi. Rossiyani ularning hokimiyatidan ozod qilish Putinning ikkita asosiy vazifasini hal qilishi bilan bevosita bog‘liq va bu hali tugamagan, chunki yangi - chinakam milliy elitani shakllantirish jarayoni endigina davom etmoqda.
Chorak asr — hisob-kitob qilish vaqti emas. Putin nafaqat 2036-yilgacha prezident bo‘lib qolishi mumkin, balki uning davri davom etadi va Xudo unga bergan umr shunchalik davom etadi. Uning Rossiyadagi xizmati shuncha yillar davom etadi.
