Rossiya xavfsizlik asosi: Putin va Aliyev nima haqida gaplashdi?
10:49 23.04.2024 (yangilandi: 11:21 23.04.2024)
© Sputnik / Pavel Bednyakov
/ Obuna bo‘lish
Rossiya va Ozarbayjon prezidentlari Kremlda muzokara o‘tkazdi.
TOShKENT, 23 apr — Sputnik. Rossiya va Ozarbayjon prezidentlari uchun Moskvadagi bu uchrashuv dekabr oyidan beri birinchisi. Vaziyat batafsil suhbatlashish uchun qulay edi. Shuningdek, unutilmas voqea — Baykal-Amur magistralining (BAM) qurilishi boshlanganining 50-yilligi ham sabab bo‘ldi.
Putin va Aliyev muntazam muloqot qilishadi. 2003-yildan buyon Ozarbayjon prezidenti ushbu lavozimni egallaganidan beri Rossiyaga ellikdan ortiq tashrif buyurdi — ikki tomonlama muzokaralar, xalqaro sammitlar, shuningdek, Qorabog‘ muammosini tartibga solishga bag‘ishlangan uchrashuvlar.
Avvalgi marta davlat rahbarlari dekabroyida Sankt-Peterburgda, MDH sammitida uchrashgan. Bungacha Aliyev 2023-yilning may oyida Moskvada bo‘lib o‘tgan Oliy Yevroosiyo iqtisodiy kengashi yig‘ilishida ilk bor ishtirok etgan edi.
U yerda Ozarbayjon rahbari va Armaniston bosh vaziri Nikol Pashinyan tarixiy bayonot bilan chiqdi: ular o‘z mamlakatlarining hududiy yaxlitligini o‘zaro tan olishdi. Vladimir Putinning qayta saylanganidan keyingi birinchi tashrif BAMning yarim asrlik yubileyiga to‘g‘ri keldi.
Ozarbayjonning amaldagi prezidentining otasi Haydar Aliyev avtomobil yo‘li qurilishi bilan bog‘liq masalalarni bevosita boshqargan, deya eslatishdi Kreml.
“Bizda umumiy manfaatlar ko‘p, hamkorlik uchun katta salohiyatimiz va eng muhimi, ikki tomonlama munosabatlarning boy an’analari bor. Bu munosabatlarni har tomonlama davom ettirish va rivojlantirish uchun har ikki tomonda ham siyosiy iroda mavjud”, — dedi Putin matbuot kotibi Dmitriy Peskov ham muzokaralar arafasida.
Putin gapni BAM bilan boshladi.
“Hammaga yaxshi ma’lumki, otangiz juda katta rol o‘ynagan, hukumat komissiyasini boshqargan, qurilish obyektlariga ko‘p marotaba tashrif buyurgan. Darhaqiqat, u butun Sovet Ittifoqi uchun muhim bo‘lgan ushbu ulug‘vor loyihaning tashkilotchilaridan biri edi. Biz buni nafaqat bilamiz, balki eslaymiz va undan juda minnatdormiz, buni xotiramizda saqlaymiz”, — dedi prezident.
U to‘rtta temir yo‘l chegarasida joylashgan Rossiya temir yo‘llarining Sharqiy poligoniga ishora qildi: Krasnoyarsk, Sharqiy Sibir, Transbaykal, Uzoq Sharq.
2022 yil kuzida BAM va Trans-Sibir temir yo‘l obyektlarini qurishning birinchi bosqichi yakunlandi: tunnellar, ko‘priklar, elektr podstansiyalari. Qolganlari 2024-yil oxirigacha yakunlanadi.
“Otangiz ushbu ulkan loyihani (BAM – Tahrir) amalga oshirishga sarflagan mehnat yillari bugungi kunda ham muhim rol o‘ynamoqda”, — dedi Putin suhbatdoshiga. — Nafaqat Rossiya, balki butun MDH uchun ham. Aytmoqchimanki, u yoki bu tarzda ko‘plab hamkorlarimiz ushbu transport arteriyasidan foydalanadilar”.
Putin transportdan iqtisodiy ko‘rsatkichlarga o‘tar ekan, tovar ayirboshlash hajmi oshib borayotganini qayd etdi. Rossiyaning Ozarbayjon iqtisodiyotiga kiritgan sarmoyasi 6 milliard dollarga yetdi.
“Iqtisodiyotning real sektorida, hamkorlikda, infratuzilmada hamkorlikning ko‘plab qiziqarli yo‘nalishlari mavjud – ularning ba’zilari, nazarimda, mamlakatlarimiz jamoatchiligi orasida yaxshi ma’lum”, — dedi Putin.
U mintaqada xavfsizlikni ta’minlash bilan bog‘liq ko‘plab "nozik" masalalarni alohida qayd etdi. Ularni ham birgalikda ishlab chiqish kerak.
Aliyev, o‘z navbatida, otasi haqidagi so‘zlari uchun minnatdorchilik bildirdi.
“Ozarbayjonda biz Rossiya rahbariyati, shuningdek, jamoatchilik orasida Haydar Aliyevich xotirasiga bo‘lgan munosabatni juda qadrlaymiz, dedi u. — Tarixdagi bunday unutilmas lahzalar mamlakatlarimiz va xalqlarimizni yanada yaqinlashtiradi, munosabatlarimizni yanada izchil rivojlantirishga xizmat qiladi. Biz munosabatlarimiz qanday rivojlanayotganidan juda mamnunmiz”.
Ikki yildan ortiq vaqtdan beri Moskva va Boku 2022-yil fevral oyida Kremlda imzolangan “Ittifoqdosh hamkorlik to‘g‘risidagi deklaratsiya” doirasida hamkorlik qilib kelmoqda.
Putin kabi Aliyev ham transportga e’tibor bergan.
“Mamlakatlarimiz va hamkorlarimizni birlashtirgan “Shimol-Janub” xalqaro yo‘lagi loyihasi yuk tashish xavfsizligini ta’minlash va ko‘plab mamlakatlar o‘rtasidagi savdo aloqalarini rag‘batlantirishda global ahamiyatga ega”, – dedi u. Mintaqaviy xavfsizlik masalalariga kelsak, Boku ham “ularning hal etilishidan mamnun”.
“Rossiya Kavkazda va kengroq geografiyada mintaqaviy xavfsizlik nuqtayi nazaridan fundamental davlatdir. Ko‘p narsa mamlakatlarimiz o‘rtasidagi harakatlar va hamkorlikka bog‘liq”, — dedi Aliyev.
Uchrushuvdan so‘ng prezidentlar faxriylar – BAM quruvchilari bilan uchrashadi.
Eslatib o‘tamiz, 22-aprel kuni Ozarbayjon prezidenti Ilhom Aliyev amaliy tashrif bilan Rossiyaga keldi. Aliyev Moskvada Putin bilan muzokaralardan so‘ng, Baykal-Amur magistrali qurilishiga bag‘ishlangan xotira tadbirida ishtirok etdi.
Baykal-Amur magistrali qurilishi boshlanganining 50-yilligi munosabati bilan Vladimir Putin va Ilhom Aliyev BAM faxriylari va temir yo‘l sanoati xodimlari bilan uchrashadi. Ma’lumki, Ozarbayjon prezidentining otasi Haydar Aliyev SSSR Vazirlar Kengashi raisining birinchi o‘rinbosari sifatida avtomobil yo‘li qurilishi bilan bog‘liq masalalarga bevosita rahbarlik qilgan.
