“Mamlakatimiz ichki ishlariga aralashmang”: Japarov AQSh davlat kotibiga javob qaytardi
© Sputnik / Aleksandr Astafyev
/ Obuna bo‘lish
Japarov Blinkenni Qirg‘izistonning ichki ishlariga aralashmaslikka chaqirdi.
TOShKENT, 12 fev — Sputnik. Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov AQSh davlat kotibi Entoni Blinkenga yo‘llagan javob xatida uni respublikaning ichki ishlariga aralashmaslikka chaqirdi. Murojaat matnini dushanba kuni Qirg‘iziston rahbari matbuot kotibi Askat Alagozov e’lon qildi, deb yozadi RIA Novosti.
Matbuot kotibining so‘zlariga ko‘ra, Blinken avvalroq Japarovga maktub yo‘llagan. Unda u Qirg‘iziston parlamentida ko‘rib chiqilayotgan “Nodavlat notijorat tashkilotlari to‘g‘risida”gi qonunga (“chet el agentlari to‘g‘risida”gi qonun” deb ataladi) o‘zgartirish kiritish loyihasidan xavotir bildirgan.
O‘tgan juma kuni Qirg‘iziston tashqi ishlar vaziri Jeenbek Kulubayev AQShning Bishkekdagi elchisi Lesli Vigeriga davlat rahbarining davlat kotibiga yuborgan javob xatini topshirdi.
“Xatingiz mazmunida davlatimizning ichki ishlariga aralashish alomatlari borligini afsus bilan qayd etishga majburman”, — deyiladi Japarovning murojaati matnida.
Prezidentning so‘zlariga ko‘ra, Qirg‘iziston parlamentida ko‘rib chiqilayotgan qonun loyihasi xalqaro meyorlarga zid emas va uning konsepsiyasi 1938-yilda AQShda qabul qilingan amaldagi “Chet el agentlarini ro‘yxatga olish to‘g‘risida”gi qonun (Foreign AgentsRegistration Act, FARA) konsepsiyasiga yaqin.
Japarov Qirg‘izistonda o‘n mingdan ortiq nodavlat tashkilot borligini ta’kidladi. Ularning aksariyati mamlakatda “sof va halol” ishlaydi. Ulardan faqat bir nechtasi "xorijiy agentlar to‘g‘risida" gi yangi qonunni dushmanlik bilan qabul qilishdi.
“Qonun loyihalari Yevropa Ittifoqiga a’zo davlatlar va Qo‘shma Shtatlar soliq to‘lovchilari tomonidan moliyalashtiriladigan bir qator ommaviy axborot vositalari va nodavlat notijorat tashkilotlarining noroziligiga sabab bo‘ldi, chunki ular davlat tomonidan soya va real soliq nazoratini qoldirishdan qo‘rqishadi”, — dedi u.
Qirg‘iziston rahbari Blinken “mamlakatda faoliyat ko‘rsatayotgan ayrim nodavlat/notijorat tashkilotlarining noto‘g‘ri ma’lumotlariga asoslanib” qonun loyihasi yuzasidan o‘z xavotirlari bilan o‘rtoqlashdi, degan fikrni bildirdi.
“Xorijiy davlatlar tomonidan moliyalashtiriladigan ushbu tuzilmalarning kichik, ammo juda ovozli guruhi va ularning alohida vakillarigina grant beruvchilar uchun ishonchsiz ma’lumotlar manbai bo‘lib xizmat qiladi... So‘nggi o‘ttiz yillikda mamlakatimizda chet eldan mablag‘ oluvchi nodavlat/notijorat tashkilotlarining "qatlami" paydo bo‘ldi (qirg‘iz jamiyatida ularni "grant yeyuvchilar" deb atashadi), rahbarlari haqiqatda ularni xorijlik homiylardan keladigan pullarni “kesish” bilan shug‘ullanuvchi “oilaviy biznes”ga aylantirgan”, — deb yozadi u.
Japarovning aniqlik kiritishicha, Qirg‘iziston tomoni AQSh bilan bunday tashkilotlarning harakatlariga oid barcha zarur ma’lumotlarni bo‘lishishga tayyor. Va u AQSh hukumati tashkilotlari tomonidan moliyalashtiriladigan nodavlat/notijorat tashkilotlari mablag‘laridan foydalanish bo‘yicha audit o‘tkazishni taklif qildi.
“Umid qilamanki, siz, muhtaram janob Davlat kotibi, yuqorida aytib o‘tilgan tushuntirishlarim va kafolatlarimga asoslanib, “Amerikaning ba’zi amalga oshiruvchi hamkorlari” Qirg‘iziston Respublikasida o‘z faoliyatini davom ettirishlari haqidagi qo‘rquvni yo‘qqa chiqara olasiz”, — dedi Japarov.
Murojaati so‘nggida Qirg‘iziston prezidenti Blinkenni Bishkekka tashrif buyurishni va “Qirg‘izistonda inson huquqlari va erkinliklari Qirg‘iziston Respublikasi konstitutsiyasi va qonunlari bilan ishonchli himoyalanganini o‘z ko‘zi bilan ko‘rishni” taklif qildi.
“Ishonchim komilki, siz Qirg‘izistonda doimo ishonchli do‘stlar topasiz. Shuningdek, biz teng huquqli hamkorlik tarafdorimiz va barcha davlatlar va xalqaro hamkorlar, jumladan, Qo‘shma Shtatlar bilan hamkorlik qilishga tayyor ekanligimizni ta’kidlamoqchiman. Yagona iltimosim, mamlakatimizning ichki ishlariga aralashmang”, — deya xulosa qildi Japarov.
Qirg‘iziston parlamentida ko‘rib chiqilayotgan “Nodavlat notijorat tashkilotlari va notijorat tashkilotlari faoliyati to‘g‘risida”gi qonunda chet eldan moliyalashtiriladigan va siyosiy faoliyat bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlarga “xorijiy vakil” maqomi joriy etilishi ko‘zda tutilgan.
