Atom bombasi AQSh aralashuvidan himoya qilmaydi

© AFP 2023Storonniki partii "Dvijenie za spravedlivost" s portretom Imrana Xana vo vremya mitinga. Arxivnoe foto
Storonniki partii Dvijenie za spravedlivost s portretom Imrana Xana vo vremya mitinga. Arxivnoe foto - Sputnik O‘zbekiston, 1920, 04.02.2024
Obuna bo‘lish
2022 yil 24-fevralda 1952-yil oktabrda tug‘ilgan yadroviy davlatning bu yetakchisi Kremlda edi – va yaqin orada u g‘alaba qozonishi kerak bo‘lgan saylovlar bo‘ladi. Ammo unga bunga ruxsat berilmaydi, chunki gap Vladimir Putin haqida emas, Imron Xon haqida.
Pokistonning sobiq bosh vaziri yaqinda ikki – o‘n va 14-yillik qamoq jazosiga hukm qilingan va unga qarshi jami yuzga yaqin jinoiy ish qo‘zg‘atilgan. Garchi uning partiyasi 8-fevralda bo‘lib o‘tadigan parlament saylovlarida g‘alaba qozonishi kutilayotgan bo‘lsa-da, Pokiston armiyasi va hokimiyati Imron Xon 230 millionlik musulmon mamlakatda hokimiyat tepasiga qaytmasligi uchun hamma narsani qilishga tayyor.
Pokiston sudi Imron Xonni 10-yilga qamash haqida hukm chiqardi
Rossiyaning bunga nima aloqasi bor? Maxsus harbiy operatsiya boshlangan kuni Putinga tashrif Imron Xonning hokimiyatdan chetlatilishiga sabab bo‘lgan — Qo‘shma Shtatlarning tashabbusi bilan. Imron Xon Amerikaning to‘g‘ridan-to‘g‘ri aralashuvi haqida gapirgani uchun endi u o‘n yillik qamoq jazosiga hukm qilindi.
Gollivud yoki Bollivud ham bunday sujetni o‘ylab topolmaydi — ulkan davlat rahbari o‘z mamlakatiga xorijiy davlat tomonidan bosim faktlarini e’lon qilgani uchun panjara ortiga tashlanadi. Absurdmi? Yo‘q, Pokiston haqiqati. Imron Xon Pokistonni to‘rt yildan kamroq vaqt boshqargan, biroq u bundan ancha oldin mashhur bo‘lgan. Axir, u o‘z mamlakatida eng ommabop sport turi — kriket bo‘yicha jahon chempioni edi.
Uning siyosatdagi sayohati uzoq, ammo oxir-oqibat muvaffaqiyatli bo‘ldi: 2018-yilda uning partiyasi saylovlarda g‘alaba qozondi va Xon hukumatga boshchilik qildi. U korrupsiya va qarindosh-urug‘chilikka qarshi kurashishga va’da berdi, lekin oxir-oqibat uni Islom Respublikasini o‘nlab yillar davomida boshqargan an’anaviy elitalar yeb ketishdi.
Pokistonning ikkita asosiy hududi - Panjob va Sindni ifodalovchi abadiy urushayotgan Sharif va Bxutto oilalari klanlari Xonni hokimiyatdan chetlatish istagida birlashgan — harbiylar (Pokistonda ham barqarorlashtirish, ham sementlash funksiyalarini bajaradi) ruxsat berganida, xalq bosh vazirining iste’fosi parlamentda ovoz berish orqali amalga oshirildi.
Ammo bularning barchasi tashqi omil bo‘lmaganda, Pokistonning hokimiyat uchun ichki kurashining yana bir sahifasi bo‘lib qolar edi — aynan u Xonning hokimiyatdan chetlatilishi haqidagi hikoyada ilmoq rolini o‘ynagan. Aslida, uni amerikaliklar olishdi — ular buni eng ochiq va tantanali tarzda qilishdi.
Imron Xonning Vladimir Putin bilan Kremlda uchrashuvi Pokiston bosh vaziri uchun uzoq kutilgan edi — ular ilgari xalqaro sammitlar doirasida uchrashishgan, ammo bu tashrif Xonning Rossiyaga birinchi safari edi. Maxsus operatsiyaning boshlanishi uchrashuvni bekor qilmadi, ammo Pokiston bosh vazirining "Rossiya agressiyasini" qoralashni istamasligi Vashingtonni g‘azablantirdi. Bir necha kundan keyin esa Pokiston BMTda Rossiyaga qarshi rezolyutsiya bo‘yicha ovoz berishdan betaraf qolganida, Qo‘shma Shtatlar chora ko‘rdi.
Anglo-sakslar Pokiston elitasining turli qatlamlari - harbiylardan tortib siyosatchilargacha uzoq muddatli va juda yaqin aloqalarga ega. Garchi so‘nggi yillarda (Imron Xonga qadar) Pokiston G‘arbdan jiddiy uzoqlashishni boshlagan bo‘lsa ham (masalan, ShHTga qo‘shilish orqali), anglo-sakslar doimo Pokistonning ichki qarama-qarshiliklarida o‘ynashga muvaffaq bo‘lishdi.
Xonga qarshi fitna uyushtirish qiyin bo‘lmadi — muxolifat uzoq vaqtdan beri undan qutulishni orzu qilgan edi. Ammo armiya rahbariyati bosh vazirni iste’foga chiqarishga ruxsat bermadi — bu yerda AQShning aralashuvi hal qiluvchi omil bo‘ldi. Biz Imron Xonga qarshi fitna tafsilotlarini bilmaymiz, lekin bizda uning kichik ko‘rinadigan qismi bilan tanishish uchun noyob imkoniyat bor. Bu amerikaliklar shunchalik beadab bo‘lganligi sababli bo‘ldi, chunki ular oddiy matnda Pokiston bosh vazirni olib tashlashni talab qila boshlashdi.
Bundan tashqari, Davlat kotibi yordamchisi Donald Lu buni Pokiston elchisi bilan suhbatda qildi (bu 2022-yil 7-martda bo‘lib o‘tgan), bir necha hafta o‘tgach esa, Imron Xon Pokistonning AQShdagi elchisining telegrammasiga tayanib, Amerika ultimatumi haqida gapirdi. Unda Davlat departamenti rasmiysining aytishicha, “bu yerdagi va Yevropadagi odamlar Pokiston nega Ukrainaga nisbatan bunchalik agressiv neytral pozitsiyani tutayotganidan juda xavotirda. Bizga u qadar neytral pozitsiyaga o‘xshamaydi”.
“O‘ylaymanki, agar bosh vazirga ishonchsizlik votumi muvaffaqiyatli o‘tsa, Vashingtonda hammasi kechiriladi, chunki Rossiyaga tashrif bosh vazirning qarori sifatida qaralmoqda. Aks holda, o‘ylashimcha, bundan keyin ham qiyin bo‘ladi”, — dedi u. Agar Xon olib tashlanmasa, u Yevropa va Qo‘shma Shtatlardan izolyatsiya qilinishi mumkin, deya qo‘shimcha qildi Lu. Darhaqiqat, u elchiga ultimatum qo‘ydi: "Keling, siyosiy vaziyat o‘zgaradimi yoki yo‘qligini ko‘rish uchun bir necha kun kutamiz, bizda bu masala bo‘yicha ko‘p kelishmovchiliklar bo‘lmaydi va chuqurlik tezda yo‘qoladi".
Vashingtondagi uchrashuvning ertasiga Pokiston parlamentida Imron Xonga ishonchsizlik votumi bo‘yicha maslahatlashuvlar boshlandi — bir oy o‘tib u ishdan bo‘shatildi. Sobiq bosh vazir jim turmadi, u o‘zining lavozimidan chetlatilishini “tashqi fitna” deb atadi va shunday dedi: "Meni hokimiyatdan mahrum qilish tashabbusi AQShning bizning ichki ishlarimizga aniq aralashuvidir".
Parlamentda unga qarshi ovoz berganlik uchun pora million dollarga yetdi. Bunga javoban Pokiston hukumati Imron Xon va uning partiyasiga bosim o‘tkaza boshladi. U bir necha marta hibsga olindi va qo‘yib yuborildi, unga o‘q uzildi va o‘tgan yozda hibsga olindi.
Va bu hafta ular birdaniga ikki muddatga hukm qilindi: birinchisiga — korrupsiya (sovg‘alarni qaytarmaslik) ayblovi bilan, ikkinchisiga esa davlat sirlarini oshkor qilish ayblovi. Ya’ni, Imron Xon Pokistonning AQShdagi elchisining telegrammasini chop etgani uchun hukm qilindi — bu axir sir edi!
Imron Xon bir necha bor Pokistonga Rossiyaga muhtojligini aytdi —rus bug‘doyi, neft, gaz kerak. Hokimiyatdan chetlatilishidan biroz oldin esa u G‘arbga murojaat qildi: “Biz haqimizda nima deb o‘ylaysan? Biz sening qullaringmiz, bizdan nima so‘rasang, bajaramizmi? Biz Rossiya bilan do‘stmiz, AQShning ham do‘stimiz. Biz Xitoy va Yevropa bilan do‘stmiz. Biz hech qanday ittifoqning bir qismi emasmiz”.
Ammo boshqa odamlar ittifoqlarining bir qismi bo‘lmaslik, qo‘g‘irchoq bo‘lmaslik uchun mustaqil bo‘lish, haqiqiy suverenitetni qo‘lga kiritish kerak. Ayni paytda yadroviy Pokiston suverenitet uchun bitta atom bombasi yetarli emasligini ko‘rsatmoqda.
Yangiliklar lentasi
0