https://oz.sputniknews.uz/20231105/biz-jurnalistmiz-otmang-40703815.html
Biz jurnalistmiz! Otmang!
Biz jurnalistmiz! Otmang!
Sputnik O‘zbekiston
"Biz bu yerda birin-ketin o‘layapmiz, bizni hech kim va hech narsa himoya qila olmaydi, "PRESS" yozuvi bo‘lgan dubulg‘alar ham, o‘q o‘tkazmaydigan jiletlar ham. Bizni go‘yo odam emas, nishon kabi otib tashlashadi”.
2023-11-05T22:03+0500
2023-11-05T22:03+0500
2023-11-05T22:03+0500
kolumnistlar
falastin
isroil
yevropa
jurnalistlar
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/0a/1b/40417553_0:160:3072:1888_1920x0_80_0_0_b4fee2c914edb03be603cda66172892e.jpg
Hamkasbimiz, Falastin televideniyesi xodimi Salmon Bashirning ushbu qayg‘uli monologi efirda yangradi va yangiliklar ko‘rsatuvi boshlovchisi ko‘z yoshlarini arang tiya oldi.Televideniyeda professional jargonda aytishganidek Salmon Bashir, uning hamkasbi Muhammad Abu Xattob qisqa vaqt ichida, tom ma’noda bir necha daqiqa oldin o‘ldirilgan joydan "tura oldi".Falastinlik hamkasblar hozir yer bilan yakson qilinayotgan G‘azoda ishlamoqda. Falastinliklardan tashqari isroilliklar va livanliklar ham bor. Ular ham aynan bir xil nishonlardir va ularning nomlari ham tobora o‘sib borayotgan shahidlikdagi satrlarga aylanishi mumkin.SAXALning G‘azo sektorida operatsiyasi boshlanganidan beri, hozirgacha va dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, kamida 35 nafar hamkasbimiz o‘ldirilgan – 31 falastinlik, uch isroillik, bir livanlik, yana sakkiz nafar muxbirning taqdiri noma’lum.Ular yo hibsga olingan yoki bedarak yo‘qolgan. Jurnalistlarni himoya qilish qo‘mitasi bu raqamlarni tasdiqladi.Harbiy muxbirlik kasbi har doim eng xavfli kasblardan biri hisoblangan, odamlar qurolsiz va faqat o‘z burchlarini bajarish uchun otishma chizig‘iga (tom ma’noda) kiradilar. Bu oddiy va tushunarli, xuddi armiya buyrug‘i kabi: nima bo‘layotgani va o‘z ko‘zi bilan ko‘rgan narsalarini aytib berish. Va mojaro markazida bo‘lgan fuqarolar yoki harbiylar bo‘lishidan qat’i nazar, odamlar nimani o‘ylashlari va his qilishlari haqida xabar berish.Harbiy muxbirlik kasbi yolg‘onga, pafosga va jasoratga toqat qilmaydi, ammo bu mutlaqo xotirjamlikni va nima uchun hayotingizni xavf ostiga qo‘yganingizni aniq tushunishni talab qiladi.Ajablanarlisi shundaki, bu haqiqat — o‘zining harbiylashtirilgan xabarlari bilan maqtanishni juda yaxshi ko‘radigan suhbatdosh Yevropa matbuoti (albatta, butun jamoa emas, balki uning aksariyat qismi) halok bo‘lgan falastinlik hamkasblariga haligacha bir so‘z ham hamdardlik topa olgani yo‘q.Garchi — buni ham ta’kidlash kerak — Yevropa ommaviy axborot vositalari qulay va xavfsiz nashrda yozilgan sharhlarni "tasvirlash" uchun o‘zlari olgan video va fotosuratlardan bajonidil foydalanadilar.Gap adolat haqida emas, balki oddiy odob haqida ketmoqda. G‘arb matbuoti, uning xabarlari qanchalik jasoratli bo‘lmasin va uskunalar qanchalik ta’sirli ko‘rinmasin, endi narsalarning qaynoq qismiga kirishdan qo‘rqadi.Yomon ssenariyda og‘ir sug‘urta va xavfli vaziyatlarda o‘zingizga qanday g‘amxo‘rlik qilishni o‘rgatadigan (aynan shunday) turli kurslarga qaramay. Bularning barchasi qanday tugashini bila turib, jangning eng qaynoq joyiga butunlay boshqa odamlar ko‘tarilishadi, borishadi va yo‘l olishadi.Rossiyalik jurnalistlar falastinlik kasbdoshlariga cheksiz va samimiy hamdardlik bildiradilar. Chunki ular harbiy yozishmalardagi har bir kadr, har bir surat va har bir so‘zning qadrini biladi.Rossiyalik jurnalistlar hamkasblarini hammadan ko‘ra tez-tez yo‘qotdilar. Ukrainada "Rossiya 1" telekanali xodimlari Anton Voloshin va Igor Kornelyuk, Birinchi kanalda ishlagan Anatoliy Klyan, RIA fotomuxbiri Andrey Stenin va muxbir Rostislav Juravlev o‘ldirildi. Ularning o‘z kasbiy burchini bajarish chog‘ida vafot etishi mamlakatda kuchli rezonans keltirib chiqardi. Ammo undan tashqarida emas.G‘arb ommaviy axborot vositalari, so‘z erkinligi haqida g‘iybat qilishni juda yaxshi ko‘radilar, voqealarni boshqa, ular o‘ylagandek "noto‘g‘ri" tomondan yoritganlar vafot etsa, xuddi vaqtinchalik amneziyaga tushib qolishadi. Shu bilan birga, jurnalistlarga qilingan hujum va ularning o‘limi — so‘z erkinligiga qilingan haqiqiy hujum ekanligini unutish.Jurnalist, fotograf, operator, harbiy muxbirdan tashqari, hozir qaynoq va xavfli joyda nimalar bo‘layotganini jamoatchilikka kim aytib beradi?Ular eng yuqori tarif toifasiga ko‘ra maosh olmaydigan, qo‘llarida qalamdan og‘irroq narsani hech qachon ushlab turmagan "o‘rindiq" mutaxassislari va tahlilchilar emas. Demak, yevropaliklar G‘azodagi jurnalistlarning o‘limini deyarli muhokama qilmayotganiga hayron bo‘lmaslik, g‘azab ham qilmaslik kerak. Axir bu Yevropa qo‘ng‘irog‘i emasku, va u ular uchun emas, balki boshqalar uchun chalinmoqda.Biz, kasbiy burchimizni ado etish chog‘ida o‘limga yuz tutgan holda, kasbiy jamoani “biz” va “begona”lar bo‘lmagan va ajratmaganmiz, qo‘rqmaydigan, o‘z hayotini xavf ostiga qo‘ygan, o‘zini himoya qilish instinktini yengib, raketa va bomba hujumi ostida "baland turish" uchun chiqqanlar xotirasiga hurmat bajo keltiraylik.Mutlaq haqiqatni bilgandek da’vo qilmasdan, xolis bo‘lish (bugungi kunda ko‘pincha juda noto‘g‘ri tushuniladi) bizga nima bo‘layotganini aytib berish.Ko‘pchilik aytgan gaplardan haqiqat tasviri paydo bo‘ladi. Sukunatdan, hayotdan qo‘rqishdan va studiya chiroqlari ostida noz-karashmali mulohazalardan tasvir tug‘iladi, u eng yaxshi holatda noaniqliklardan aziyat chekadi va eng yomoni shunchaki yolg‘on bo‘lib chiqadi.Jurnalistlarga qarata o‘q uzayotganlar esa, bu yolg‘on oxir-oqibat g‘alaba qozonishini xohlaydi.Demak, haqiqat uchun, usiz hayot ham, kelajak ham bo‘lmaydi, "Biz jurnalistmiz, otmanglar!" degan undov yolg‘onda yashashni istamaydigan jamiyat uchun signal bo‘lardi.
falastin
yevropa
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Yelena Karayeva
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/06/16/19351330_0:0:100:100_100x100_80_0_0_b26f64e2131fae54a474174e52857591.jpg
Yelena Karayeva
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/06/16/19351330_0:0:100:100_100x100_80_0_0_b26f64e2131fae54a474174e52857591.jpg
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Yelena Karayeva
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/06/16/19351330_0:0:100:100_100x100_80_0_0_b26f64e2131fae54a474174e52857591.jpg
"press" salmon bashir muhammad abu xattob
"press" salmon bashir muhammad abu xattob
Biz jurnalistmiz! Otmang!
"Biz bu yerda birin-ketin o‘layapmiz, bizni hech kim va hech narsa himoya qila olmaydi, "PRESS" yozuvi bo‘lgan dubulg‘alar ham, o‘q o‘tkazmaydigan jiletlar ham. Bizni go‘yo odam emas, nishon kabi otib tashlashadi”.
Hamkasbimiz, Falastin televideniyesi xodimi Salmon Bashirning ushbu qayg‘uli monologi efirda yangradi va yangiliklar ko‘rsatuvi boshlovchisi ko‘z yoshlarini arang tiya oldi.
Televideniyeda professional jargonda aytishganidek Salmon Bashir, uning hamkasbi Muhammad Abu Xattob qisqa vaqt ichida, tom ma’noda bir necha daqiqa oldin o‘ldirilgan joydan "tura oldi".
Falastinlik hamkasblar hozir yer bilan yakson qilinayotgan G‘azoda ishlamoqda. Falastinliklardan tashqari isroilliklar va livanliklar ham bor. Ular ham aynan bir xil nishonlardir va ularning nomlari ham tobora o‘sib borayotgan shahidlikdagi satrlarga aylanishi mumkin.
SAXALning G‘azo sektorida operatsiyasi boshlanganidan beri, hozirgacha va dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, kamida 35 nafar hamkasbimiz o‘ldirilgan – 31 falastinlik, uch isroillik, bir livanlik, yana sakkiz nafar muxbirning taqdiri noma’lum.
Ular yo hibsga olingan yoki bedarak yo‘qolgan. Jurnalistlarni himoya qilish qo‘mitasi bu raqamlarni tasdiqladi.
Harbiy muxbirlik kasbi har doim eng xavfli kasblardan biri hisoblangan, odamlar qurolsiz va faqat o‘z burchlarini bajarish uchun otishma chizig‘iga (tom ma’noda) kiradilar. Bu oddiy va tushunarli, xuddi armiya buyrug‘i kabi: nima bo‘layotgani va o‘z ko‘zi bilan ko‘rgan narsalarini aytib berish. Va mojaro markazida bo‘lgan fuqarolar yoki harbiylar bo‘lishidan qat’i nazar, odamlar nimani o‘ylashlari va his qilishlari haqida xabar berish.
Harbiy muxbirlik kasbi yolg‘onga, pafosga va jasoratga toqat qilmaydi, ammo bu mutlaqo xotirjamlikni va nima uchun hayotingizni xavf ostiga qo‘yganingizni aniq tushunishni talab qiladi.
Ajablanarlisi shundaki, bu haqiqat — o‘zining harbiylashtirilgan xabarlari bilan maqtanishni juda yaxshi ko‘radigan suhbatdosh Yevropa matbuoti (albatta, butun jamoa emas, balki uning aksariyat qismi) halok bo‘lgan falastinlik hamkasblariga haligacha bir so‘z ham hamdardlik topa olgani yo‘q.
Garchi — buni ham ta’kidlash kerak — Yevropa ommaviy axborot vositalari qulay va xavfsiz nashrda yozilgan sharhlarni "tasvirlash" uchun o‘zlari olgan video va fotosuratlardan bajonidil foydalanadilar.
Gap adolat haqida emas, balki oddiy odob haqida ketmoqda. G‘arb matbuoti, uning xabarlari qanchalik jasoratli bo‘lmasin va uskunalar qanchalik ta’sirli ko‘rinmasin, endi narsalarning qaynoq qismiga kirishdan qo‘rqadi.
Yomon ssenariyda og‘ir sug‘urta va xavfli vaziyatlarda o‘zingizga qanday g‘amxo‘rlik qilishni o‘rgatadigan (aynan shunday) turli kurslarga qaramay. Bularning barchasi qanday tugashini bila turib, jangning eng qaynoq joyiga butunlay boshqa odamlar ko‘tarilishadi, borishadi va yo‘l olishadi.
Rossiyalik jurnalistlar falastinlik kasbdoshlariga cheksiz va samimiy hamdardlik bildiradilar. Chunki ular harbiy yozishmalardagi har bir kadr, har bir surat va har bir so‘zning qadrini biladi.
Rossiyalik jurnalistlar hamkasblarini hammadan ko‘ra tez-tez yo‘qotdilar. Ukrainada "Rossiya 1" telekanali xodimlari Anton Voloshin va Igor Kornelyuk, Birinchi kanalda ishlagan Anatoliy Klyan, RIA fotomuxbiri Andrey Stenin va muxbir Rostislav Juravlev o‘ldirildi. Ularning o‘z kasbiy burchini bajarish chog‘ida vafot etishi mamlakatda kuchli rezonans keltirib chiqardi. Ammo undan tashqarida emas.
G‘arb ommaviy axborot vositalari, so‘z erkinligi haqida g‘iybat qilishni juda yaxshi ko‘radilar, voqealarni boshqa, ular o‘ylagandek "noto‘g‘ri" tomondan yoritganlar vafot etsa, xuddi vaqtinchalik amneziyaga tushib qolishadi. Shu bilan birga, jurnalistlarga qilingan hujum va ularning o‘limi — so‘z erkinligiga qilingan haqiqiy hujum ekanligini unutish.
Jurnalist, fotograf, operator, harbiy muxbirdan tashqari, hozir qaynoq va xavfli joyda nimalar bo‘layotganini jamoatchilikka kim aytib beradi?
Ular eng yuqori tarif toifasiga ko‘ra maosh olmaydigan, qo‘llarida qalamdan og‘irroq narsani hech qachon ushlab turmagan "o‘rindiq" mutaxassislari va tahlilchilar emas. Demak, yevropaliklar G‘azodagi jurnalistlarning o‘limini deyarli muhokama qilmayotganiga hayron bo‘lmaslik, g‘azab ham qilmaslik kerak. Axir bu Yevropa qo‘ng‘irog‘i emasku, va u ular uchun emas, balki boshqalar uchun chalinmoqda.
Biz, kasbiy burchimizni ado etish chog‘ida o‘limga yuz tutgan holda, kasbiy jamoani “biz” va “begona”lar bo‘lmagan va ajratmaganmiz, qo‘rqmaydigan, o‘z hayotini xavf ostiga qo‘ygan, o‘zini himoya qilish instinktini yengib, raketa va bomba hujumi ostida "baland turish" uchun chiqqanlar xotirasiga hurmat bajo keltiraylik.
Mutlaq haqiqatni bilgandek da’vo qilmasdan, xolis bo‘lish (bugungi kunda ko‘pincha juda noto‘g‘ri tushuniladi) bizga nima bo‘layotganini aytib berish.
Ko‘pchilik aytgan gaplardan haqiqat tasviri paydo bo‘ladi. Sukunatdan, hayotdan qo‘rqishdan va studiya chiroqlari ostida noz-karashmali mulohazalardan tasvir tug‘iladi, u eng yaxshi holatda noaniqliklardan aziyat chekadi va eng yomoni shunchaki yolg‘on bo‘lib chiqadi.
Jurnalistlarga qarata o‘q uzayotganlar esa, bu yolg‘on oxir-oqibat g‘alaba qozonishini xohlaydi.
Demak, haqiqat uchun, usiz hayot ham, kelajak ham bo‘lmaydi, "Biz jurnalistmiz, otmanglar!" degan undov yolg‘onda yashashni istamaydigan jamiyat uchun signal bo‘lardi.
