https://oz.sputniknews.uz/20230803/yangilangan-mig-31-qiruvchilari-imkoniyatlari-37562983.html
Yangilangan MiG-31 qiruvchilari imkoniyatlari
Yangilangan MiG-31 qiruvchilari imkoniyatlari
Sputnik O‘zbekiston
Qurol-yarog‘i va radio-elektron uskunalari yangilangan MiG-31BM qiruvchisining samaradorligi deyarli uch baravar oshdi — harbiy ekspert.
2023-08-03T21:45+0500
2023-08-03T21:45+0500
2023-08-03T21:45+0500
kolumnistlar
rossiya
samolyot
harbiy
harbiy texnika
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/08/02/37510384_0:161:3071:1888_1920x0_80_0_0_cc2188958754e79c80767e4b63b051c7.jpg
TOShKENT, 3 avg — Sputnik. Rossiyaning titan korpusli MiG-31 og‘ir qiruvchi-tutuvchi samolyotlari, hatto beshinchi avlod zarba beruvchi samolyotlar paydo bo‘lganidan so‘ng ham, dunyodagi eng kuchli jangovar havo kemasi bo‘lib qolmoqda. Uning qurol-yarog‘ va radio-elektron uskunalarining yangilanishi MiG-31BM modifikatsiyasi samaradorligini deyarli uch baravar oshiradi.Miqdor oshkor etilmagan, ammo ma’lumki, 1994-yilgacha 500 dan ortiq MiG-31 qiruvchi samolyotlari ishlab chiqarilgan, 350 taga yaqini Rossiya Havo-kosmik kuchlarida xizmat qiladi. Ulardan 100 dan ortig‘i MiG-31BM/BSM versiyasiga (“Zaslon-M” radariga ega) yangilandi. 2024-yilga qadar 114 ta MiG-31 samolyotlar, keyin esa qolganlarini yangilash rejalashtirilgan. Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligi va “MiG” Rossiya samolyot quruvchi korporatsiyasi 2021-yil yozida jangovar qiruvchi samolyotlarni MiG-31BM darajasiga va “Kinjal” gipertovushli raketalar tashuvchisini MiG-31K raketa darajasiga modernizatsiya qilish bo‘yicha ikkita davlat shartnomasini imzoladilar. Eslatib o‘tamiz, “o‘ttiz birinchi” sakkizta modifikatsiya hamda yangilanishlardan o‘tdi va bugungi kunda u yaxshilanishda davom etmoqda.MiG-31 ning dastlabki modifikatsiyalarida ekipaj komandiri va shturman faqat aloqa moslamasi orqali bog‘lana olishar edi, bugungi kunda kabinada taktik, navigatsiya, radar va boshqa imkoniyatlarga ega yuqori ma’lumotli suyuq kristalli displeylar mavjud. Yangi qurol va jihozlar yuqori ixtisoslashgan tutib oluvchi samolyot imkoniyatlarini kengaytiradi. Bu — havo qo‘mondonlik punkti, yerdagi havo mudofaasi tizimlari va boshqa qiruvchi samolyotlar bilan o‘zaro bog‘lanish markaziga ega MiG-31BMni ko‘p funksiyali jangovar platformaga aylantiradi. Harbiy-dengiz floti dengiz aviatsiyasi o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan MiG-31BM ni faol o‘zlashtirmoqda.MiG-31BM tutib oluvchi-qiruvchi samolyoti 21 km balandlikda 3000 km/soat tezlikda ucha oladi. 320 km gacha bo‘lgan masofada nishonni aniqlash va yer yuzasi fonida 100 metrdan 30 kilometrgacha balandlikdagi havo nishonlarini 280 km masofadan turib yo‘q qilishga qodir. U bir vaqtning o‘zida 10 tagacha nishonni aniqlash – oltita nishonga zarba berishga qodir. To‘rtta MiG-31BM qiruvchi samolyotlari frontning 900 kmgacha ishonchli himoya qilishga qodir. Ajoyib parvoz va taktik xususiyatlar “o‘ttiz bir” ni jangovar qobiliyatlarning doimiy o‘sishini ta’minlaydi. Besh tonnagacha foydali yuk va dunyodagi eng tez qiruvchi samolyotning maksimal uchish og‘irligi - 46 tonnadan ortiq. Bu MiG-31 samolyotlariga Tu-134 fuqarolik layneri darajasida bo‘lishiga imkon beradi. Amerikaning eng og‘ir qiruvchi samolyoti F-15EX Eagle II va F-22A Raptor uchun shunga o‘xshash ko‘rsatkichlar mos ravishda 37 va 38 tonnani tashkil qiladi. “Amerikaliklar” tezlik va boshqa parametrlar bo‘yicha sezilarli darajada ortda qolmoqda.Jangovar foydalanishAmerikaning “Military Watch” jurnali 30-iyul kuni ulkan MiG-31 bortiga oltita uzoq masofali “havo-havo” raketalarini (R-37M) va yana oltita standart raketalarni (R-33S) olishi mumkinligi haqida xabar berdi. Shuning uchun u “alohida, hujum bo‘yicha tengi yo‘q ligaga kiradi”. “400 kmgacha hujum masofasiga ega” R-37M raketalari 6 Max gipertovush tezligida uchadi. “Military Watch” jurnali bundan ham samaraliroq deb X-47M2 raketalarini (tezligi 10 Max dan yuqori) aytmoqda, MiG-31K ulardan maxsus harbiy operatsiya paytida “Ukraina poytaxtida Amerikaning Patriot havo mudofaa tizimlarini zararsizlantirish uchun” foydalangan.Rossiya “Kinjal” gipertovushli raketalarini jangovar sharoitda ilk bor 2022-yil mart oyida qo‘llagan edi. O‘shanda Ukraina g‘arbidagi strategik yer osti arsenalini bir zarba bilan yo‘q qilgan edi. "Patriot" zenit raketa tizimining shov-shuvli yo‘q qilinishidan oldin Kiyevda X-47M2 raketalari maxsus harbiy operatsiya hududida yana ikkita “juda muhim nishonlarni” muvaffaqiyatli urdi. MiG-31K qiruvchi samolyotining modifikatsiyasi uchirish nuqtasidan 2000 km dan ortiq masofadagi yerusti (suvusti) nishonlariga yuqori aniqlikdagi zarbalar berish uchun mo‘ljallangan. G‘arbda gipertovushli “Kinjal” “dunyodagi eng kuchli taktik raketa” hisoblanadi va u “o‘yin qoidalarini o‘zgartirishga” qodir.Modernizatsiya qilingan MiG-31BM qiruvchi samolyoti va uning qurollari dunyoning eng rivojlangan mamlakatlari uchun erishib bo‘lmaydigan texnologik cho‘qqi bo‘lib qolmoqda. Pentagon va NATO mutaxassislari tomonidan MiG-31 jangovar potensialining “yopiqligi” katta taktik ustunlik hisoblanadi — bu qiruvchi hech qachon eksport qilinmagan va Varshava shartnomasiga a’zo mamlakatlarga o‘tkazilmagan. Shu sababli G‘arbda uzoq vaqt davomida MiG-31 bortida 6 stvolli, 23 mmli GSh-6-23 pulemoti borligiga (daqiqada 10 ming o‘q) shubha qilishgan. Bu “yirtqich” Amerikaning “Vulqoni”dan ham xavfliroq. Bugungi kunda Rossiyadan tashqarida faqat Qozog‘iston Harbiy-havo kuchlarida “o‘ttiz birinchi” bor, 32 ta og‘ir qiruvchi SSSR merosi hisoblanadi. Yaqin kelajakda MiG-31 ning o‘rnini yaqin koinotda missiyalarni bajarishga qodir uzoq masofaga uchuvchi MiG-41 egallaydi.
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
mig-31bm qiruvchi samolyoti yangilangan qurol aslaha radio-elektronika rossiya havo-kosmik kuchlar
mig-31bm qiruvchi samolyoti yangilangan qurol aslaha radio-elektronika rossiya havo-kosmik kuchlar
Yangilangan MiG-31 qiruvchilari imkoniyatlari
Qurol-yarog‘i va radio-elektron uskunalari yangilangan MiG-31BM qiruvchisining samaradorligi deyarli uch baravar oshdi — harbiy ekspert.
TOShKENT, 3 avg — Sputnik. Rossiyaning titan korpusli MiG-31 og‘ir qiruvchi-tutuvchi samolyotlari, hatto beshinchi avlod zarba beruvchi samolyotlar paydo bo‘lganidan so‘ng ham, dunyodagi eng kuchli jangovar havo kemasi bo‘lib qolmoqda. Uning qurol-yarog‘ va radio-elektron uskunalarining yangilanishi MiG-31BM modifikatsiyasi samaradorligini deyarli uch baravar oshiradi.
Rossiya Havo-kosmik kuchlari 31-iyul kuni 320 km gacha bo‘lgan masofadagi nishonlarni aniqlash va yangi turdagi “havo-havo” raketalari o‘rnatish mumkin bo‘lgan zamonaviy elektronika bilan jihozlangan MiG-31 tutib oluvchi-qiruvchi samolyotlariga ega bo‘ldi.
Miqdor oshkor etilmagan, ammo ma’lumki, 1994-yilgacha 500 dan ortiq MiG-31 qiruvchi samolyotlari ishlab chiqarilgan, 350 taga yaqini Rossiya Havo-kosmik kuchlarida xizmat qiladi. Ulardan 100 dan ortig‘i MiG-31BM/BSM versiyasiga (“Zaslon-M” radariga ega) yangilandi. 2024-yilga qadar 114 ta MiG-31 samolyotlar, keyin esa qolganlarini yangilash rejalashtirilgan.
Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligi va “MiG” Rossiya samolyot quruvchi korporatsiyasi 2021-yil yozida jangovar qiruvchi samolyotlarni MiG-31BM darajasiga va “Kinjal” gipertovushli raketalar tashuvchisini MiG-31K raketa darajasiga modernizatsiya qilish bo‘yicha ikkita davlat shartnomasini imzoladilar. Eslatib o‘tamiz, “o‘ttiz birinchi” sakkizta modifikatsiya hamda yangilanishlardan o‘tdi va bugungi kunda u yaxshilanishda davom etmoqda.
MiG-31 ning dastlabki modifikatsiyalarida ekipaj komandiri va shturman faqat aloqa moslamasi orqali bog‘lana olishar edi, bugungi kunda kabinada taktik, navigatsiya, radar va boshqa imkoniyatlarga ega yuqori ma’lumotli suyuq kristalli displeylar mavjud. Yangi qurol va jihozlar yuqori ixtisoslashgan tutib oluvchi samolyot imkoniyatlarini kengaytiradi. Bu — havo qo‘mondonlik punkti, yerdagi havo mudofaasi tizimlari va boshqa qiruvchi samolyotlar bilan o‘zaro bog‘lanish markaziga ega MiG-31BMni ko‘p funksiyali jangovar platformaga aylantiradi. Harbiy-dengiz floti dengiz aviatsiyasi o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan MiG-31BM ni faol o‘zlashtirmoqda.
MiG-31BM tutib oluvchi-qiruvchi samolyoti 21 km balandlikda 3000 km/soat tezlikda ucha oladi. 320 km gacha bo‘lgan masofada nishonni aniqlash va yer yuzasi fonida 100 metrdan 30 kilometrgacha balandlikdagi havo nishonlarini 280 km masofadan turib yo‘q qilishga qodir. U bir vaqtning o‘zida 10 tagacha nishonni aniqlash – oltita nishonga zarba berishga qodir. To‘rtta MiG-31BM qiruvchi samolyotlari frontning 900 kmgacha ishonchli himoya qilishga qodir. Ajoyib parvoz va taktik xususiyatlar “o‘ttiz bir” ni jangovar qobiliyatlarning doimiy o‘sishini ta’minlaydi. Besh tonnagacha foydali yuk va dunyodagi eng tez qiruvchi samolyotning maksimal uchish og‘irligi - 46 tonnadan ortiq. Bu MiG-31 samolyotlariga Tu-134 fuqarolik layneri darajasida bo‘lishiga imkon beradi. Amerikaning eng og‘ir qiruvchi samolyoti F-15EX Eagle II va F-22A Raptor uchun shunga o‘xshash ko‘rsatkichlar mos ravishda 37 va 38 tonnani tashkil qiladi. “Amerikaliklar” tezlik va boshqa parametrlar bo‘yicha sezilarli darajada ortda qolmoqda.
“O‘ttiz birinchi”ning asosiy maqsadi — havo nishonlarini tutib olish va yo‘q qilishdir, bunda unga teng keladigani yo‘q. MiG-31BM qanotli raketalarni tutib olish va yo‘q qilish samaradorligi 90% bo‘lgan dunyodagi yagona seriyali qiruvchi hisoblanadi.
Amerikaning “Military Watch” jurnali 30-iyul kuni ulkan MiG-31 bortiga oltita uzoq masofali “havo-havo” raketalarini (R-37M) va yana oltita standart raketalarni (R-33S) olishi mumkinligi haqida xabar berdi. Shuning uchun u “alohida, hujum bo‘yicha tengi yo‘q ligaga kiradi”. “400 kmgacha hujum masofasiga ega” R-37M raketalari 6 Max gipertovush tezligida uchadi. “Military Watch” jurnali bundan ham samaraliroq deb X-47M2 raketalarini (tezligi 10 Max dan yuqori) aytmoqda, MiG-31K ulardan maxsus harbiy operatsiya paytida “Ukraina poytaxtida Amerikaning Patriot havo mudofaa tizimlarini zararsizlantirish uchun” foydalangan.
Rossiya “Kinjal” gipertovushli raketalarini jangovar sharoitda ilk bor 2022-yil mart oyida qo‘llagan edi. O‘shanda Ukraina g‘arbidagi strategik yer osti arsenalini bir zarba bilan yo‘q qilgan edi. "Patriot" zenit raketa tizimining shov-shuvli yo‘q qilinishidan oldin Kiyevda X-47M2 raketalari maxsus harbiy operatsiya hududida yana ikkita “juda muhim nishonlarni” muvaffaqiyatli urdi.
MiG-31K qiruvchi samolyotining modifikatsiyasi uchirish nuqtasidan 2000 km dan ortiq masofadagi yerusti (suvusti) nishonlariga yuqori aniqlikdagi zarbalar berish uchun mo‘ljallangan. G‘arbda gipertovushli “Kinjal” “dunyodagi eng kuchli taktik raketa” hisoblanadi va u “o‘yin qoidalarini o‘zgartirishga” qodir.
Amerikaliklar “o‘ttiz birinchi” “kosmik kemalar uchirish va “kosmik urush” olib borishga qodir ekaniga ishonchi komil. Ehtimoliy tajovuzkorlar Yerning past orbitalarida “sun’iy yo‘ldosh ovchisi” bo‘lgan MiG-31I (D) qiruvchi samolyotidan xavotirda. Rossiyaning sun’iy yo‘ldoshga qarshi raketasining xususiyatlari oshkor etilmagan, ammo u, albatta, atmosferadagi R-37M dan uzoqroq va tezroq uchadi.
Modernizatsiya qilingan MiG-31BM qiruvchi samolyoti va uning qurollari dunyoning eng rivojlangan mamlakatlari uchun erishib bo‘lmaydigan texnologik cho‘qqi bo‘lib qolmoqda. Pentagon va NATO mutaxassislari tomonidan MiG-31 jangovar potensialining “yopiqligi” katta taktik ustunlik hisoblanadi — bu qiruvchi hech qachon eksport qilinmagan va Varshava shartnomasiga a’zo mamlakatlarga o‘tkazilmagan. Shu sababli G‘arbda uzoq vaqt davomida MiG-31 bortida 6 stvolli, 23 mmli GSh-6-23 pulemoti borligiga (daqiqada 10 ming o‘q) shubha qilishgan. Bu “yirtqich” Amerikaning “Vulqoni”dan ham xavfliroq. Bugungi kunda Rossiyadan tashqarida faqat Qozog‘iston Harbiy-havo kuchlarida “o‘ttiz birinchi” bor, 32 ta og‘ir qiruvchi SSSR merosi hisoblanadi. Yaqin kelajakda MiG-31 ning o‘rnini yaqin koinotda missiyalarni bajarishga qodir uzoq masofaga uchuvchi MiG-41 egallaydi.
