https://oz.sputniknews.uz/20230627/rossiya-mudofaa-sanoati-texnologik-etakchilikni-saqlab-qoldi-36356171.html
XHDS-2023: Rossiya mudofaa sanoati texnologik yetakchilikni saqlab qoldi
XHDS-2023: Rossiya mudofaa sanoati texnologik yetakchilikni saqlab qoldi
Sputnik O‘zbekiston
Kronshtatda bo‘lib o‘tgan Xalqaro harbiy dengiz ko‘rgazmasida Rossiya korxonalari o‘zlarining eng yangi mahsulotlarini taqdim etishdi.
2023-06-27T21:17+0500
2023-06-27T21:17+0500
2023-06-27T21:17+0500
rossiya
harbiy texnika
ko‘rgazma
kema
kolumnistlar
harbiy dengiz floti
ko‘rgazma
qurol
qurol-yarog‘
gipertovush qurol
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/06/1a/36326808_0:312:3087:2048_1920x0_80_0_0_e1fd0af2f988c2e0fbf6778c1fc3e0e6.jpg
TOShKENT, 27-iyun — Sputnik. Kronshtadtda 21-25 iyun kunlari bo‘lib o‘tgan Xalqaro harbiy-dengiz saloni (XHDS-2023) Rossiya harbiy-sanoati sanksiyalar ostida ham texnologik yetakchilikni saqlab qolganini ko‘rsatdi.“Ostrov Fortov” konferensiya va ko‘rgazma markazida joylashgan Srednyaya gavan bandargohida bo‘lib o‘tgan ko‘rgazmada 250 dan ortiq yetakchi Rossiya va xorijiy kompaniyalar, jumladan, dunyoga mashhur “Almaz – Antey”, “Rostex”, “Rosatom”, “Takticheskoe raketnoe voorujenie” korporatsiyasi, “Yaroslavskiy sudostroitelniy zavod”, BrahMos Aerospace ishtirok etdi. Ko‘rgazma Rossiya harbiy-dengiz floti va davlat idoralari vakillari, yetakchi ekspertlar, turli mamlakatlarning yirik korxona va kompaniyalari rahbarlarini jamladi. XHDS-2023ga Jazoir, Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Zimbabve, Manma, Vetnam, Eritreya, Hindiston, Namibiya va Marokashdan 11 nafar xorijiy delegatsiya tashrif buyurdi.Darhaqiqat, XHDS-2023 stendlarida kemasozlik, qurol-yarog‘, jangovar boshqaruv tizimlari, dengiz navigatsiyasi va kommunikatsiyalari, kema elektrostansiyalari, dengiz aviatsiyasi, yangi va ilg‘or texnologiyalar sohasidagi ulkan yutuqlarni ko‘rish mumkin bo‘ldi. Kronshtadt bandargohida Rossiya harbiy-dengiz kuchlarining eng yangii harbiy kemalari taqdim etildi. XHDS-2023 biznes dasturi to‘rtta ilmiy-texnik konferensiya, to‘rtta texnik sessiya, 12 ta muzokaralar va ko‘plab taqdimotlarni o‘z ichiga oldi.Eng yangi dengiz qurollari va texnikasi ko‘rgazmasi Rossiya mudofaa sanoati majmuasi G‘arbning uzoq muddatli sanksiyalariga to‘liq moslashganini, zamonaviy harbiy kemalar ishlab chiqarishni doimiy ravishda oshirib, yuqori texnologiyali ishlanmalar sohasida dunyodagi yetakchi mavqeyini saqlab qolganligini aniq va ishonchli tarzda isbotladi.Kronshtadtning Srednyaya gavan bandargohida Rossiya harbiy-dengiz flotining “qora marvaridi” — 636-loyihadagi eng yangi “Ufa” yadroviy bo‘lmagan uskunalarda harakatlanuvchi suv osti kemasi haybatli jilvalanib turardi. U dunyoning istalgan nuqtasida 2600 km masofagacha torpeda va qanotli raketalar yordamida dushmanning yerdagi suv usti va ostidagi nishonlarini yo‘q qilishga qodir. XHDS-2023 arafasida 22-iyun kuni Rossiya Harbiy-dengiz kuchlari bosh qo‘mondoni Nikolay Yevmenov “Admiral Golovko” fregati (22350-loyihaning uchinchi borti) zarba tizimi sinovlari muvaffaqiyatli yakunlangani haqida gapirdi. Tez orada kema Shimoliy flotning bir qismiga aylanadi. Keyinchalik harbiy-dengiz floti har yili uzoq dengiz hududlari uchun mo‘ljallangan bir yoki ikkita yangi kema oladigan bo‘ladi. Bu ma’lumotni Birlashgan kemasozlik korporatsiyasi (OSK) bosh direktori o‘rinbosari Vladimir Korolev tasdiqladi.Bo‘ronli ob-havoga qaramayKronshtadtdagi ko‘rgazmada mutaxassislarning alohida e’tiborini “Raduga” konstruktorlik burosi tomonidan yaratilgan yuqori aniqlikdagi yangi (280 km dan ortiq) “havo-yer” X-59MK kemaga qarshi raketasi tortdi. Dushman havo mudofaasiga ko‘rinmaydigan raketa kreyserni, esminesni yoki qalinligi uch metrgacha bo‘lgan kuchli temir-beton konstruksiyalarni (quruqlikda) yaroqsizlantirishga qodir.Rossiya-Hindistonda ishlab chiqarilgan 290 km masofaga uchadigan kuchli BrahMos tovushdan tez raketasi ham e’tibordan holi qolmadi. Tezligi — 2,8 Maxgacha, jangovar kallakning og‘irligi 200-300 kg. Muntazam tashuvchilar — kemalar, samolyotlar, mobil quruqlik tizimlari. BrahMos-2 gipertovushli raketasi ishlab chiqilmoqda, uning tezligi 5-7 Maxgacha oshiriladi. BrahMos — ko‘p qutbli dunyoning yangi ramzidir.Yangi “Komar” kichik o‘ziga xos minorali qurilma ham samarali bo‘lib, u “Igla-S” zenit raketalari va “Ataka” boshqariladigan raketalari bilan 6 kmgacha bo‘lgan masofadagi havo, dengiz va qirg‘oq nishonlarini aniqlash va yo‘q qilish uchun mo‘ljallangan. Nishonlar ro‘yxatiga — barcha turdagi uchuvchi apparatlar, kichik kemalar, uzoq muddatli hujum nuqtalari va qirg‘oqda joylashgan uzoq muddatli hujum nuqtalari kiradi. “Komar” optiko-elektron tizimi F-16 va F-18 tipidagi samolyotlarni 20 km masofada ko‘rishga qodir.“Dengiz asbobsozlik korporatsiyasi” tomonidan XHDS-2023 ko‘rgazmasida taqdim etilgan “Monolit-B” yangi qirg‘oq razvedka tizimi yanada uzoqroq — 750 km gacha bo‘lgan masofada ko‘rishga qodir. Faol radio-lokatsion stansiya tomonidan kuzatilgan sirt va havo nishonlari soni 30 tagacha, passiv radio-lokatsion stansiya esa 50 tagacha nishonni nazorat ostiga oladi. “Monolit-B” bir vaqtning o‘zida 10 ta nishonni olishga qodir.KamAZ shassisidagi yangi “Rubej-ME” qirg‘oq raketa tizimi 450 kmgacha bo‘lgan masofada avtomatik ravishda aniqlash va 260 kmgacha bo‘lgan masofada bitta va guruhli yer usti nishonlarini, shuningdek, yer usti dushman nishonlarini urish qobiliyatiga ega. Uning bortida to‘rtta X-35UE kemaga qarshi raketalar mavjud bo‘lib. Jangovar ekipaj — faqat ikki kishi. “Rubej-ME” yakka o‘zi samarali ishlashi yoki boshqa raketa tizimlari bilan birlashtirilishi mumkin.Rossiya mudofaa sanoati majmuasining bir nechta ajoyib mahsulotlari XHDS -2023 da dronlar “parad”ida ishtirok etdi. “Rosoboroneksport” eng so‘nggi “Klavesin-1RE” suv osti dronini taqdim etdi. Qurilma sinovdan o‘tkazildi va ommaviy ishlab chiqarish boshlandi. “Klavesin-1RE” qidiruv operatsiyalari va avtonom yoki tashuvchi kema bilan gidroakustik aloqa orqali tuzatish rejimida 6 km gacha chuqurlikdagi obyektlarni o‘rganish uchun mo‘ljallangan.Operator tomonidan 40 milyagacha masofadan boshqariladigan gidrografik robot tizimining modifikatsiyasida jangovar modulli ekipajsiz suv usti qayig‘i taqdim etildi (Uchuvchisiz uchuvchi apparat yoki sun’iy yo‘ldosh orqali qayta uzatish masofani oshiradi). Kingisepp mashinasozlik zavodi va Sankt-Peterburg politexnika universiteti tomonidan tayyorlangan yer usti droni akvatoriyani patrul qilish, dengiz flotining qirg‘oq bazalari mudofaasini mustahkamlash va masofadan dengiz, shu jumladan Arktika hududini razvedka qilishga qodir. Hujum modifikatsiyalari ishlab chiqilmoqda. Uning foydali yuk tashish qobiliyati — 400 kg gacha, avtonomligi - 60 soatgacha. Uning tarkibiy materiallari va elektronikasi — Rossiyada ishlab chiqarilgan.XHDS-2023 ko‘rgazmasida taqdim etilgan yangi ko‘p maqsadli bort hisoblash tizimi vertoloti tipidagi uchuvchisiz uchuvchi apparat VT-440 “Radar MMS” tomonidan ommaviy ishlab chiqarilmoqda. Avtopilot va bortdagi yoqilg‘i ta’minoti 300 km (yoki bir tomonga 600 km) foydalanish masofasini ta’minlaydi. Maksimal foydali yuk og‘irligi — 100 kg. Kreyser tezligi — 120 km / soat. Dron patrullik, qidiruv-qutqaruv operatsiyalari, terrorizmga qarshi kurash, muzlik holatini (Arktikada) razvedka qilish va uzoq hududlarga yuklarni yetkazib berish uchun mo‘ljallangan.Kronshtadtda “Gidropribor” konserni tomonidan yangi universal kichik o‘lchamli torpeda namoyish etildi. 220 mm aqlli torpeda yer usti kemalari va suv osti kemalarini yo‘q qilish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, barcha tashuvchilar, jumladan, samolyotlar, vertolotlar va avtonom dengiz dronlari uchun mos keladi. U standart torpedalardan uzunligi bilan farq qiladi — atigi 2 metr. Zarba diapazoni — 7 km gacha, tezlik — 27 uzel, qo‘llash chuqurligi — 450 metrgacha. Hujum qismining massasi — 35 kg. Avtomatik boshqaruv, mustaqil aniqlov, teleboshqaruv va jangovar kallakni kontaktsiz portlatish tizimlari Jahon okeanining istalgan hududida torpedadan samarali foydalanishga imkon beradi.XHDS-2023 da mutaxassislarning alohida e’tiborini Sankt-Peterburg dengiz muhandislik burosining P-750B “Serval” yadrosiz kichik suv osti kemasining innovatsion loyihasi ham tortdi. Suv osti kemasining uzunligi — 65,5 m, eni — 7 m. Sug‘im hajmi — 1450 tonna. Suv osti tezligi — 18 uzel. Avtonomlik — 30 kungacha (suv ostidan ko‘tarilishsiz). Maksimal sho‘ng‘ish chuqurligi — 300 m. Suzish masofasi — 4300 milyagacha. Ekipaj — 20 kishi (jangovar suzuvchilar guruhini hisobga olmaganda — 16 kishigacha). Bundan ham qiziqroq xususiyati - jangovar yuk. Torpeda raketalari va 533 mm minalarining standart to‘plamiga qo‘shimcha ravishda, “Serval” bortida razvedka va qo‘poruvchilik guruhlarini (jangovar suzuvchilar) dushman qirg‘og‘ida yashirin ravishda tushirish uchun 60 milyagacha masofaga ega bo‘lgan juda kichik “Triton-2” suv osti kemasini tashiydi.XHDS-2023 ko‘rgazmasida taqdim etilgan yuqori texnologiyali mahsulotlari bilan qisqagina tanishib chiqish ham Rossiyaning o‘z rivojlanish yo‘lini tanlashga va yo‘qolgan vakolatlarini qaytarishga, 38 ming kilometrlik dengiz chegaralarini va Jahon okeanidagi milliy manfaatlarni himoya qilishga qanchalik mas’uliyat bilan yondashganini tushunishga imkon beradi.Aslini olganda, ushbu tarixiy farvater 2022-yilgi Rossiya dengiz doktrinasi bilan belgilangan: “Zamonaviy Rossiya Federatsiyasi kuchli flotsiz mavjud bo‘la olmaydi. Dunyodagi eng katta hudud va keng dengiz chegaralari, resurslarining ulkan zaxiralari, aholining sifati va miqdori Rossiyaning XXI asrda buyuk kontinental va dengiz kuchi sifatida mavjudligi va rivojlanishini obyektiv ravishda oldindan belgilab beradi”.
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Aleksandr Xrolenko
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/649/87/6498751_261:0:928:666_100x100_80_0_0_f49586da20af8e3af637d21ad51d893d.jpg
xalqaro harbiy dengiz ko‘rgazmasi rossiya yangi mahsulotlar qurol dron flot
xalqaro harbiy dengiz ko‘rgazmasi rossiya yangi mahsulotlar qurol dron flot
XHDS-2023: Rossiya mudofaa sanoati texnologik yetakchilikni saqlab qoldi
Kronshtatda bo‘lib o‘tgan Xalqaro harbiy dengiz ko‘rgazmasida Rossiya korxonalari o‘zlarining eng yangi va ilg‘or mahsulotlari namunalarini taqdim etishdi.
TOShKENT, 27-iyun — Sputnik. Kronshtadtda 21-25 iyun kunlari bo‘lib o‘tgan Xalqaro harbiy-dengiz saloni (XHDS-2023) Rossiya harbiy-sanoati sanksiyalar ostida ham texnologik yetakchilikni saqlab qolganini ko‘rsatdi.
“Ostrov Fortov” konferensiya va ko‘rgazma markazida joylashgan Srednyaya gavan bandargohida bo‘lib o‘tgan ko‘rgazmada 250 dan ortiq yetakchi Rossiya va xorijiy kompaniyalar, jumladan, dunyoga mashhur “Almaz – Antey”, “Rostex”, “Rosatom”, “Takticheskoe raketnoe voorujenie” korporatsiyasi, “Yaroslavskiy sudostroitelniy zavod”, BrahMos Aerospace ishtirok etdi.
Ko‘rgazma Rossiya harbiy-dengiz floti va davlat idoralari vakillari, yetakchi ekspertlar, turli mamlakatlarning yirik korxona va kompaniyalari rahbarlarini jamladi. XHDS-2023ga Jazoir, Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Zimbabve, Manma, Vetnam, Eritreya, Hindiston, Namibiya va Marokashdan 11 nafar xorijiy delegatsiya tashrif buyurdi.
Rossiya prezidenti Vladimir Putin tadbirni boshlar ekan, Xalqaro harbiy-dengiz saloni ko‘p yillar davomida yuqori standartni va munosib vakolat darajasini saqlab kelayotganini ta’kidladi.
Darhaqiqat, XHDS-2023 stendlarida kemasozlik, qurol-yarog‘, jangovar boshqaruv tizimlari, dengiz navigatsiyasi va kommunikatsiyalari, kema elektrostansiyalari, dengiz aviatsiyasi, yangi va ilg‘or texnologiyalar sohasidagi ulkan yutuqlarni ko‘rish mumkin bo‘ldi. Kronshtadt bandargohida Rossiya harbiy-dengiz kuchlarining eng yangii harbiy kemalari taqdim etildi. XHDS-2023 biznes dasturi to‘rtta ilmiy-texnik konferensiya, to‘rtta texnik sessiya, 12 ta muzokaralar va ko‘plab taqdimotlarni o‘z ichiga oldi.
Eng yangi dengiz qurollari va texnikasi ko‘rgazmasi Rossiya mudofaa sanoati majmuasi G‘arbning uzoq muddatli sanksiyalariga to‘liq moslashganini, zamonaviy harbiy kemalar ishlab chiqarishni doimiy ravishda oshirib, yuqori texnologiyali ishlanmalar sohasida dunyodagi yetakchi mavqeyini saqlab qolganligini aniq va ishonchli tarzda isbotladi.
Kronshtadtning Srednyaya gavan bandargohida Rossiya harbiy-dengiz flotining “qora marvaridi” — 636-loyihadagi eng yangi “Ufa” yadroviy bo‘lmagan uskunalarda harakatlanuvchi suv osti kemasi haybatli jilvalanib turardi. U dunyoning istalgan nuqtasida 2600 km masofagacha torpeda va qanotli raketalar yordamida dushmanning yerdagi suv usti va ostidagi nishonlarini yo‘q qilishga qodir.
XHDS-2023 arafasida 22-iyun kuni Rossiya Harbiy-dengiz kuchlari bosh qo‘mondoni Nikolay Yevmenov “Admiral Golovko” fregati (22350-loyihaning uchinchi borti) zarba tizimi sinovlari muvaffaqiyatli yakunlangani haqida gapirdi. Tez orada kema Shimoliy flotning bir qismiga aylanadi. Keyinchalik harbiy-dengiz floti har yili uzoq dengiz hududlari uchun mo‘ljallangan bir yoki ikkita yangi kema oladigan bo‘ladi. Bu ma’lumotni Birlashgan kemasozlik korporatsiyasi (OSK) bosh direktori o‘rinbosari Vladimir Korolev tasdiqladi.
Bo‘ronli ob-havoga qaramay
Kronshtadtdagi ko‘rgazmada mutaxassislarning alohida e’tiborini “Raduga” konstruktorlik burosi tomonidan yaratilgan yuqori aniqlikdagi yangi (280 km dan ortiq) “havo-yer” X-59MK kemaga qarshi raketasi tortdi. Dushman havo mudofaasiga ko‘rinmaydigan raketa kreyserni, esminesni yoki qalinligi uch metrgacha bo‘lgan kuchli temir-beton konstruksiyalarni (quruqlikda) yaroqsizlantirishga qodir.
Rossiya-Hindistonda ishlab chiqarilgan 290 km masofaga uchadigan kuchli BrahMos tovushdan tez raketasi ham e’tibordan holi qolmadi. Tezligi — 2,8 Maxgacha, jangovar kallakning og‘irligi 200-300 kg. Muntazam tashuvchilar — kemalar, samolyotlar, mobil quruqlik tizimlari. BrahMos-2 gipertovushli raketasi ishlab chiqilmoqda, uning tezligi 5-7 Maxgacha oshiriladi. BrahMos — ko‘p qutbli dunyoning yangi ramzidir.
Yangi “Komar” kichik o‘ziga xos minorali qurilma ham samarali bo‘lib, u “Igla-S” zenit raketalari va “Ataka” boshqariladigan raketalari bilan 6 kmgacha bo‘lgan masofadagi havo, dengiz va qirg‘oq nishonlarini aniqlash va yo‘q qilish uchun mo‘ljallangan. Nishonlar ro‘yxatiga — barcha turdagi uchuvchi apparatlar, kichik kemalar, uzoq muddatli hujum nuqtalari va qirg‘oqda joylashgan uzoq muddatli hujum nuqtalari kiradi. “Komar” optiko-elektron tizimi F-16 va F-18 tipidagi samolyotlarni 20 km masofada ko‘rishga qodir.
“Dengiz asbobsozlik korporatsiyasi” tomonidan XHDS-2023 ko‘rgazmasida taqdim etilgan “Monolit-B” yangi qirg‘oq razvedka tizimi yanada uzoqroq — 750 km gacha bo‘lgan masofada ko‘rishga qodir. Faol radio-lokatsion stansiya tomonidan kuzatilgan sirt va havo nishonlari soni 30 tagacha, passiv radio-lokatsion stansiya esa 50 tagacha nishonni nazorat ostiga oladi. “Monolit-B” bir vaqtning o‘zida 10 ta nishonni olishga qodir.
KamAZ shassisidagi yangi “Rubej-ME” qirg‘oq raketa tizimi 450 kmgacha bo‘lgan masofada avtomatik ravishda aniqlash va 260 kmgacha bo‘lgan masofada bitta va guruhli yer usti nishonlarini, shuningdek, yer usti dushman nishonlarini urish qobiliyatiga ega. Uning bortida to‘rtta X-35UE kemaga qarshi raketalar mavjud bo‘lib. Jangovar ekipaj — faqat ikki kishi. “Rubej-ME” yakka o‘zi samarali ishlashi yoki boshqa raketa tizimlari bilan birlashtirilishi mumkin.
Rossiya mudofaa sanoati majmuasining bir nechta ajoyib mahsulotlari XHDS -2023 da dronlar “parad”ida ishtirok etdi. “Rosoboroneksport” eng so‘nggi “Klavesin-1RE” suv osti dronini taqdim etdi. Qurilma sinovdan o‘tkazildi va ommaviy ishlab chiqarish boshlandi. “Klavesin-1RE” qidiruv operatsiyalari va avtonom yoki tashuvchi kema bilan gidroakustik aloqa orqali tuzatish rejimida 6 km gacha chuqurlikdagi obyektlarni o‘rganish uchun mo‘ljallangan.
Operator tomonidan 40 milyagacha masofadan boshqariladigan gidrografik robot tizimining modifikatsiyasida jangovar modulli ekipajsiz suv usti qayig‘i taqdim etildi (Uchuvchisiz uchuvchi apparat yoki sun’iy yo‘ldosh orqali qayta uzatish masofani oshiradi). Kingisepp mashinasozlik zavodi va Sankt-Peterburg politexnika universiteti tomonidan tayyorlangan yer usti droni akvatoriyani patrul qilish, dengiz flotining qirg‘oq bazalari mudofaasini mustahkamlash va masofadan dengiz, shu jumladan Arktika hududini razvedka qilishga qodir. Hujum modifikatsiyalari ishlab chiqilmoqda. Uning foydali yuk tashish qobiliyati — 400 kg gacha, avtonomligi - 60 soatgacha. Uning tarkibiy materiallari va elektronikasi — Rossiyada ishlab chiqarilgan.
XHDS-2023 ko‘rgazmasida taqdim etilgan yangi ko‘p maqsadli bort hisoblash tizimi vertoloti tipidagi uchuvchisiz uchuvchi apparat VT-440 “Radar MMS” tomonidan ommaviy ishlab chiqarilmoqda. Avtopilot va bortdagi yoqilg‘i ta’minoti 300 km (yoki bir tomonga 600 km) foydalanish masofasini ta’minlaydi. Maksimal foydali yuk og‘irligi — 100 kg. Kreyser tezligi — 120 km / soat. Dron patrullik, qidiruv-qutqaruv operatsiyalari, terrorizmga qarshi kurash, muzlik holatini (Arktikada) razvedka qilish va uzoq hududlarga yuklarni yetkazib berish uchun mo‘ljallangan.
Kronshtadtda “Gidropribor” konserni tomonidan yangi universal kichik o‘lchamli torpeda namoyish etildi. 220 mm aqlli torpeda yer usti kemalari va suv osti kemalarini yo‘q qilish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, barcha tashuvchilar, jumladan, samolyotlar, vertolotlar va avtonom dengiz dronlari uchun mos keladi. U standart torpedalardan uzunligi bilan farq qiladi — atigi 2 metr. Zarba diapazoni — 7 km gacha, tezlik — 27 uzel, qo‘llash chuqurligi — 450 metrgacha. Hujum qismining massasi — 35 kg. Avtomatik boshqaruv, mustaqil aniqlov, teleboshqaruv va jangovar kallakni kontaktsiz portlatish tizimlari Jahon okeanining istalgan hududida torpedadan samarali foydalanishga imkon beradi.
XHDS-2023 da mutaxassislarning alohida e’tiborini Sankt-Peterburg dengiz muhandislik burosining P-750B “Serval” yadrosiz kichik suv osti kemasining innovatsion loyihasi ham tortdi. Suv osti kemasining uzunligi — 65,5 m, eni — 7 m. Sug‘im hajmi — 1450 tonna. Suv osti tezligi — 18 uzel. Avtonomlik — 30 kungacha (suv ostidan ko‘tarilishsiz). Maksimal sho‘ng‘ish chuqurligi — 300 m. Suzish masofasi — 4300 milyagacha. Ekipaj — 20 kishi (jangovar suzuvchilar guruhini hisobga olmaganda — 16 kishigacha). Bundan ham qiziqroq xususiyati - jangovar yuk. Torpeda raketalari va 533 mm minalarining standart to‘plamiga qo‘shimcha ravishda, “Serval” bortida razvedka va qo‘poruvchilik guruhlarini (jangovar suzuvchilar) dushman qirg‘og‘ida yashirin ravishda tushirish uchun 60 milyagacha masofaga ega bo‘lgan juda kichik “Triton-2” suv osti kemasini tashiydi.
XHDS-2023 ko‘rgazmasida taqdim etilgan yuqori texnologiyali mahsulotlari bilan qisqagina tanishib chiqish ham Rossiyaning o‘z rivojlanish yo‘lini tanlashga va yo‘qolgan vakolatlarini qaytarishga, 38 ming kilometrlik dengiz chegaralarini va Jahon okeanidagi milliy manfaatlarni himoya qilishga qanchalik mas’uliyat bilan yondashganini tushunishga imkon beradi.
XHDS-2023 arafasida Birlashgan kemasozlik korporatsiyasi bosh direktori Aleksey Raxmanov ta’kidladi: “Kelgusi 2040-2050 yillar voqealarini ko‘ra bilishga asoslanib harakat qilish kerak. Mashinasozlik zavodlarining yangi quvvatlari, ularni o‘n yillik vazifalar bilan yuklash haqida o‘ylash vaqti keldi ... Sanksiyalar haqida esa unutsak ham bo‘ladi”.
Aslini olganda, ushbu tarixiy farvater 2022-yilgi Rossiya dengiz doktrinasi bilan belgilangan: “Zamonaviy Rossiya Federatsiyasi kuchli flotsiz mavjud bo‘la olmaydi. Dunyodagi eng katta hudud va keng dengiz chegaralari, resurslarining ulkan zaxiralari, aholining sifati va miqdori Rossiyaning XXI asrda buyuk kontinental va dengiz kuchi sifatida mavjudligi va rivojlanishini obyektiv ravishda oldindan belgilab beradi”.
