Hech qanday kafolatlar yo‘q — amerikaliklar Yevropani gazsiz qoldirishga qaror qilishdi

© Sputnik / StringerKompleks podgotovki eksportnogo gaza na Ukraine.
Kompleks podgotovki eksportnogo gaza na Ukraine. - Sputnik O‘zbekiston, 1920, 15.04.2023
Obuna bo‘lish
TOShKENT, 15 apr — Sputnik. Energetika axborot boshqarmasi (EIA) ma’lumotlariga ko‘ra, AQSh dunyodagi eng yirik suyultirilgan gaz yetkazib beruvchiga aylandi. Eksportning 40% dan ortig‘i Yevropaga yo‘naltirildi. Biroq Vashington uzoq muddatli shartnomalardan qochib, hamkorlarga ichki talabning o‘sishi tufayli savdo istalgan vaqtda to‘xtab qolishi mumkinligini tushuntirmoqda. Bu Yevropa Ittifoqi iqtisodiyotiga juda kuchli zarba berishi mumkin, deya xabar berdi RIA Novosti.
Ichki zaxiralar
O‘tgan yilga qadar yevropaliklarga amerika yoqilg‘isi kerak emas edi. Ammo Rossiya energetikasiga sanksiya qo‘yildi va suyultirilgan gaz xaridlari keskin oshdi. VYGON.Consulting ma’lumotlariga ko‘ra - 60,6 foizga, 120,6 million tonnagacha. AQShning Yevropa importidagi ulushi 42,7 foizga yetdi. Qatarda 15,3, Jazoir va Nigeriyada 14,3. Rossiyada 13 dan sal ko‘proq qolgan. Gas Infrastructure Europe ma’lumotlariga ko‘ra, Yevropa Ittifoqidagi omborxonalar hozirda 55% to‘lgan.
Amerikaliklar boshqa yo‘nalishlardan resurslarni qayta taqsimlash hisobiga yevropaga yetkazib berishni deyarli 2,5 baravar oshirishdi.
Oq uyning Iqtisodiy maslahatchilar kengashi hisobotida shunday deyiladi: 2022-yilda Xitoyga eksport 76,7% ga, Osiyo-Tinch okeani mintaqasidagi boshqa mamlakatlarga - 36,8 ga, boshqa mamlakatlarga - 40,7 ga kamaydi. Umuman olganda, suyultirilgan gaz savdosi 8,8% ga oshdi.
AQSh Energetika vazirligi ogohlantirmoqda: quvvatlar cheklanganligi, shuning uchun moslashuvchanlik zarurligi va uzoq muddatli shartnomalardan voz kechish yaxshiroqdir.
Hozircha ishlab chiqarishni ko‘paytirish rejalashtirilmagan. Bundan tashqari, o‘tgan hafta kunlik ishlab chiqarishning qisqarish va suyultirilgan gaz narxining 3 foizga oshishi qayd etildi.
“Ular mavjud infratuzilmaning sig‘im chegarasiga yaqinlashdi. Voqea sodir bo‘lganidan keyin “Freeport”ning eng yirik zavodlaridan biri to‘liq quvvat bilan qayta ochilgan bo‘lsa ham, eksport hali ham yangi obyektlarga sarmoya kiritilishi kerak” - deydi Milliy energiya xavfsizligi jamg‘armasi rahbari o‘rinbosari Aleksey Grivach.
Tahlilchilar jahon bozorida bo‘sh gaz tashuvchilarning yetishmasligini ham ta’kidlashmoqda. Dengiz tankerlari endi tom ma’noda hammaga - Qatar, Trinidad va Tobagodan tortib AQSh va Avstraliyagacha kerak.
Manfaatlar to‘qnashuvi
Soha mutaxassisi Leonid Xazanovning fikricha, AQShning tabiiy gaz zaxiralari va suyultirish quvvatlari ham ichki talabni, ham eksportni qondirish uchun yetarli. Biroq, yetkazib berishning haddan tashqari o‘sishi Vashington uchun foydali emas. “Bu Yevropa Ittifoqi, Yaponiya, Hindiston va hatto Xitoyda ko‘k yoqilg‘i narxini pasaytiradi”, deb tushuntiradi u.
Bundan tashqari, haddan tashqari intensiv eksport inflyatsiyaning tezlashishiga aylanishi mumkin. Slans nefti olinganda gaz ham olinadi. U turli komponentlarga, jumladan, suyultirilgan va eksport qilinadigan metanga ajratiladi, deydi ekspert.
2004-2020 yillarda imtiyozli kreditlash tufayli slansning kutilmagan oshishi kuzatildi, suyultirilgan gaz ko‘proq ishlab chiqarila boshlandi.
Ammo pandemiya davrida energiya narxlarining qulashi banklarni kredit siyosatini - neft qazib olishni keskinlashtirishga majbur qildi va shunga mos ravishda suyultirilgan gaz ishlab chiqarish pasaya boshladi.
Yevropa Ittifoqida yoqilg‘iga talabning ortishi AQShda ham narxlarning oshishiga olib keldi. Avstriyaning sobiq tashqi ishlar vaziri Knayslning aytishicha, agar amerikaliklar eksportni cheklashga qaror qilsalar, Brussel "juda qattiq qarorlar" qabul qilishiga to‘g‘ri keladi. Energetika xavfsizligiga beparvo munosabat Yevropa Ittifoqi uchun dahshatli oqibatlarga olib keladi, dedi u.
“AQSh prezidenti Jo Bayden amerikaliklarni normal hayot bilan ta’minlay olmagani uchun qattiq tanqid qilindi. Reytingni yaxshilash uchun u suyultirilgan gaz eksportini taqiqlashi va shu tariqa ichki bozordagi narxlarni pasaytirishi mumkin”, - deydi Xazanov.
Vashington har doim faqat o‘z manfaatlarini ko‘zlab kelgan.
Yangiliklar lentasi
0