https://oz.sputniknews.uz/20230223/tojikistondagi-zilzila-sarez-koliga-xavf-solmoqda--bu-ozbekistonga-ham-tasir-qiladimi-32471415.html
Tojikistondagi zilzila Sarez ko‘liga xavf solmoqda – Bu O‘zbekistonga ham ta’sir qiladimi?
Tojikistondagi zilzila Sarez ko‘liga xavf solmoqda – Bu O‘zbekistonga ham ta’sir qiladimi?
Sputnik O‘zbekiston
Mutaxassislarning prognozlariga ko‘ra, Sarez ko‘lida suv toshqini bo‘lsa, Markaziy Osiyoning to‘rtta davlati hududlari zarar ko‘radi. 23.02.2023, Sputnik O‘zbekiston
2023-02-23T18:08+0500
2023-02-23T18:08+0500
2023-02-23T18:08+0500
dunyoda
tojikiston
o‘zbekiston
zilzila
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/02/17/32471810_0:144:3127:1903_1920x0_80_0_0_2c8b888d49210f3af6ea0709e8281cf4.jpg
TOShKENT, 23 fev — Sputnik. Tojikistonda yuz bergan yer silkinishi Sarez ko‘liga xavf solishi mumkin. Bu esa O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Turkmaniston hududlariga ham o‘z ta’sirini o‘tkazadi, deya xabar berdi Sputnik Tojikiston.Bugun Tojikistondagi Sarez ko‘li yaqinida 7,3 magnitudali kuchli zilzila sodir bo‘ldi. Qayd etilishicha, qurbonlar va vayronagarchiliklar bo‘lmagan, biroq suv ombori yaqinidagi hudud o‘n yildan ortiq vaqtdan beri mintaqaga tahdid solmoqda.Sarez ko‘li qanday paydo bo‘lgan?Hammasi 1911-yilda boshlangan. Kuchli zilzila Usoy qishlog‘ini butunlay yo‘q qildi va Usoy blokirovkasi deb nomlangan tabiiy to‘g‘onni keltirib chiqardi. Yangi tog‘ Murg‘ob darosi vodiysini to‘sib, “kosa” ko‘rinishini hosil qilgan va asta-sekin suvga to‘lib borgan. Olti oydan so‘ng suv Sarez qishlog‘ini bosib ketdi. Ko‘lni intensiv to‘ldirish 1926-yilda yakunlandi.Sarez ko‘lining chuqurligi 500 metrga yetadi, umumiy hajmi esa 17 kub kilometrni tashkil etadi.Ko‘l sayyohlar orasida mashhur, ammo u yerga faqat Favqulodda vaziyatlar vazirligining ruxsati bilan borish mumkin.Sarez ko‘li nima uchun xavfli?To‘la va chiroyli bo‘lishiga qaramay ko‘l haqiqiy xavf tug‘diradi. Usoy to‘g‘onini buzishi mumkin bo‘lgan tabiiy to‘siq yoki zilzilalar va ko‘chkilar eroziyasi sodir bo‘lganda, "geologik qamoqxona" dan katta hajmdagi suv toshib ketadi.Moskva davlat universiteti mexanika institutining hisob-kitoblariga ko‘ra, yoriq paydo bo‘lsa, balandligi 150 metrgacha bo‘lgan sel 3 kilometrdan ortiq balandlikdan chiqib ketadi. Vodiylarda to‘lqin balandligi 15 metrga tushadi, bu uch qavatli uyning balandligiga teng.Bugungi kunda 6 million kishi potensial xavfli hududlarda istiqomat qilmoqda.Inson hayotidan tashqari, tabiat hodisasi yo‘llar, ko‘priklar, gidromeliorativ inshootlarni vayron qiladi. Ularni qayta tiklashni esa bir yildan keyin boshlash mumkin bo‘ladi.Qanday qilib falokatdan qochish mumkin?Sarez ko‘li muammosini 1970-yillarda hal qilishga harakat qilishgan. Ammo amalga oshirishning murakkabligi tufayli GES qurish loyihasi amalga oshmagan.Shundan so‘ng Tojikiston Sarez ko‘lidagi ichimlik suvini xorijga sotish yo‘l bilan, masalani hal qilishga qaror qildi. O‘nlab davlatlar bilan muzokaralar olib borildi, biroq faqat Xitoy kelishuvga rozi bo‘ldi.Ammo, ko‘ldagi marakkab holat loyihani rejalashtirilgan quvvatga yetkazishga imkon bermaydi.Sarez ko‘li tunu kun kuzatuv ostida.Favqulodda vaziyatlar komissiyasi mutaxassislari suv omboridagi har qanday o‘zgarishlarni nazorat qilib borishadi. Suv sathi keskin o‘zgargan taqdirda, kuzatuvchilar darhol signalni e’lon qilishlari kerak.2020 yilda Osiyo banki uskunalarni yangilash uchun 10 million dollar ajratgan edi.
tojikiston
o‘zbekiston
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
dunyoda, tojikiston, o‘zbekiston, zilzila
dunyoda, tojikiston, o‘zbekiston, zilzila
Tojikistondagi zilzila Sarez ko‘liga xavf solmoqda – Bu O‘zbekistonga ham ta’sir qiladimi?
Mutaxassislarning prognozlariga ko‘ra, Sarez ko‘lida suv toshqini bo‘lsa, Markaziy Osiyoning to‘rtta davlati hududlari zarar ko‘radi.
TOShKENT, 23 fev — Sputnik. Tojikistonda yuz bergan yer silkinishi Sarez ko‘liga xavf solishi mumkin. Bu esa O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Turkmaniston hududlariga ham o‘z ta’sirini o‘tkazadi, deya xabar berdi
Sputnik Tojikiston. Bugun Tojikistondagi Sarez ko‘li yaqinida 7,3 magnitudali kuchli zilzila sodir bo‘ldi. Qayd etilishicha, qurbonlar va vayronagarchiliklar bo‘lmagan, biroq suv ombori yaqinidagi hudud o‘n yildan ortiq vaqtdan beri mintaqaga tahdid solmoqda.
Sarez ko‘li qanday paydo bo‘lgan?
Hammasi 1911-yilda boshlangan. Kuchli zilzila Usoy qishlog‘ini butunlay yo‘q qildi va Usoy blokirovkasi deb nomlangan tabiiy to‘g‘onni keltirib chiqardi. Yangi tog‘ Murg‘ob darosi vodiysini to‘sib, “kosa” ko‘rinishini hosil qilgan va asta-sekin suvga to‘lib borgan. Olti oydan so‘ng suv Sarez qishlog‘ini bosib ketdi. Ko‘lni intensiv to‘ldirish 1926-yilda yakunlandi.
Sarez ko‘lining chuqurligi 500 metrga yetadi, umumiy hajmi esa 17 kub kilometrni tashkil etadi.
Ko‘l sayyohlar orasida mashhur, ammo u yerga faqat Favqulodda vaziyatlar vazirligining ruxsati bilan borish mumkin.
Sarez ko‘li nima uchun xavfli?
To‘la va chiroyli bo‘lishiga qaramay ko‘l haqiqiy xavf tug‘diradi. Usoy to‘g‘onini buzishi mumkin bo‘lgan tabiiy to‘siq yoki zilzilalar va ko‘chkilar eroziyasi sodir bo‘lganda, "geologik qamoqxona" dan katta hajmdagi suv toshib ketadi.
Moskva davlat universiteti mexanika institutining hisob-kitoblariga ko‘ra, yoriq paydo bo‘lsa, balandligi 150 metrgacha bo‘lgan sel 3 kilometrdan ortiq balandlikdan chiqib ketadi. Vodiylarda to‘lqin balandligi 15 metrga tushadi, bu uch qavatli uyning balandligiga teng.
Bu favqulodda holat nafaqat Tojikiston, balki O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Turkmaniston hududlariga ham ta’sir qiladi.
Bugungi kunda 6 million kishi potensial xavfli hududlarda istiqomat qilmoqda.
Inson hayotidan tashqari, tabiat hodisasi yo‘llar, ko‘priklar, gidromeliorativ inshootlarni vayron qiladi. Ularni qayta tiklashni esa bir yildan keyin boshlash mumkin bo‘ladi.
Qanday qilib falokatdan qochish mumkin?
Sarez ko‘li muammosini 1970-yillarda hal qilishga harakat qilishgan. Ammo amalga oshirishning murakkabligi tufayli GES qurish loyihasi amalga oshmagan.
Shundan so‘ng Tojikiston Sarez ko‘lidagi ichimlik suvini xorijga sotish yo‘l bilan, masalani hal qilishga qaror qildi. O‘nlab davlatlar bilan muzokaralar olib borildi, biroq faqat Xitoy kelishuvga rozi bo‘ldi.
Ammo, ko‘ldagi marakkab holat loyihani rejalashtirilgan quvvatga yetkazishga imkon bermaydi.
Sarez ko‘li tunu kun kuzatuv ostida.
Favqulodda vaziyatlar komissiyasi mutaxassislari suv omboridagi har qanday o‘zgarishlarni nazorat qilib borishadi. Suv sathi keskin o‘zgargan taqdirda, kuzatuvchilar darhol signalni e’lon qilishlari kerak.
2020 yilda Osiyo banki uskunalarni yangilash uchun 10 million dollar ajratgan edi.
