https://oz.sputniknews.uz/20230208/evropa-soz-erkinligini-rossiyadan-himoya-qilmoqda-32120561.html
Yevropa so‘z erkinligini Rossiyadan himoya qilmoqda
Yevropa so‘z erkinligini Rossiyadan himoya qilmoqda
Sputnik O‘zbekiston
So‘z erkinligini ta’qiqlash yaqin tarixdi Yevropada sodir bo‘lgan edi - 1933-yilda Germaniyada matbuotga qarshi qatag‘onlar, "Germaniya ruhiga xos bo‘lmagan" kitoblarni... 08.02.2023, Sputnik O‘zbekiston
2023-02-08T21:42+0500
2023-02-08T21:42+0500
2023-02-09T11:45+0500
kolumnistlar
yevropa ittifoqi
yevropa
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e6/06/18/25607114_0:159:3076:1889_1920x0_80_0_0_fe1f9bd8f1b50a9a4557b0b648d7074a.jpg
TOShKENT, 8 fev - Sputnik. Yevropada rus ommaviy axborot vositalari ishini taqiqlash orqali “biz so‘z erkinligiga hujum qilmayapmiz, balki uni himoya qilmoqdamiz”, dedi Yevropa Ittifoqining yuqori yetakchilaridan biri Brusselda dezinformatsiyaga qarshi kurash bo‘yicha konferensiyada."Bog‘" (esingizda bo‘lsa bu Yevropa Ittifoqi) va "changalzor" (Yevropa Ittifoqi bo‘lmagan boshqa joylar, va ehtimol, Amerika ham) haqidagi so‘zlar bilan mashhur bo‘lgan o‘sha Jozep Borrell, bu so‘zlardan so‘ng Yer sharining qolgan 4/3 qismi aholisiga uzoq vaqt davomida uni "noto‘g‘ri tushunishganini" aytib kelmoqda. Lekin “aytilgan gap otilgan o‘q”, deganlaridek, bu yanglish so‘zlar bekorga uning og‘zidan chiqmagan. Buni “Freyd bo‘yicha yanglishish” aniqrog‘i “Oruell bo‘ycha yanglishish" deyish mumkin.Bu yerda hech qanday ikkilanish yo‘q: Rossiya OAVlari, rus jurnalistlari va Rossiya nomidan gapirayotganlarning barchasi - ataylab yolg‘on uydirmalar tarqatmoqda. Bu Sovet Ittifoqi, Xrushov davridagi iliqlashish vaqtlarida yozilgan Jinoyat kodeksining biror moddasi emas, balki umumevropa nuqtayi nazaridan farq qiladigan Rossiya ommaviy axborot vositalariga tegishli aybdorlik prezumpsiyasidir. Bu prezumpsiya ta’qiqga olib keldi va taqiq – go‘yoki ba yaxshi narsa.Yevropaning butun tashqi siyosatini boshqaradigan Yevrokomissiya raisi o‘rinbosari aytgan so‘zlarni shunday tushunish mumkin.Ya’ni hech qanday o‘zgacha fikr yoki harakatlar qabul qilinmaydi, Borrelning o‘zi "rivoyatlar urushi" deb nomlagan (sodda qilib aytganda - polemika) – bundan buyon Yevropada qonuniy taqiqlangan.Hozircha, geosiyosiy mojaro haqida gap ketganda, Brussel – shubhasiz mojaroning bir tomonidir, u buni tan olmasa-da. Har qanday mojaro vaqtida jamiyat fikri bir joydan chiqishi kerak, ruslar o‘z g‘oyalari, o‘z faktlari va fikrlari bilan kelmoqda. Buning natijasida Yevropada jamoyatchilik fikri bo‘linib ketsa-chi? Bu yaqqol bo‘lmasa-da xavli-ku.Fikr bo‘linish ortidan ishonchsizlik, reytinglar tushishi kelib chiqadi. Undan keyin esa namoyishlar va xaos ham bo‘lishi mumkin. Va bularning barchasi - iqtisodiy inqiroz fonida, albatta, yosh qizning yuzida yashirish uchun bo‘yalgan husnbuzarga o‘xshaydi. Lekin bo‘yanish, ayniqsa siyosiy ma’noda har doim ham hamma narsaga qodir emas, uning chegarasi bor.Biz Brussellik aqlli erkaklarni - shaxmatchilar deb o‘ylagandik, ammo ular dominochilar bo‘lib chiqdi. Biz u yerda umumevropaviy murakkab sxemalar tuzilmoqda deb taxmin qilgandik, ammo ular shunchaki suyaklarni (toshlarni) qalab chiqishayotgani ma’lum bo‘ldi. Vaqti-vaqti bilan yurishga yo‘l qolmaganda ular "riba!" deb qichqirib ham qo‘yishadi.Ammo, siyosati o‘zlariga yoqmaydigan davlatning ommaviy axborot vositalarini bloklab, buni “so‘z erkinligini himoya qilish” deb ta’riflagan umumevropaliklar uchun keyingi qadam o‘sha mamlakat mualliflarning kitoblarini taqiqlash bo‘lishi mumkin. Bu aslida allaqachon sodir bo‘lmoqda, Qadimgi Yevropaning markazida emas, uning sharqiy chegaralarida.Esingizda bo‘lsa, bunday ta’qiqlar vabosini qo‘zg‘atuvchilarining navbatdagi qadami ularning "yangi axloq, mafkuraga to‘g‘ri kelmaydigan va tarixiy vaqtga to‘g‘ri kelmaydigan" mualliflarning kitoblarini yoqish bo‘ladi va buni ularning jamoatchiliga ham to‘liq ma’qullaydi. Aytmoqchi, bu jangda “ma’rifatli” Yevropa rus “imperial varvarlari" bilan kurashmoqda.Bunaqasi bo‘lishi mumkin emas, - deysizmi? Axir birlashgan Yevropa ma’rifatli xalqlar hamdo‘stligi emasmi?Germaniyada 1933-yilda matbuotga qarshi qatag‘onlar, kitoblarni yoqishdan bir necha oy oldin boshlangan va o‘sha paytdagi siyosiy asosiy oqim tezislari bilan bahslashishga jur’at etgan jurnalistlar qamoqxonalar va konslagerlarga tushib qolishgan edi.Bu sizga bugungi kun axborot maydoni tasvirini eslatadimi?Bu shunchaki o‘xshatish, lekin tarix o‘zini takrorlashni yaxshi ko‘radi va biladi. Albatta har doim ham salbiy natija bilan emas. Lekin hozirgi vaziyatda uni fojia sifatida takrorlash ehtimoli yo‘q emas - agar so‘zlardan oddiy yevropaliklar amaliyotga o‘tsa – buning fojia bilan tugashi aniq.
yevropa
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Yelena Karayeva
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/06/16/19351330_0:0:100:100_100x100_80_0_0_b26f64e2131fae54a474174e52857591.jpg
Yelena Karayeva
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/06/16/19351330_0:0:100:100_100x100_80_0_0_b26f64e2131fae54a474174e52857591.jpg
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Yelena Karayeva
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e5/06/16/19351330_0:0:100:100_100x100_80_0_0_b26f64e2131fae54a474174e52857591.jpg
kolumnistlar, yevropa ittifoqi, yevropa
kolumnistlar, yevropa ittifoqi, yevropa
Yevropa so‘z erkinligini Rossiyadan himoya qilmoqda
21:42 08.02.2023 (yangilandi: 11:45 09.02.2023) So‘z erkinligini ta’qiqlash yaqin tarixdi Yevropada sodir bo‘lgan edi - 1933-yilda Germaniyada matbuotga qarshi qatag‘onlar, "Germaniya ruhiga xos bo‘lmagan" kitoblarni yoqish.
TOShKENT, 8 fev - Sputnik. Yevropada rus ommaviy axborot vositalari ishini taqiqlash orqali “biz so‘z erkinligiga hujum qilmayapmiz, balki uni himoya qilmoqdamiz”, dedi Yevropa Ittifoqining yuqori yetakchilaridan biri Brusselda dezinformatsiyaga qarshi kurash bo‘yicha konferensiyada.
"Bog‘" (esingizda bo‘lsa bu Yevropa Ittifoqi) va "changalzor" (Yevropa Ittifoqi bo‘lmagan boshqa joylar, va ehtimol, Amerika ham) haqidagi so‘zlar bilan mashhur bo‘lgan o‘sha Jozep Borrell, bu so‘zlardan so‘ng Yer sharining qolgan 4/3 qismi aholisiga uzoq vaqt davomida uni "noto‘g‘ri tushunishganini" aytib kelmoqda. Lekin “aytilgan gap otilgan o‘q”, deganlaridek, bu yanglish so‘zlar bekorga uning og‘zidan chiqmagan. Buni “Freyd bo‘yicha yanglishish” aniqrog‘i “Oruell bo‘ycha yanglishish" deyish mumkin.
Shunday qilib, o‘zgacha (YeI yoqtirmaydigan) nuqtayi nazarni taqiqlash - bu so‘zlar va erkinligi va fikrlarni senzura qilish emas, aksincha, ikkalasining ham erkinligini ta’minlashni anglatadi.
Bu yerda hech qanday ikkilanish yo‘q: Rossiya OAVlari, rus jurnalistlari va Rossiya nomidan gapirayotganlarning barchasi - ataylab yolg‘on uydirmalar tarqatmoqda. Bu Sovet Ittifoqi, Xrushov davridagi iliqlashish vaqtlarida yozilgan Jinoyat kodeksining biror moddasi emas, balki umumevropa nuqtayi nazaridan farq qiladigan Rossiya ommaviy axborot vositalariga tegishli aybdorlik prezumpsiyasidir. Bu prezumpsiya ta’qiqga olib keldi va taqiq – go‘yoki ba yaxshi narsa.
Yevropaning butun tashqi siyosatini boshqaradigan Yevrokomissiya raisi o‘rinbosari aytgan so‘zlarni shunday tushunish mumkin.
Ya’ni hech qanday o‘zgacha fikr yoki harakatlar qabul qilinmaydi, Borrelning o‘zi "rivoyatlar urushi" deb nomlagan (sodda qilib aytganda - polemika) – bundan buyon Yevropada qonuniy taqiqlangan.
Hozircha, geosiyosiy mojaro haqida gap ketganda, Brussel – shubhasiz mojaroning bir tomonidir, u buni tan olmasa-da. Har qanday mojaro vaqtida jamiyat fikri bir joydan chiqishi kerak, ruslar o‘z g‘oyalari, o‘z faktlari va fikrlari bilan kelmoqda. Buning natijasida Yevropada jamoyatchilik fikri bo‘linib ketsa-chi? Bu yaqqol bo‘lmasa-da xavli-ku.
Fikr bo‘linish ortidan ishonchsizlik, reytinglar tushishi kelib chiqadi. Undan keyin esa namoyishlar va xaos ham bo‘lishi mumkin. Va bularning barchasi - iqtisodiy inqiroz fonida, albatta, yosh qizning yuzida yashirish uchun bo‘yalgan husnbuzarga o‘xshaydi. Lekin bo‘yanish, ayniqsa siyosiy ma’noda har doim ham hamma narsaga qodir emas, uning chegarasi bor.
Shunday qilib, Rossiya bilan bog‘liq hamma narsani kesamiz, taqiqlaymiz va bloklaymiz. Rossiyaga qarshi bo‘lganlarning barchasiga - to‘liq, ochiq va keng qulay shart-sharoitlar rejimi rejimi yaratamiz, birinchi navbatda, albatta, moliyaviy.
Biz Brussellik aqlli erkaklarni - shaxmatchilar deb o‘ylagandik, ammo ular dominochilar bo‘lib chiqdi. Biz u yerda umumevropaviy murakkab sxemalar tuzilmoqda deb taxmin qilgandik, ammo ular shunchaki suyaklarni (toshlarni) qalab chiqishayotgani ma’lum bo‘ldi. Vaqti-vaqti bilan yurishga yo‘l qolmaganda ular "riba!" deb qichqirib ham qo‘yishadi.
Ammo, siyosati o‘zlariga yoqmaydigan davlatning ommaviy axborot vositalarini bloklab, buni “so‘z erkinligini himoya qilish” deb ta’riflagan umumevropaliklar uchun keyingi qadam o‘sha mamlakat mualliflarning kitoblarini taqiqlash bo‘lishi mumkin. Bu aslida allaqachon sodir bo‘lmoqda, Qadimgi Yevropaning markazida emas, uning sharqiy chegaralarida.
Esingizda bo‘lsa, bunday ta’qiqlar vabosini qo‘zg‘atuvchilarining navbatdagi qadami ularning "yangi axloq, mafkuraga to‘g‘ri kelmaydigan va tarixiy vaqtga to‘g‘ri kelmaydigan" mualliflarning kitoblarini yoqish bo‘ladi va buni ularning jamoatchiliga ham to‘liq ma’qullaydi. Aytmoqchi, bu jangda “ma’rifatli” Yevropa rus “imperial varvarlari" bilan kurashmoqda.
Bunaqasi bo‘lishi mumkin emas, - deysizmi? Axir birlashgan Yevropa ma’rifatli xalqlar hamdo‘stligi emasmi?
Eslatib o‘tamiz, kitoblarni yoqish yaqinda, atigi 90-yil avval, 1933-yilning may oyida Berlin Opernplatz maydonida “Germaniya ruxiga xos bo‘lmagan kitoblarga qarshi harakat” doirasida sodir bo‘lgan edi. "Nemis bo‘lmagan"ni "yevropalik bo‘lmagan" bilan almashtiring va tarixiy o‘xshashlik yanada yaqqol ko‘rinadi.
Germaniyada 1933-yilda matbuotga qarshi qatag‘onlar, kitoblarni yoqishdan bir necha oy oldin boshlangan va o‘sha paytdagi siyosiy asosiy oqim tezislari bilan bahslashishga jur’at etgan jurnalistlar qamoqxonalar va konslagerlarga tushib qolishgan edi.
Bu sizga bugungi kun axborot maydoni tasvirini eslatadimi?
Bu shunchaki o‘xshatish, lekin tarix o‘zini takrorlashni yaxshi ko‘radi va biladi. Albatta har doim ham salbiy natija bilan emas. Lekin hozirgi vaziyatda uni fojia sifatida takrorlash ehtimoli yo‘q emas - agar so‘zlardan oddiy yevropaliklar amaliyotga o‘tsa – buning fojia bilan tugashi aniq.
