Ayni vaqtda sinov maydonchasida raketalarni to‘xtatish va yo‘q qilish algoritmlarini muvaffaqiyatli o‘zlashtirmoqda.
Ilgariroq RF Mudofaa vazirligi havo-kosmik kuchlari yil oxiriga qadar beshinchi avlod Su-57 qiruvchining birinchi seriyasini qabul qilishi haqida xabar bergan edi, samolyot deyarli tayyor. Kelgusida har yili 15 ta samolyot ishlab chiqariladi va 2021 - 2027-yillarda 76 ta Su-57 qiruvchisi uchta aviatsiya polkini jihozlash uchun yetkazib beriladi.
Ulardan birinchisi 1-pog‘onali dvigatel bilan ishlab chiqariladi va 2025-yildan 2-pog‘onali dvigatellar seriyasi boshlanadi. Biroq, bugungi kunda Su-57 dunyodagi eng ilg‘or va qudratli qiruvchilardan biri hisoblanadi.
Rossiya beshinchi avlod samolyoti barcha turdagi havo, yer va suv ustidagi nishonlarni yo‘q qilishga qodir. Manevrlik va ovozdan yuqori tezliklarning kombinatsiyasi, zamonaviy bort elektronikasi Su-57ni yuqori jangovar samaradorlik va raqibga nisbatan ustunlikni ta’minlaydi. Military Watch Magazine ma’lumotiga ko‘ra, Su-57 noyob bort qurollariga, shu jumladan ultra sezgir radarlarga, 400 km masofaga uchadigan “havo-havo” gipertovushli raketalariga, raqib raketalaridan lazer himoya qilish tizimiga va boshqa yuqori texnologik afzalliklarga ega.
Avvalroq beshinchi avlod qiruvchisi uchun keng ko‘lamli aviatsiya qurollari (raketalar) bo‘yicha katta shartnoma tuzilganligi, ya’ni Su-57 "bo‘sh" uchmasligi haqida ma’lum bo‘lgan edi. Og‘ir dronlar bilan bog‘langanda Su-57 havo qo‘mondonligi markaziga aylanadi. Ikki yuqori texnologiyali yangi innovatsiyalarning jangovar xususiyatlariga ortiqcha baho berish qiyin.
Jangovar ustunlik
Eng yangi qiruvchi Suriyadagi Rossiya qo‘shinlari guruhi tarkibida sinovdan o‘tdi. Parvozlar samaradorligini, intellektual axborot-boshqaruv kompleksini, qurol-yarog‘ va barcha bort tizimlarini tekshirish maqsadida 10tadan ortiq parvoz amalga oshirildi.
Su-57 qiruvchilarining ayrim texnologik ustunligi Amerikaning beshinchi avlod qiruvchilari, xususan F-22 Raptor uchun umuman imkonsizdir.
Sun’iy intellekt jangovar boshqaruv tizimini birlashtirilgan, bu harbiy ilm-fanidagi inqilobdir. Su-57 qiruvchisi avtomatik rejimda 90% vazifalarni bajarishga qodir va hatto ilgari tayyorlangan dastur bo‘yicha to‘liq avtomatik ravishda ishlay oladi. Agar uchuvchi jangda yaralangan (o‘ldirilgan) bo‘lsa, boshqaruv tizimi ustuvor vazifalarni mustaqil ravishda belgilaydi, zarba beradi va transport vositasi va odamning bazaga avtomatik ravishda qaytishini ta’minlaydi.
X-diapazonning fazali antenna majmuasi samolyotning yaxlit radarlari ko‘rish maydonini kengaytiradi, uchuvchining vaziyatni anglash qobiliyatini oshiradi va taktik usullarni boshqa qiruvchilardan ko‘ra yaxshiroq bajarishga imkon beradi. "Yon RLT" nishonlarni qidirish imkoniyatini oshiradi va Su-57 raqib radarlari uchun ko‘rinmasligining sifat jihatidan yangi darajasini yaratadi.
Uch o‘lchovli vektori uzoq masofaga yoki yaqin janglarda aql bovar qilmaydigan manervlarni amalga oshirishga imkon beradi va yuqori jangovar omon qolish garoviga aylanadi. Shu bilan birga, "samolyot-kompyuter" aerodromlarda qiyinchiliklarsiz texnik xizmat ko‘rsatish mumkin, va asfaltlanmagan aerodromlar sharoitida uchib-qo‘nishga qodir. Bunday kuchli va texnologik jihatdan oldindan aytib bo‘lmaydigan mashinalar raqibga hech qanday imkoniyat qoldirmaydi.
Su-57 ulkan eksport salohiyatiga ega va seriyaga chiqishdan oldin ham xorijiy mijozlarning "safini to‘pladi". Rossiya beshinchi avlod qiruvchisining birinchi egasi -Jazoir, u mintaqaviy qo‘shnilarining havo kuchlarini mustahkamlash fonida 14 ta samolyotga buyurtma berdi. Shartnoma narxi 2 milliard $ni tashkil etadi, yetkazib berish 2025-yilgacha yakunlash rejalashtirilgan.
Jangovar bog‘lam
2 dekabr kuni Ashuluk poligonida raketa hujumida S-70 "Oxotnik" hujum droni sinovdan o‘tkazildi. “Havo-havo” raketalarini qo‘llash imitatsiyasida, dronning qiruvchisi bilan birgalikda parvozi amalga oshirildi. Samolyotlarning elektron tizimlarini raketalarni boshqarish tizimlari va Su-57 samolyotlari bilan birgalikda harakati baholandi. “Oxotnik” dunyoda birinchi qiruvchi-tutuvchi pilotsiz uchar qurilma bo‘lishi mumkin. Mashg‘ulot bosqichida havodagi vaziyat va nishonlari haqidagi barcha ma’lumotlarni yerdan yoki boshqaruvchi qiruvchidan oladi. Kelajakda avtonom jangovar foydalanish mumkin.
Og‘ir pilotsiz uchar qurilma o‘zining "aqli" va olti tonnadan ortiq raketa va bombalarni 5000 km masofaga yetkazish qobiliyatiga ega. “Oxotnik”ning Su-57 qiruvchisi bilan harbiy sherikligi eng yuqori texnologik raqibga yaxshi narsa va’da qilmaydi. “Suxoy” yaratilgan kam ko‘rinadigan “Oxotnik” Rossiya HKK zarbali funksiyalari bo‘lgan birinchi og‘ir dronga aylanadi. Ochiq manbalarga ko‘ra, mashina uzunligi 19 metr, qanotlari 14 metr, parvoz og‘irligi 20 tonna va maksimal tezligi - soatiga 1000 kilometrga teng.
“Oxotnik” nisbatan yaqinda, 2019-yilning yozida, taxminan 20 daqiqa davom etgan birinchi parvozini amalga oshirdi. Parvozi ishonchli, yaxshi boshqarildi. O‘sha yilning kuzida “Oxonik” va Su-57 samolyotlarining birinchi qo‘shma parvozi amalga oshirildi. Og‘ir dronning jangovar qobiliyatlari doimiy ravishda takomillashib bormoqda; 2020-yilda sezilarli texnologik taraqqiyotga erishildi. Yaqin kelajakda – “Oxotnik” turli sharoitda havo, yer va yer usti nishonlariga zarba berish mashqlari bajariladi.
Hozirgacha dunyoning biron bir davlati hujum dronini “samolyot to‘xtatib qoluvchi” sifatida foydala olmadi va "sheriklar" sezilarli darajada asabiylashmoqda.
