TOShKENT, 5 noya — Sputnik. O‘zbekistonlik mashhur kinorejisser, Yolqin To‘ychiyev “Diydor” studiya-teari sahnasida, bugungi kunning eng dolzarb mavzularidan biri bo‘lgan, mehnat migrantlari haqida "Mono-Lock" nomli spektakl qo‘ydi.
Sputnik muxbiri xabariga ko‘ra, zamonaviy uslubda yaratilgan ushbu spektakl, sahnada bo‘layotgan harakatlarning ma’nosini tushunish uchun, tomoshabindan chuqur diqqat va uychanlikni talab qiladi. Spektakl bugungi kunda o‘ta muhim bo‘lgan bir qator savollarni ko‘ndalang qo‘yadi. Shunday savollardan biri – odamlarni o‘z yurtini tark etishga nima majbur qiladi va keyinchalik bu ularning taqdiriga qanday ta’sir ko‘rsatadi?
Spektakl voqealari uzoq qishloqlardan birida bo‘lib o‘tadi. U yerda mahalliy aholida na biror ish na kelajakka umid bor. Spektakl bosh qahramoni Halima, qishloqning eng go‘zal qizi, o‘z muhabbatidan voz kechib, Germaniyaga ko‘chib ketishga va u yerda nemisga turmushga chiqishga majbur bo‘ladi.
Buning natijasida uni yaxshi ko‘rgan yigiti chuqur iztirob chekadi. U mahalliy vokzalda navbatchi bo‘lib ishlaydi va Halimani sevishda davom etadi. Yana bir bosh qahramon, Halimaning otasi Abdurasul ham o‘ta mushkul ahvolda qoladi. Turmush o‘rtog‘i vafot etgan, qizi bilan ko‘chib ketish uchun hamma narsasini sotgan, faqat birgina echkisi bilan qolgan Abdurasul – Vatanini tashlab keta olmaydi.
Spektaklda juda ko‘p badiiy simvollar ishlatilgan. Ulardan biri Abdurasulning echkisi bo‘lib, u doimo unga arqon bilan bog‘langan holda ko‘rsatilgan. Masalan, sahnalardan birida kizi bilan Germaniyaga ketishga otlanganda, uni echkisi bilan poyezdga chiqishga ruxsat berishmaydi. Abdurasulni o‘z qishlog‘idan ketgani qo‘ymay turgan narsa – echki, rejisser g‘oyasi bo‘icha – Vatan timsoli bo‘lsa ajab emas.
Mavzu o‘ta jiddiy bo‘lishiga qaramasdan, spektaklda juda ko‘p kulgili sahnalar mavjud. Ular o‘zbek teatr san’ati uchun butunlay yangicha uslubda yaratilgan. Buni o‘zbek teatrining qayta tug‘ilishi desak mubolag‘a bo‘lmaydi.
Eslatib o‘tamiz, bu Yolqin To‘ychiyev rejisserligida qo‘yilgan ikkinchi spektakl bo‘ladi. Birinchsi bir necha yil oldin “Ilhom” teatrida mashhur rejisser Mark Vayl boshchiligida “Abdulla Qodiriy” asari asosida qo‘yilgan edi.
Ayni damda spektakl mualliflari yangi san’at asarini “Ilhom” teatri sahnasiga chiqarishni rejalashtirishmoqda.
