Muhim muzokaralar va mubolag‘asiz tarixiy kelishuvlar rejalashtirilgan, deb yozmoqda RIA Novosti kolumnisti Renat Abdullin.
Rossiya bu yil BRIKSga raislik qilmoqda, shuning uchun ham sammitga mezbonlik qilmoqda. Va 1-yanvar kuni tashkilotning misli ko‘rilmagan kengayishi sodir bo‘ldi: Braziliya, Rossiya, Hindiston, Xitoy va Janubiy Afrikaga Misr, Birlashgan Arab Amirliklari, Eron va Efiopiya qo‘shildi.
Bundan tashqari, Rossiya prezidenti matbuot kotibi Dmitriy Peskov ta’kidlaganidek, shu kunlarda Saudiya Arabistoni maqomi aniqlanishi kerak.
“BRIKS tobora ko‘proq tarafdorlari va hamfikrlarini – o‘z faoliyati asosidagi asosiy tamoyillarni baham ko‘radigan davlatlarni o‘ziga jalb qilmoqda”, — dedi Vladimir Putin yanvar oyida Rossiya prezidentlik lavozimini egallaganida.
Burchak toshlari — suveren tenglik, o‘z taraqqiyot yo‘lini tanlashga hurmat, manfaatlarni o‘zaro hisobga olish, ochiqlik, konsensus, ko‘p qutbli dunyo tartibini va jahon moliya va savdo tizimining adolatli modelini shakllantirish istagi, zamonamizning eng dolzarb muammolariga jamoaviy yechimlarni izlash Aynan shu ruhda Rossiya rais vazifasini bajaradi.
2024 yil uchun shiori - “Adolatli global rivojlanish va xavfsizlik uchun ko‘p tomonlama munosabatlarni mustahkamlash”.
“BRIKSda ijtimoiy-iqtisodiy o‘sishni tezlashtirish va barqaror rivojlanishni ta’minlash bo‘yicha qo‘shma ish aniq, aniq natijalar beradi”, — dedi prezident 18-oktabr kuni BRIKS biznes-forumida.
Raqamlardan bari ayon: umumiy YaIM 60 trillion dollardan oshadi, jahon yalpi ichki mahsulotidagi ulushi 37,4 foizni tashkil etadi (Katta yettilik uchun bu 29,3). BRIKS mamlakatlari global mahsulot eksportining chorak qismini tashkil qiladi. Boshqa yutuqlar ham bor.
Uchinchi kengayishgacha qancha vaqt bor? Ketma-ket o‘n oltinchi bo‘lib o‘tayotgan ushbu sammit eng keng miqyosli sammitga aylanadi. Ammo ikki baravar kengayish chegaradan uzoqdir. Ozarbayjon, Jazoir, Malayziya, Suriya, Tailand va boshqa ko‘plab davlatlar – o‘nlab davlatlar BRIKSga qo‘shilish istagida. Ba’zilar allaqachon rasmiy arizalarni yuborishgan. Albatta, Rossiya bilan Ittifoq davlatining a’zosi bo‘lgan Belarus (aytmoqchi, dekabrda chorak asrga to‘ladi) BRIKSga qo‘shilish uchun harakat qilmoqda.
Turkiya NATOga a’zo bo‘lishiga qaramay, ko‘p vektorli siyosatidan voz kechmoqchi emas. Moskva allaqachon Anqara arizasi qabul qilinganini tasdiqlagan. Ko‘p yillardan buyon Yevropa Ittifoqiga kirish uchun muvaffaqiyatsiz urinayotgan, buning uchun yangi to‘siqlar o‘ylab topilayotgan Serbiya BRIKSda YeIga to‘laqonli muqobilni ko‘radi. Biroq, ta’sirchan navbat uchinchi kengayish Qozonda sodir bo‘lishini anglatmaydi.
Tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov yanvar oyida qo‘shilganlarni "hazm qilish" uchun vaqt kerakligini ogohlantirdi.
Ishtirokchilar sonining ko‘payishi samaradorlikka ta’sir qilmasligi kerak, dedi Putin. Lekin eshiklar ochiq. Prezident yordamchisi Yuriy Ushakov sammit oldidan bo‘lib o‘tgan brifingda Qozonda BRIKS hamkorlari maqomi muhokama qilinishini aytdi. Bu formatda, masalan, Kuba tashkilotga qo‘shilishni xohlaydi.
Qozon sammiti ikki bosqichda o‘tkaziladi. Birinchisi, 22 va 23-oktabr kunlari BRIKS a’zolarining yig‘ilishi bo‘ladi. Boshqalar keyingi ikki kun ichida tadbirga qo‘shilishadi. Ushakovning ta’kidlashicha, taklifnomalar 38 ta davlatga yuborilgan. 32 davlat vakillari, shuningdek, BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrishning kelishi tasdiqlandi.
"BRIKS plyus" va "autriach" o‘rtasida o‘zaro hamkorlik mexanizmlari mavjud — birlashma mamlakatlariga yaqin bo‘lganlar bilan. Shuningdek, "BRIKS plyus" / "autrich" uchrashuvlari ham o‘tkaziladi. Xuddi shunday holat Qozonda ham sodir bo‘ladi. Shior: "BRIKS va Global Janub: Birgalikda dunyoni yaxshiroq qurish".
“Ushbu muloqot formati juda muhim”, dedi Putin. — “Bu “Beshlik” yondashuvlarini birlashtiradigan davlatlar, ya’ni hamfikrlarimiz bilan o‘zaro manfaatli hamkorlikning dolzarb masalalarini atroflicha muhokama qilish uchun yaxshi imkoniyat yaratadi”.
Sammit nafaqat BRIKS masalalarini umumiy muhokama qilish, balki ikki tomonlama muzokaralar uchun ham qulay maydondir. Rossiya rahbari kamida yigirmatasiga ega bo‘ladi. Xususan, Xitoy rahbari, Hindiston bosh vaziri, Turkiya prezidenti bilan uchrashuvlar o‘tkazilishi kutilmoqda. Eron bilan esa tarixiy strategik hamkorlik shartnomasi imzolanishi kerak.
Qozondagi ishlar sammitdan keyin ham davom etadi: 27-28 oktabr kunlari u yerda BRIKSga a’zo davlatlar statistika bo‘limlari rahbarlarining yig‘ilishi bo‘lib o‘tadi. Boshqa tegishli vazirliklar rahbarlari kuzda Tataristonda ham, Moskvada ham uchrashgan.