TOShKENT, 15 okt — Sputnik. Moskva va Toshkent kichik atom elektr stansiyas (AES) qurishning dastlabki bosqichida. Bu haqda Toshkentda bo‘lib o‘tgan xalqaro konferensiyada "Rosatom" bosh direktorining birinchi o‘rinbosari Andrey Petrov ma’lum qildi, deya xabar berdi Sputnik O‘zbekiston muxbiri.
Poytaxtda “O‘zbekistonda atom energetikasini rivojlantirish muammolari va istiqbollari” mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy anjuman bo‘lib o‘tdi.
V Tashkente obsudili vizovi i perspektivi razvitiya atomnoy energetiki v RUz
© Sputnik/Anna Jelixovskaya
Ishtirokchilar orasida O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Atom energiyasi agentligi, “Rosatom” davlat korporatsiyasi vakillari, Sanoat, radiatsiya va yadro xavfsizligi davlat qo‘mitasi, Rossiya Federatsiyasi Ekologik, texnologik va yadroviy nazorat bo‘yicha Federal xizmati, JIDU qoshidagi Ilg‘or xalqaro tadqiqotlar instituti vakillari bor.
Mutaxassislar atom energetikasi sohasidagi joriy va istiqboldagi loyihalarni ko‘rib chiqishdi.
“Moskva va Toshkent kichik AES qurishning dastlabki bosqichida. Shartnoma bugun imzolandi, biz uni amalga oshirishning faol bosqichidamiz”, — dedi Andrey Petrov.
Petrov AES qurilishi nafaqat energetika inshootini qurish, balki bu ko‘p tarmoqli loyihaning bir qismi ekanini qayd etdi.
"Yadro energiyasi milliy chegaralarga ega emas. Ushbu texnologiyalarga ega bo‘lgan barcha davlatlar umumiy yadroviy hamjamiyatda ishlaydi", — deya qo‘shimcha qildi u.
Shuningdek, Petrov atom energetikasi ilm-fanni ham, sanoatni ham rivojlantirish imkonini berishini eslatdi.
"Tajribamizga ko‘ra, biz energetika obyektlarini qurish doirasida ishlayotgan mamlakatlarda keyinchalik noenergetik texnologiyalar bo‘yicha hamkorlikka o‘tamiz. Rosatom nafaqat atom energetikasi texnologiyalari, balki energetika sektoridan tashqarida qo‘llaniladigan bir qator loyihalar haqida ham gapiradi. Bularga izotoplar, tibbiyot, yadroviy tibbiyot markazlari, ma’lumotlar markazlari va tadqiqot reaktorlari kiradi", — dedi Andrey Petrov.
Ishtirokchilar sohada kadrlar tayyorlash va innovatsion texnologiyalarni joriy etish, atom energetikasida xavfsizlikni ta’minlash masalasiga alohida e’tibor qaratishdi.
O‘zbekiston energetika vaziri o‘rinbosari Umid Mamadaminovning so‘zlariga ko‘ra, atom elektr stansiyalari juda kam zararli chiqindilar chiqaradi.
"O‘zbekiston 2030-yilgacha issiqxona gazlari chiqindilarini 35 foizga qisqartirishni rejalashtirmoqda", — dedi Umid Mamadaminov.
Shuningdek, atom energetikasi tabiiy gazga qaramlikdan xalos bo‘lib, respublikaning butun energetika tizimining barqarorligini ta’minlaydi.
Oliy Majlis Senati raisining birinchi o‘rinbosari Sodiq Safoyevning qayd etishicha, atom energetikasi sohasidagi loyihalarni Markaziy Osiyoning yagona kompleksida ko‘rib chiqish zarur. Aytilishicha, Markaziy Osiyo mamlakatlari ishlab chiqaruvchi kuchlar, demografik va suv resurslarini hisobga oladigan mintaqaviy strategiyaga muhtoj.
O‘zbekiston Atom energiyasi agentligi direktori Azim Axmedxadjayev Kichik modulli reaktor (SMR) qanday qiyinchiliklarga dosh bera olishi haqida gapirdi.
"Ular orasida, masalan, energiya tizimiga moslashuvchan elektr energiyasini ishlab chiqarish manbalarini joriy etish bor", — deb tushuntirdi Axmedxadjayev.
SMRning yirik reaktorlarga nisbatan barqaror energiya manbai sifatidagi xususiyatlari orasida Axmedxadjayev, jumladan, an’anaviy gaz va ko‘mir energetika bloklari quvvatiga teng bo‘lgan past birlik quvvati tufayli energiya tizimiga oson moslashishni ta’kidladi.
Uning ta’kidlashicha, kichik atom elektr stansiyasidan kelajakda elektr energiyasi ishlab chiqarishdan tashqari boshqa maqsadlarda ham foydalanish mumkin.
Yuqori darajadagi xavfsizlik va SMRlarni mahalliy o‘rnatish imkoniyati bunday texnologiyalardan shahar va qishloqlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri isitish uchun foydalanish imkonini beradi. Bundan tashqari, hududni tanlashda moslashuvchanlik kimyo va neft sanoatida ishlatiladigan qimmat bug‘ ishlab chiqarish uchun SMRlarni o‘rnatish imkonini beradi.