TOShKENT, 6-iyun — Sputnik. Rossiya prezidenti Sankt-Peterburg xalqaro iqtisodiy forumi (PXIF) doirasida jahon axborot agentliklari rahbarlari uchrashuv o‘tkazdi. Unda O‘zbekiston, Ozarbayjon, Belarus, Qozog‘iston, AQSh, Xitoy, Eron, Buyuk Britaniya, Turkiya, Koreya, Italiya, Germaniya, Yaponiya, Ispaniya, Fransiya axborot agentliklari vakillari ishtirok etdi.
“Bu yerdagilar juda bilimdon, men sizga siz bilmagan nimalarni aytishim mumkin tasavvur qila olmayman. Siz hamma narsani bilasiz va ehtimol siz mendan yaxshiroq bilasiz.Nima desam ham, baribir o‘zingni mendan yaxshiroq bilaman deb o‘ylaysiz. Shu bois savol-javob kechasini emas, balki fikr almashishni taklif qilaman. Shu tarzda qiziqarliroq bo‘ladi. Shuningdek, sizni qiziqtirgan masalalar bo‘yicha fikringizni eshitishdan manfaatdor bo‘lardim”, — deya gap boshladi Putin.
Birinchi savol Rossiya-Belarus munosabatlari va Yevropa Ittifoqi bilan hamkorlik istiqbollari yuzasidan berildi. Putin Minsk bilan ikki tomonlama aloqalarni yuqori baholadi. Putining so‘zlariga ko‘ra, yevropaliklarbilan ham “yechim” topish mumkin edi. Lekin avvalo ular ko‘proq siyosiy mustaqillik va milliy manfaatlarni himoya qilish istagini ko‘rsatsin.
AQSh bilan munosabatlar va noyabrdagi saylovlardan keyin qanday o‘zgarishi mumkinligi haqida ham so‘raldi. Rossiya hech qaysi nomzodga pul tikmayapti. Shtatlarda sodir bo‘layotgan voqealar: ichki siyosiy kurash jarayonida ular ichkaridan o‘zlarini - davlatlarini, siyosiy tizimini yoqib yuborishadi. Biz Amerika xalqi tomonidan saylangan har qanday prezident bilan ishlaymiz, dedi Putin.
Uning qo‘shimcha qilishicha, AQShda hech kim Ukrainaga qiziqmaydi, ularni Qo‘shma Shtatlarning buyukligi qiziqtiradi, xolos.
Prezident, shuningdek, Ukraina mojarosining yillar davomida Amerika Qo‘shma Shtatlari va Yevropa tomonidan qo‘llab-quvvatlangan asosiy bosqichlarini, BMT Nizomi va ilgari ko‘p marta aytilgan boshqa narsalarni esga oldi.
Putin "imperializm" haqidagi taxminlarni ham, Rossiya go‘yo NATOga hujum qilmoqchi bo‘lganligi haqidagi muntazam ayblovlarni ham rad etdi - u bunday bayonotlar mualliflarini ahmoq deb atadi.
Kiyev rejimiga uzoq masofali qurollar yetkazib berishga kelsak, bu “juda jiddiy va o‘ta xavfli qadam”, deb aytdi.
Prezident Germaniya siyosatining AQShga fenomenal bog‘liqligini eslatdi. Uning fikricha, amerikaliklar o‘z vazifalari bo‘yicha mohirona harakat qilmoqdalar, biroq Germaniya rahbariyati nemislarning ehtiyojlari bilan ko‘proq manfaatdor bo‘lishi kerak.
Shuningdek, “nega Rossiya Ukrainadagi yo‘qotishlari haqida ma’lumot bermayapti”, degan savol ham o‘rtaga tashlandi. Putinning ta’kidlashicha, bunday ma’lumotlar odatda mojaro paytida oshkor etilmaydi. Ammo Ukraina qurolli kuchlarining yo‘qotishlari bir necha baravar ko‘p. U harbiy asirlar haqidagi ma’lumotlarni ma’lum qildi. Ukrainlar - 6465, ruslar - 1348.
Uning qo‘shimcha qilishicha, tomonlarning qaytarib bo‘lmaydigan yo‘qotishlari taxminan bir xil nisbatga ega. Bu esa Kiyevning hattoki kadrlar muammosini to‘liq safarbarlik bilan hal qila olmasligiga olib keladi.
Qayd etilishicha, Moskva Zelenskiyni noqonuniy deb hisoblaydi. Prezident o‘z vakolatlarini saylovlarsiz uzaytirishni hokimiyatni egallab olish moddasi bo‘yicha jinoiy javobgarlik, deb hisobladi. Ammo bu, agar shunday istiqbol yuzaga kelsa, Rossiya Ukraina tomonidan tinchlik shartnomasini imzolash uchun kimnidir topishi mumkinligini istisno qilmaydi. Hammasi Kiyevga bog‘liq.
Putin Moskvaning Ukrainaga NATO instruktorlarini yuborish ehtimoli va Rossiya hududiga zarba berish uchun G‘arb qurollaridan foydalanishga munosabati haqida ham gapirdi.
Uning aytishicha, Shimoliy Atlantika alyansi mamlakatlari mutaxassislari allaqachon mojaroda qatnashib, uning qurboniga aylanmoqda. Uzoq masofali qurollardan ham foydalaniladi, biroq G‘arb qarorisiz va mutaxassislarning bevosita aralashuvisiz ukrainalik harbiylarning o‘zlari nishonlarni aniqlay olmaydi. Putin “bizda bu haqda hech qanday illyuziya yo‘q", dedi .
Qayd etilishicha, Rossiya havo hujumidan mudofaa tizimini takomillashtirish orqali javob qaytaradi va Ukrainani raketa bilan ta’minlovchi davlatlarning nozik nishonlariga zarbalar berilishi mumkin bo‘lgan hududlarga o‘z qurollarini yetkazib berish imkoniyatlarini ko‘rib chiqadi. "Bu juda jiddiy muammolarga olib boruvchi yo‘l", deb ogohlantirdi Rossiya rahbari.
Prezident “Rossiya ikki yillik mojaroda nimaga erishdi” degan savolga ham javob berdi.
“Biz Ukraina janubi-sharqidagi davlat to‘ntarishi va undan keyingi janglardan jabr ko‘rgan xalq oldidagi burchimizni bajardik”, — deb javob berdi Putin. Bularning barchasi to‘xtashi uchun G‘arb qurol-yarog‘ yetkazib berishni to‘xtatib, tinchlik jarayoniga to‘sqinlik qilmasligi kerak.
Qolaversa, Eronning marhum prezidenti Raisiy haqida gapirar ekan, Putin uning rahbarligida Moskva va Tehron ko‘p qutbli dunyo sari bir yo‘nalishda harakat qilganini esladi.
Rossiya prezidenti Xitoy bilan hamkorlikni baholar ekan, hamkorlik vaziyatga bog‘liq emas, u “chuqur o‘zaro manfaatlarga asoslangan” dedi.
Putinning ta’kidlashicha, Yaqin Sharqdagi keskinlashuv sabablaridan biri AQShning muammoni hal qilishni "monopoliyaga olishga" doimiy urinishlaridir. Ikkinchi noto‘g‘ri hisob - bu asosiy masalani hal qilish o‘rniga iqtisodiy "pranik" taqsimlash, ya’ni Falastin davlatini yaratish.
Moskva bunga yordam berishga tayyor, ammo Isroil bilan munosabatlarni saqlab qolgan holda, deya qayd etildi.
Putinni yadroviy qurollar haqida ham savol berar ekan, buni osonlik bilan hal qilib bo‘lmaydi deb aytdi.
“G‘arb Moskva hech qachon yadro qurolidan foydalanmaydi, deb hisoblaydi, ammo yadroviy doktrinaga ko‘ra, agar Rossiya suvereniteti va yaxlitligiga tahdid tug‘ilsa, barcha vositalar ishga solinadi”, - dedi Putin.