TOShKENT, 22 mar - Sputnik, Andrey Kos. "Tigr" armiya yo‘ltanlamaslari, BTR-82A va Kirpi bronetransportorlari, Tayfun yuk mashinalari, M60 tanki bitta kolonnada - o‘tgan dam olish kunlari Rossiya va Turkiya harbiylari Idlibda birinchi qo‘shma operatsiyani o‘tkazishdi. Hammasi muammosiz o‘tdi. Biroq, provinsiya hali ham notinch. Mintaqadagi vaziyat RIA Novosti materialida.
Birinchi patrul
Turkiya va Rossiya, Latakiya va Halabni bog‘laydigan strategik ahamiyatga ega M4 avtomagistralini birgalikda patrul qilishni tashkillashtirdilar. 5-mart kuni Moskvada erishilgan kelishuvlarga ko‘ra, ushbu magistral bo‘ylab 12 kilometrlik xavfsizlik yo‘lagi tashkil etildi. Ushbu hududda har qanday jang taqiqlanadi. Harbiylar Ayn al-Xavrdan Sarakib shahriga borishlari kerak edi, ammo jangarilarning provokatsiyasi tufayli yo‘l qisqartirildi.
Rossiya Mudofaa vazirligining ma’lumotlariga ko‘ra, terrorchilar ayollar va bolalardan tirik qalqon sifatida yashirinishga harakat qilishgan. Fuqarolarni himoya qilish uchun Rossiya-Turkiya qo‘shma muvofiqlashtirish markazi patrul yo‘lini qisqartirgan.
O‘tgan shanba kuni Idlib qurolli guruhlari jangarilari tarafdorlari Rossiya va Turkiya harbiylarining birgalikda patrul qilishiga qarshi chiqishgan. Xususan, M4 avtomagistralidagi Ariha qishlog‘ida tartibsizliklar ko‘tarildi. Kunning ikkinchi yarmida aholi shinalarni yoqib, magistral yo‘lda to‘siqlar o‘rnatishni boshladilar. Tarmoqda e’lon qilingan tasvirlarga ko‘ra, mahalliy aholi punktlaridan biridagi norozi odamlar karvonni o‘rab olishgan va hatto Turkiyaning M-60T tankiga chiqib olishgan.
Bu provokatsiyalar Turkiya tomonining kamchilikidir. Aynan Anqara qo‘shma patrullarning xavfsizligini ta’minlashi kerak. Harbiy idorada Turkiyaga magistral bo‘ylab harakat qilayotgan terroristik guruhlarni zararsizlantirish choralarini ko‘rish uchun qo‘shimcha vaqt berilganligini bildirdi. Anqara buning uddasidan chiqadimi yo‘qmi, keyingi patrulda aniqlanadi.
Notinch viloyat
Kelishuvga qaramay, Idlibda to‘qnashuvlar davom etmoqda. Sky News Arabia telekanalining muxbirlari Anqara artilleriyasi Tal-Tamr hududida Suriya hukumat kuchlarining pozitsiyalariga hujum qilishganini habar qildi. Shubhasiz, Turkiya nazorat ostidagi hududlarini kengaytirish niyatida. Avvalroq, Anqara ushbu viloyatdagi kuzatuv punktlaridan og‘ir qurollarni olib chiqmoqchi emasligini aytgan edi.
Amerikaliklar Idlibdagi vaziyatni ham qiyinlashtirmoqdalar. Dam olish kunlarida Suriya harbiylari rus jurnalistlariga dezertirlik uchun hibsga olingan hukumat armiyasining sobiq polkovnigi Sultana Aida Abdella Soudaning video intervyusini taqdim etdi. Ofitser terrorchilarga qo‘shilganini va amerikalik mutaxassislar tomonidan o‘qitilganligini tan oldi. Xususan, u qo‘poruvchilik ishlariga o‘qitilgan. Soudaning so‘zlariga ko‘ra, amerikaliklar Damashq nazoratidagi hududlarda jangarilarni diversiya qilish uchun o‘qitgan. Terroristlarning bir qismi Idlib provinsiyasiga yuborilgan. Shuningdek, amerikaliklar jangarilarga qurol, himoya kiyimlari va oziq-ovqat bilan ham ta’minlagan.
Terrorchilarning o‘zlari ham xanuz Idlibda ancha faol. Dushanba kuni SANA News xabariga ko‘ra, “Hayat Tahrir ash-Shom”* koalitsiyasining jangarilari Suriyaning Arab qizil yarim oy ko‘ngillilariga hujum qilishgan. OAV xabarlariga ko‘ra, gap provinsiyaning ma’muriy markazidagi xayriya bo‘limlari va klinikalari haqida ketmoqda. Islomiychilar tibbiy uskunalar va dori-darmonlarni talon-taroj qilishgan. Bu borada allaqachon Xalqaro Qizil xoch qo‘mitasi tomonidan tashvish bildirilgan. Bundan tashqari, terroristlar Idlib deeskalatsiya xududida hukumat kuchlari bilan to‘qnashuvlarni qo‘zg‘atmoqdalar. Ularning provinsiyadagi kuchlarining kuchayganligini Rossiya tashqi ishlar vazirligi qayd etdi.
"Suriyaning Idlib shahridagi deeskalatsiya hududida turli xil islomiy guruhlarning katta qurolli guruhlari joylashgan, shu jumladan Rossiyada taqiqlangan "Hayat Tahrir ash-Shom"* va "Xurras ad-Din"*, ular Rossiyada, shuningdek, taqiqlangan "al-Qoida" tomonidan taqiqlangan mafkuraviy tamoyillar va terrorizm usullaridan foydalanishda davom etmoqda, - deb xabar berdi dushanba kuni TIV axborot va matbuot bo‘limi.- Tilga olingan tashkilotlar, darvoqe, Rossiya va Turkiya o‘rtasida sulhning yangi rejimlarini joriy qilish to‘g‘risidagi so‘nggi kelishuvlarni tan olishdan bosh tortdilar. Terroristik guruhlar jangarilari tinchlikdan foydalanib, tibbiy yordam olishdi, tashqaridan qo‘llab-quvvatlash hisobidan qayta qurollandi va endi qarshi hujum harakatlarni amalga oshirmoqdalar".
G‘arbning munosabati
AQSh va uning NATO bo‘yicha eng yaqin ittifoqchilari hali ham Damashq Idlibda "mo‘’tadil muxolifatga" qarshi emas, balki terrorchilarga qarshi kurashayotganini tan olishmayapti. O‘tgan yakshanba kuni Vashington, Parij, London va Berlin Suriya urushi boshlanganining to‘qqiz yilligi munosabati bilan qo‘shma bayonot chiqardilar, unda harbiy yechim mamlakatga tinchlik olib kelmasligi ta’kidlandi.
"Qayta tiklanish sohasidagi har qanday yordamni qaytarib bo‘lmaydigan, ishonchli, jiddiy va haqiqiy siyosiy jarayon boshlangandagina ko‘rib chiqamiz", - deyiladi hujjatda. To‘rt mamlakat hukumatlarining fikriga ko‘ra, bunday jarayonsiz Suriyani tiklashga ko‘maklashish Damashqdagi rasmiylarning mavqeyini mustahkamlaydi va korrupsiyani kuchaytiradi.
Bayonotda ta’kidlanganidek, "Idlibdagi Suriya armiyasining mas’uliyatsiz harbiy hujumi faqat azoblarni keltirib chiqaradi va misli ko‘rilmagan gumanitar inqirozni keltirib chiqaradi". Amerika Qo‘shma Shtatlari, Angliya, Fransiya va Germaniya Damashq va uni qo‘llab-quvvatlovchi tomonlarni yordamga muhtoj bo‘lgan barcha suriyaliklarga yordam berilishini ta’minlashga chaqirdi.
* Rossiyada taqiqlangan terrorchilik tashkilotlari.