https://oz.sputniknews.uz/20230621/evropa-qiyin-qaror-36167818.html
"Butunlay yopish": Yevropa qiyin qaror qabul qildi
"Butunlay yopish": Yevropa qiyin qaror qabul qildi
Sputnik O‘zbekiston
Zangori yoqilg‘i narxi yana ko‘tarildi — har ming kubometr uchun 500 dollardan yuqori narxni tashkil qilmoqda. Sababi — issiq havo tufayli energiya sarfi keskin oshdi. Bundan tashqari, kutilmagan yangilik: qit’adagi eng yirik Groningen gaz koni butunlay yopilmoqda.
2023-06-21T22:17+0500
2023-06-21T22:17+0500
2023-06-21T22:17+0500
yevropa
yevropa ittifoqi
gaz
germaniya
rossiya
aqsh
xitoy
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e7/06/15/36153471_0:49:2744:1593_1920x0_80_0_0_3b1b508c464a326400fe562a903aa178.jpg
TOShKENT, 21-iyun — Sputnik. Zangori yoqilg‘i narxi yana ko‘tarildi — har ming kubometr uchun 500 dollardan yuqori narxni tashkil qilmoqda. Sababi — issiq havo tufayli energiya sarfi keskin oshdi. Bundan tashqari, kutilmagan yangilik: qit’adagi eng yirik Groningen gaz koni butunlay yopilmoqda. Yevropaning yuzlab korxonalari, shu jumladan, Rossiyaga qarshi sanksiyalar tufayli hali ham ishlamayapti. Yevropada sanoatsizlanish haqida gapira boshladilar.Qisqargan hajm"Bloomberg" agentligining xabar berishicha, Groningenda qazib olish ishlari endi tiklanmaydi. Niderlandiya hukumati shunday qarorga keldi.Gaz koni 4 oydan so‘ng — 1-oktabrgacha yopiladi. Mintaqa uchun ekologik zarar juda katta. 2012-yildan beri Groningen yaqinida yashash uchun xavfli bo‘lgan uch mingdan ortiq uylar buzib tashlangan. Hukumat jabrlanganlarga 30-yil davomida 22 milliard yevro tovon puli to‘lashga va’da berdi.Groningen konida 1963-yildan beri ish olib borilgan. Bu G‘arbiy Yevropa uchun eng muhim manbadir. Biroq, qazib olish ishlari uzluksiz ravishda kamayib bordi. 2013-yilda u 53,9 milliard kub metrni tashkil etgan edi, yodga oldi moliyaviy tahlilchi Mark Goyxman. 2021-yilda esa "Nederlandse Aardolie Maatschappii" nashri ma’lumotlariga ko‘ra, hajm 6,5 mlrd ni tashkil qilgan. Qit’ada umumiy gaz iste’moli 480 mlrdni tashkil etadi.15 iyun kuni sodir bo‘lgan jiddiy o‘zgarishlardan so‘ng kotirovkalar tushib ketdi. Shunga qaramay, so‘nggi yillarda Groningenning hissasi unchalik katta emas — ikki foizdan ko‘p emas edi. Albatta, bu tanqidiy emas. Suyultirilgan gaz, tejamkorlik va boshqa choralar yordam beradi. Ha, Yevropa omborlari ham 78 foizga to‘liq holda. Biroq bozor muhiti keskin holatda.Ta’minot muammolariIssiqlik tufayli Eski Dunyodagi konditsionerlar to‘liq quvvat bilan ishlamoqda, elektr energiyasiga talab keskin oshdi.Suyultirilgan gaz zavodlarida texnik xizmat ko‘rsatish mavsumi va Norvegiya shimolidagi "Hammerfest" zavodidagi avariya ham vaziyatga ta’sir qildi.Mustaqil sanoat eksperti Leonid Xazanov ta’kidlaganidek, bu holat Yevropa uchun yaxshilikni va’da qilmaydi.“Groningen Niderlandiyada ichki iste’mol uchun muhim edi. Endi ular qolganlari kabi importga bog‘liq. AQSh, Qatar, Nigeriya, Ozarbayjon va boshqa mamlakatlarda xaridlarni ko‘paytirishga to‘g‘ri keladi”, deb tushuntirdi ekspert.Kotirovkalar esa yana o‘sishni boshlashi mumkin, bu esa Yevropada energiya inqirozining yangi bosqichini keltirib chiqarishi mumkin, deb hisoblaydi Xazanov.Sanoatsizlanish trendiBundan birinchi navbatda real sektor zarar ko‘radi. O‘tgan yil davomida Yevropa Ittifoqida energiya talab qiladigan sanoat korxonalari resurslarning yuqori narxi tufayli yopilgan edi. Xususan, "Slovalco" (alyuminiy), "Budel" (rux) va ANWIL (o‘g‘itlar), kimoviy gigant "Chimcomplex" faoliyatdan to‘xtagan.Ko‘pchilik o‘z faoliyatini AQSh va Xitoyga ko‘chirdi — keng ko‘lamli sanoat migratsiyasi boshlandi.Yevropa Ittifoqining yashil kursi ham bunga hissa qo‘shdi. Ekologik cheklovlar, shuningdek, energiya narxining oshishi yo ishlab chiqarishni qisqartirishga yoki uni chet elga ko‘chirishga majbur qiladi. Masalan, 2022-yil oktabr oyida dunyodagi eng yirik kimoviy konsern BASF Yevropada ish hajmi kamayganini e’lon qildi.Natijada, yevropalik siyosatchilar kuzda gapira boshlagan sanoatsizlanish jarayoni tezlashadi.“Yer osti zaxiralari to‘la, ammo ular ham tugash xususiyatiga ega. Bu holatda ikkita yo‘l bor: Rossiya bilan gaz sohasida normal hamkorlikni tiklash, yoki barcha yangi korxonalar — yirik tabiiy gaz iste’molchilarini yopish”, — fikr bildirdi Xazanov.Sapital Lab, shuningdek, yevropaliklar o‘zlarining yashil rejalarida butunlay sarosimaga tushib, o‘zlarini boshi berk ko‘chaga olib kirganini ta’kidlaydi. Agar energiya inqirozi kuchaysa, Niderlandiya hukumati o‘z fikrini o‘zgartirishi va Groningenni rivojlantirishga qaytishi mumkin. Ammo keyin, birinchi navbatda, infratuzilmani yangilash uchun katta investitsiyalar talab qilinadi. Ikkinchidan, bu ssenariy Yevropa Ittifoqining uglerod yoqilg‘isidan voz kechish kun tartibiga zid keladi.
yevropa
xitoy
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Natalya Dembinskaya
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/692/07/6920716_0:0:447:447_100x100_80_0_0_c571703c7abdb9788a3909f379a8c46f.png
Natalya Dembinskaya
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/692/07/6920716_0:0:447:447_100x100_80_0_0_c571703c7abdb9788a3909f379a8c46f.png
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Natalya Dembinskaya
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/692/07/6920716_0:0:447:447_100x100_80_0_0_c571703c7abdb9788a3909f379a8c46f.png
yevropa gaz
"Butunlay yopish": Yevropa qiyin qaror qabul qildi
Yevropaning yuzlab korxonalari, shu jumladan, Rossiyaga qarshi sanksiyalar tufayli hali ham ishlamayapti.
TOShKENT, 21-iyun — Sputnik. Zangori yoqilg‘i narxi yana ko‘tarildi — har ming kubometr uchun 500 dollardan yuqori narxni tashkil qilmoqda. Sababi — issiq havo tufayli energiya sarfi keskin oshdi. Bundan tashqari, kutilmagan yangilik: qit’adagi eng yirik Groningen gaz koni butunlay yopilmoqda. Yevropaning yuzlab korxonalari, shu jumladan, Rossiyaga qarshi sanksiyalar tufayli hali ham ishlamayapti. Yevropada sanoatsizlanish haqida gapira boshladilar.
"Bloomberg" agentligining xabar berishicha, Groningenda qazib olish ishlari endi tiklanmaydi. Niderlandiya hukumati shunday qarorga keldi.
Bozor darhol munosabat bildirdi: tabiiy gaz narxlari 1000 kub metr uchun 560 dollargacha ko‘tarildi — bu mart oyi oxiridagi ko‘rsatkich.
Gaz koni 4 oydan so‘ng — 1-oktabrgacha yopiladi. Mintaqa uchun ekologik zarar juda katta. 2012-yildan beri Groningen yaqinida yashash uchun xavfli bo‘lgan uch mingdan ortiq uylar buzib tashlangan. Hukumat jabrlanganlarga 30-yil davomida 22 milliard yevro tovon puli to‘lashga va’da berdi.
Groningen konida 1963-yildan beri ish olib borilgan. Bu G‘arbiy Yevropa uchun eng muhim manbadir. Biroq, qazib olish ishlari uzluksiz ravishda kamayib bordi. 2013-yilda u 53,9 milliard kub metrni tashkil etgan edi, yodga oldi moliyaviy tahlilchi Mark Goyxman. 2021-yilda esa "Nederlandse Aardolie Maatschappii" nashri ma’lumotlariga ko‘ra, hajm 6,5 mlrd ni tashkil qilgan. Qit’ada umumiy gaz iste’moli 480 mlrdni tashkil etadi.
15 iyun kuni sodir bo‘lgan jiddiy o‘zgarishlardan so‘ng kotirovkalar tushib ketdi. Shunga qaramay, so‘nggi yillarda Groningenning hissasi unchalik katta emas — ikki foizdan ko‘p emas edi. Albatta, bu tanqidiy emas. Suyultirilgan gaz, tejamkorlik va boshqa choralar yordam beradi. Ha, Yevropa omborlari ham 78 foizga to‘liq holda. Biroq bozor muhiti keskin holatda.
Issiqlik tufayli Eski Dunyodagi konditsionerlar to‘liq quvvat bilan ishlamoqda, elektr energiyasiga talab keskin oshdi.
Suyultirilgan gaz zavodlarida texnik xizmat ko‘rsatish mavsumi va Norvegiya shimolidagi "Hammerfest" zavodidagi avariya ham vaziyatga ta’sir qildi.
U yerdan iyul oyining o‘rtalariga qadar eksport cheklangan. Bu noaniqlikni kuchaytiradi, chunki Norvegiya Rossiya importi qisqarganidan keyin muhim yetkazib beruvchiga aylandi, qayd etdi "Bloomberg".
Mustaqil sanoat eksperti Leonid Xazanov ta’kidlaganidek, bu holat Yevropa uchun yaxshilikni va’da qilmaydi.
“Groningen Niderlandiyada ichki iste’mol uchun muhim edi. Endi ular qolganlari kabi importga bog‘liq. AQSh, Qatar, Nigeriya, Ozarbayjon va boshqa mamlakatlarda xaridlarni ko‘paytirishga to‘g‘ri keladi”, deb tushuntirdi ekspert.
Kotirovkalar esa yana o‘sishni boshlashi mumkin, bu esa Yevropada energiya inqirozining yangi bosqichini keltirib chiqarishi mumkin, deb hisoblaydi Xazanov.
Bundan birinchi navbatda real sektor zarar ko‘radi. O‘tgan yil davomida Yevropa Ittifoqida energiya talab qiladigan sanoat korxonalari resurslarning yuqori narxi tufayli yopilgan edi. Xususan, "Slovalco" (alyuminiy), "Budel" (rux) va ANWIL (o‘g‘itlar), kimoviy gigant "Chimcomplex" faoliyatdan to‘xtagan.
Ko‘pchilik o‘z faoliyatini AQSh va Xitoyga ko‘chirdi — keng ko‘lamli sanoat migratsiyasi boshlandi.
Yevropa Ittifoqining yashil kursi ham bunga hissa qo‘shdi. Ekologik cheklovlar, shuningdek, energiya narxining oshishi yo ishlab chiqarishni qisqartirishga yoki uni chet elga ko‘chirishga majbur qiladi. Masalan, 2022-yil oktabr oyida dunyodagi eng yirik kimoviy konsern BASF Yevropada ish hajmi kamayganini e’lon qildi.
“Zaxiralari trillion dollarga baholangan konning yopilishi Shimoliy-G‘arbiy Yevropa sanoatiga, jumladan, Germaniyaning Rur havzasi sanoatiga yanada salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Benilyuks davlatlari, Germaniya va Polsha eng ko‘p zarar ko‘radi. Gaz tanqisligi Norvegiya, Qatar va AQSh dan yuqori narxlarda import qilish orqali qoplanishi kerak — deydi "Sapital Lab" hamkori Yevgeniy Shatov.
Natijada, yevropalik siyosatchilar kuzda gapira boshlagan sanoatsizlanish jarayoni tezlashadi.
“Yer osti zaxiralari to‘la, ammo ular ham tugash xususiyatiga ega. Bu holatda ikkita yo‘l bor: Rossiya bilan gaz sohasida normal hamkorlikni tiklash, yoki barcha yangi korxonalar — yirik tabiiy gaz iste’molchilarini yopish”, — fikr bildirdi Xazanov.
Sapital Lab, shuningdek, yevropaliklar o‘zlarining yashil rejalarida butunlay sarosimaga tushib, o‘zlarini boshi berk ko‘chaga olib kirganini ta’kidlaydi. Agar energiya inqirozi kuchaysa, Niderlandiya hukumati o‘z fikrini o‘zgartirishi va Groningenni rivojlantirishga qaytishi mumkin. Ammo keyin, birinchi navbatda, infratuzilmani yangilash uchun katta investitsiyalar talab qilinadi. Ikkinchidan, bu ssenariy Yevropa Ittifoqining uglerod yoqilg‘isidan voz kechish kun tartibiga zid keladi.
