https://oz.sputniknews.uz/20221114/rossiya-29952569.html
Rossiyada noyob kosmik “tozalovchi” qurilma yaratildi
Rossiyada noyob kosmik “tozalovchi” qurilma yaratildi
Sputnik O‘zbekiston
Hozirda Xitoy va Hindiston universitetlari bilan xalqaro hamkorlik dasturlari doirasida yangi qurilmani amalga oshirish ustida ishlanmoqda. 14.11.2022, Sputnik O‘zbekiston
2022-11-14T12:36+0500
2022-11-14T12:36+0500
2022-11-14T12:36+0500
rossiya
kosmos
https://cdn1.img.sputniknews.uz/img/07e4/0b/01/15300111_0:263:1200:938_1920x0_80_0_0_680b424429ce86617902778437fefa16.jpg
TOShKENT, 14 noya — Sputnik. Omsk davlat texnika universiteti olimlari tomonidan kosmik chiqindilar uchun yangi turdagi buksir yaratildi. Ularning fikricha, ishlanma xorijlik hamkasblaridan yuqori tezlik va kam energiya sarfi, shuningdek, mavjud texnologiyalarga to‘liq tatbiq etilishi bilan ajralib turadi, deya xabar bermoqda RIA Novosti.Bugungi kunda katta hajmli kosmik qoldiqlarga qarshi kurashishning surish tirgaklariga asoslangan transport sxemalari faol ishlab chiqilmoqda.Olimlarning fikriga ko‘ra, bu, birinchi navbatda, tortishning noqulayligi bilan bog‘liq: buning uchun ma’lum bir egiluvchanlikdagi juda uzun kabel kerak bo‘ladi, bundan tashqari, tortuvchi dvigatelning yuqori haroratli oqimlari tomonidan osonlikcha shikastlanishi mumkin.Olimlar guruhi tormozlashning ikkala turini birlashtirib, yangi texnologiya - kabelda surishni yaratishga muvaffaq bo‘ldi.Mualliflarning fikriga ko‘ra, bu yondashuv ish tezligi va sezilarli energiya tejash bilan ajralib turadi.Olimlarining so‘zlariga ko‘ra, yangi texnologiya chiqindini qayta ishlash orbitasiga G‘arbdagi istiqbolli hamkasblari taklif qilganidan ikki barobar tezroq o‘tkazish imkonini beradi.Buksir elliptik orbita bo‘ylab harakatlanib, qo‘lga olish uchun qoldiqlari bo‘lgan obyekt tomon "sakrab" ketadi va keyin uni atmosferaning zich qatlamlariga olib boradi va u yerda yonib ketadi.Yondashuvning asosiy afzalligi - energiya xarajatlarini analoglarga nisbatan bir necha baravar kamaytirish.Masalan, ishchi orbitaga chiqishda burg‘ilash uchun eng yengil toifadagi raketa kerak bo‘lsa, chet ellik burg‘ulashlarga o‘rta toifadagi tashuvchilar kerak bo‘ladi.Uning so‘zlariga ko‘ra, taklif etilayotgan burg‘ulash qurilmasini yaratish va ishga tushirish qo‘shimcha ishlanmalarni talab qilmaydi – uni allaqachon isbotlangan “an’anaviy” kosmik texnologiyalar yordamida to‘liq amalga oshirish mumkin. Bu tormozning dizayni va ishlashini iloji boricha soddalashtiradi.Ushbu bosqichda ilmiy guruh Rossiya Fan jamg‘armasi, Rossiya Fan va ta’lim vazirligi va "Roskosmos" davlat korporatsiyasi ko‘magida loyihani xalqaro amalga oshirishga tayyorgarlik ko‘rib, yerdagi eksperimental modellashtirishni davom ettirmoqda.Loyihaning o‘zi universitet tomonidan “Ustuvor 2030” strategik akademik yetakchilik dasturi doirasida amalga oshirilmoqda.
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2022
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Yangiliklar
uz_UZ
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik O‘zbekiston
info@sputniknews-uz.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
rossiya, kosmos
Rossiyada noyob kosmik “tozalovchi” qurilma yaratildi
Hozirda Xitoy va Hindiston universitetlari bilan xalqaro hamkorlik dasturlari doirasida yangi qurilmani amalga oshirish ustida ishlanmoqda.
TOShKENT, 14 noya — Sputnik. Omsk davlat texnika universiteti olimlari tomonidan kosmik chiqindilar uchun yangi turdagi buksir yaratildi. Ularning fikricha, ishlanma xorijlik hamkasblaridan yuqori tezlik va kam energiya sarfi, shuningdek, mavjud texnologiyalarga to‘liq tatbiq etilishi bilan ajralib turadi, deya xabar bermoqda
RIA Novosti. Bugungi kunda katta hajmli kosmik qoldiqlarga qarshi kurashishning surish tirgaklariga asoslangan transport sxemalari faol ishlab chiqilmoqda.
Olimlarning fikriga ko‘ra, bu, birinchi navbatda, tortishning noqulayligi bilan bog‘liq: buning uchun ma’lum bir egiluvchanlikdagi juda uzun kabel kerak bo‘ladi, bundan tashqari, tortuvchi dvigatelning yuqori haroratli oqimlari tomonidan osonlikcha shikastlanishi mumkin.
Olimlar guruhi tormozlashning ikkala turini birlashtirib, yangi texnologiya - kabelda surishni yaratishga muvaffaq bo‘ldi.
Mualliflarning fikriga ko‘ra, bu yondashuv ish tezligi va sezilarli energiya tejash bilan ajralib turadi.
Olimlarining so‘zlariga ko‘ra, yangi texnologiya chiqindini qayta ishlash orbitasiga G‘arbdagi istiqbolli hamkasblari taklif qilganidan ikki barobar tezroq o‘tkazish imkonini beradi.
Buksir elliptik orbita bo‘ylab harakatlanib, qo‘lga olish uchun qoldiqlari bo‘lgan obyekt tomon "sakrab" ketadi va keyin uni atmosferaning zich qatlamlariga olib boradi va u yerda yonib ketadi.
Yondashuvning asosiy afzalligi - energiya xarajatlarini analoglarga nisbatan bir necha baravar kamaytirish.
Masalan, ishchi orbitaga chiqishda burg‘ilash uchun eng yengil toifadagi raketa kerak bo‘lsa, chet ellik burg‘ulashlarga o‘rta toifadagi tashuvchilar kerak bo‘ladi.
“Bugungi kunda dunyoda bizning yondashuvimizning to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘xshashi yo‘q. Har xil turdagi harakatlarning ixtiro qilingan kombinatsiyasi ilgari hech qachon qo‘llanilmagan. Ishlanma Rossiya patenti bilan himoyalangan va biz hozirda Xitoy va Hindiston universitetlari bilan xalqaro hamkorlik dasturlari doirasida uni amalga oshirish ustida ishlayapmiz”, dedi mutaxassis.
Uning so‘zlariga ko‘ra, taklif etilayotgan burg‘ulash qurilmasini yaratish va ishga tushirish qo‘shimcha ishlanmalarni talab qilmaydi – uni allaqachon isbotlangan “an’anaviy” kosmik texnologiyalar yordamida to‘liq amalga oshirish mumkin. Bu tormozning dizayni va ishlashini iloji boricha soddalashtiradi.
Ushbu bosqichda ilmiy guruh Rossiya Fan jamg‘armasi, Rossiya Fan va ta’lim vazirligi va "Roskosmos" davlat korporatsiyasi ko‘magida loyihani xalqaro amalga oshirishga tayyorgarlik ko‘rib, yerdagi eksperimental modellashtirishni davom ettirmoqda.
Loyihaning o‘zi universitet tomonidan “Ustuvor 2030” strategik akademik yetakchilik dasturi doirasida amalga oshirilmoqda.
