TOShKENT, 8 noya — Sputnik. Rossiya prezidenti “Valday” xalqaro munozara klubining yalpi majlisida ishtirok etdi. U yangi dunyo muammolari, zamonaviy G‘arb liberalizmining inqirozi, AQShning saylangan prezidenti Donald Tramp va boshqalar haqida gapirdi.
Saqlash mag‘lubiyatga teng
“Tarixning yurishini to‘xtatib bo‘lmaydi”, lekin ba’zi G‘arb elitalari ko‘pchilikning manfaatlariga javob beradigan xalqaro tizim paydo bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun hamma narsa qilishga tayyor.
“Biz bilan bo‘lmaganlar bizga qarshi” formulasi xavflidir. Raqiblarimizdan farqli o‘laroq, Rossiya G‘arb sivilizatsiyasini dushman deb bilmaydi va muloqotga ochiq. Ammo G‘arb rivojlanish uchun ulkan resurslarga qaramay, bu jahon tizimining faqat bitta elementi ekanligini tushunishi kerak. Hech qanday gegemonlik haqida gap bo‘lishi mumkin emas”, - dedi Rossiya prezidenti.
Dunyo Rossiyaga muhtoj va “Vashington va Brussel rahbarlarining hech qanday qarori buni o‘zgartirmaydi”.
Yangi kuch markazlarining rivojlanishini cheklash ham hech qayerga olib bormaydi.
“Saqlab turish uchun o‘ynash deyarli har doim mag‘lubiyatga olib keladi”, - dedi Putin.
Putinga ko‘ra, rivojlanayotgan ko‘p qutbli dunyoda yutqazgan mamlakatlar va xalqlar bo‘lmasligi kerak.
O‘zimizni himoya qilamiz
“Rossiya dunyo hukmronligiga intilayotganlarni bir necha bor to‘xtatgan va bundan keyin ham shunday bo‘ladi”, - deb ta’kidladi Putin.
Ammo hozir G‘arb Rossiyaga qarshi barcha vositalarni ishga solmoqda.
“Biz o‘zimizni, xalqimizni himoya qilamiz”, - dedi Putin.
Rossiyaning mavjudligi butun dunyoning muvaffaqiyatli rivojlanishining kalitidir va bu shunchaki prezidentning so‘zlari emas: u bu haqda sayyoraning turli burchaklaridan eshitgan.
“Rossiya bugun o‘z erkinligi, huquqlari, suvereniteti uchun kurashmoqda”, - deb eslatdi Putin.
U jasur odam
Amerikaning to‘rt nafar yetakchisi bilan uchrashgan Putin moderator siyosatshunos Fodor Lukyanovning savoliga javob berar ekan, “ularning hammasi qiziq odamlar” ekanini ta’kidladi. U, ayniqsa, uyida tunab, ota-onasi bilan uchrashgan kichik Jorj Bush haqida iliq gapirdi. Uning IQ darajasi ko‘pchilik uchun tashqaridan ko‘ringanidan ancha yuqori, deya aniqlik kiritdi prezident.
Trampga kelsak, uning suiqasd paytida o‘zini tutishi kuchli taassurot qoldirgan.
“U o‘zini jasur erkak sifatida ko‘rsatdi”, - dedi Putin.
Putinga ko‘ra, birinchi muddati davomida Tramp ta’qibga uchragan va qo‘shimcha qadam tashlashdan qo‘rqib qolgan bo‘lishi mumkin. U hozirgi baland ovozda aytilayotgan bayonotlarni saylovoldi kampaniyasining o‘ziga xos xususiyatlari bilan bog‘ladi va hamkasbini saylangani bilan tabrikladi.
Putin Tramp tashabbus ko‘rsatsa, u bilan gaplashishga tayyor - hatto inauguratsiyadan oldin ham.
Biz bunday kelishmaganmiz
Asosiy mavzu, albatta, Ukraina. Rossiya Sovet Ittifoqi parchalangan paytda mavjud bo‘lgan chegaralarni tan oldi.
Ammo bir nyuans bor – bir paytda gap Ukrainaning neytral maqomini saqlab qolish haqida ketdi. Biroq, keyinroq Kiyev rasman NATOga qo‘shilish yo‘lini belgiladi.
“Biz bunday kelishmaganmiz” - dedi Putin.
BMT tomonidan belgilangan xalqlarning o‘z taqdirini o‘zi belgilash huquqi ham muhim ahamiyatga ega. Bunga Kosovo pretsedentini misol qilib keltirish mumkin.
“Bu hududlar, jumladan, Novorossiya va Donbass o‘z suvereniteti to‘g‘risida qaror qabul qilish huquqiga ega ekanligini anglatadi”, - dedi prezident.
Rossiya esa o‘z navbatida o‘zaro yordam shartnomalarini tuzib, ratifikatsiya qilishi mumkin edi.
“Bizda imkoniyat bor edi va buni qilishga majbur edik", - dedi Putin.
“Agar betaraflik bo‘lmasa, Rossiya va Ukraina o‘rtasida yaxshi qo‘shnichilik munosabatlarini tasavvur qilish qiyin”, - dedi prezident Lukyanovning tegishli savoliga javob berib.
Ta’kidlanishicha, Moskva uzoq muddatli yaxshi qo‘shnichilik munosabatlariga intiladi. Uning pozitsiyasi aniq va tiniq, u tanlangan yo‘nalishda harakat qilishda davom etadi.
Putinning asosiy bayonotlari:
Rossiya o‘zini va fuqarolarini himoya qiladi, hech kimda illyuziya bo‘lmasligi kerak;
Rossiya Ukraina bo‘yicha reallik va avvalroq Istanbulda erishilgan kelishuvlarga asoslanib, tinchlik muzokaralariga tayyor;
NATO siyosiy ittifoqdan harbiy ittifoqqa aylandi;
AQSh Sharqiy Osiyoda bloklar yaratmoqda, endi esa NATO u yerga aralashmoqda;
NATOning sharqqa tomon kengayishi Rossiyani yo‘q qilishga qaratilgan sudraluvchi intervensiyadek ko‘rina boshladi;
NATO davlatlari Rossiyani majburlab, Ukraina mojarosi boshlanishi bilan istaganiga erishdi, Ukraina ruslarga qarshi kurashda vosita sifatida foydalanilmoqda;
Rossiya Xitoy bilan hamkorlik qiladi va do‘stdir, hech kimga qarshi emas va XXR Sharqiy Osiyoda agressiv siyosat olib borayotganiga ishonmaydi;
Rossiya AQShning Osiyo mintaqasida mashg‘ulotlar o‘tkazishiga javoban Xitoy bilan mashg‘ulotlar o‘tkazishni boshladi;
Rossiya KXDR bilan qo‘shma harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazishi mumkinligini istisno etmadi;
Hindiston o‘nlab yillar davomida Rossiyaning tabiiy hamkori va ittifoqchisi bo‘lib kelgan.