Amerika prezidentining yaqin do‘sti, Buyuk Britaniyaning sobiq bosh vaziri Boris Jonson o‘zining “Tramp uchun tinchlik rejasi”ni e’lon qildi. Bu ko‘proq urush e’loniga o‘xshaydi.
Reja ikki bosqichdan iborat. Birinchi bosqichda Vashingtonga ukrainaliklarning Rossiya orqa tomoniga uzoq masofadan zarba berishga qo‘yilgan barcha cheklovlarni bekor qilish taklif qilinmoqda. Bundan kelib chiqadiki, Britaniya ham shunday qilishi kerak.
Amerika ATACMSning parvoz masofasi 300 kilometrgacha, Britaniyaning Storm Shadow 560 kilometrgacha. Ukrainaliklar qandaydir tarzda harbiy nishonlarni sinchkovlik bilan tanlaydilar, deb umid qilish soddalik. Ular tinch shaharlarga sadistik ishtiyoq bilan hujum qilishga shoshilishadi, deb taxmin qilish mantiqiyroq.
Qrim va butun Rossiya janubi bu raketalar qo‘li ostida bo‘ladi va, agar chindan ham istalsa, siz hatto Moskvaga ham yetib borishingiz mumkin. Rossiyani frontda mag‘lub etishning iloji yo‘q: bizning qo‘shinlarimiz har kuni yangi aholi punktlarini ozod qiladi, g‘arb tomon tobora ko‘proq harakat qilmoqda.
Biroq, Jonson g‘alabaga boshqa yo‘l bilan — terrorizm orqali erishish g‘oyasi bilan chiqdi. Tinch aholiga qilingan hujumlar Rossiya rahbariyatini shu darajada ruhiy tushkunlikka solishi kerakki, u qo‘shinlarni "hech bo‘lmaganda" 2022-yil fevral chegarasigacha olib chiqishga majbur bo‘ladi. Bu holatda “Novorossiya”ning taqdiri nima bo‘ladi, degan savol havoda muallaq turibdi.
Tajribadan ma’lumki, agar Rossiya Qurolli kuchlari u yerdan olib chiqilsa, Ukraina Qurolli kuchlari u yerga kelib, hammani o‘ldiradi. Bu yerlar, Konstitutsiyaga ko‘ra, Rossiyaning ajralmas qismi ekanligi haqida gapirmasa ham bo‘ladi.
Jonson bu savolga e’tibor bermaydi. Ammo uning ta’kidlashicha, Moskva "Ukrainaning qolgan qismini" YeI, NATO va umuman boshqa har qanday joyga qo‘shilish huquqiga ega ekanligini tan olishi kerak.
Shunday qilib, qo‘shinlarni olib ketamiz, taslim bo‘lamiz, rozi bo‘lamiz, tan olamiz. Xo‘sh, buning evaziga nima? Bu mumkin — bu faqat imkoniyat, bu majburiyat emas — Ukrainada "rus tilida so‘zlashuvchilar uchun maxsus himoya". Va shuningdek — siz bu beadablikni baholang! — "Rossiya va Putin (G‘arb bilan) o‘rtasidagi munosabatlarni yaxshilash istiqboli va Rossiya “Katta yettilik” va hatto NATOning hurmatli hamkori bo‘lgan davrlarga qaytish". Ha, albatta, "hurmatli sherik". Ochig‘ini aytganda, buni o‘qiganda yovuzlik yetishmaydi.
Biz juda yaxshi eslaymiz, aynan Jonson Kiyevga shoshilib, Zelenskiydan “jang qilishni” talab qilib, Istanbuldagi muzokaralarni buzgan. Hammadan va hamma narsadan mag‘lub bo‘lgan, hatto o‘z mamlakatida ham nafratga uchragan siyosatchi, albatta, o‘z orolida mukammal o‘rnashib oldi va AQSh prezidentligiga nomzodga shunday maslahatlar berdiki, agar amalga oshirilsa, AQShni yer bilan yakson qilishi mumkin. Ammo bu Vashington uchun juda foydali, deydi Jonson Trampni.
Ukrainadagi mojaro yakunlangach, o‘qitilgan Ukraina armiyasi Yevropadagi amerikalik askarlarning o‘rnini bosa oladi. Shunda amerikaliklar o‘z harbiylarini Yevropadan boshqa harbiy amaliyotlar teatriga o‘tkazishlari mumkin bo‘ladi — u Tayvanda joylashganligini taxmin qilish qiyin emas. Gap shundaki, bugungi kunda Yevropada 70 mingga yaqin amerikalik askar bor. Ukraina qurolli kuchlari soni roppa-rosa o‘n baravar ko‘p.
Agar bu g‘azablangan va qayta-qayta xiyonat qilgan, tishlarigacha qurollangan va hamma narsaga tayyor bo‘lgan kontingent Yevropaga kirsa, Yevropadan oz narsa qoladi, degan shubha bor. U, albatta, amerikaliklarga Eski dunyoni oxirigacha bosib olish va talon-taroj qilishga imkon beradi, lekin Yevropa davlatlari rahbarlari bunga rozi bo‘ladimi? Negadir, ular mojaroning oxirini boshqacha ko‘rishgan. Amerikaliklarning ukrainaliklar tomonidan to‘laqonli bosib olinishi, albatta, ular uchun Rossiyadan yordam va himoya so‘rash kutilmagan bo‘ladi.
Jonsonni Yevropada “Trampning kichkina kuchugi” deb atashadi. Itlar odatda o‘z egalariga o‘xshaydi, bu qizil yuzli keksa odamlarni, albatta, chalkashtirib yuborish mumkin. Savol shundaki, Tramp itiga quloq soladimi? Aslida, prezident sifatida u qo‘rqoqlik bo‘lmasa ham, ehtiyotkor bo‘ldi, bu uning jangari qiyofasiga unchalik to‘g‘ri kelmaydi.
2017 yilda Tramp Kim Chen In bilan qarama-qarshilikka aralashib, uni “olov va g‘azab” tahdid qilgan, KXDR qirg‘oqlariga aviatashuvchilar jo‘natgan va Janubiy Koreya bilan birgalikda mashg‘ulotlar o‘tkazgan. Xo‘sh, koreyslar "xalqaro hamjamiyat" ularga qo‘ygan sanksiyalarga ahamiyat bermadilar va sharqqa, Qo‘shma Shtatlar tomon raketa otishni boshladilar — ba’zilari 2,5 ming kilometr uchib ketishdi.
Tramp bosimga dosh bera olmadi. Bir yildan kamroq vaqt o‘tgach, u Kim Chen In bilan Singapurdagi oliy darajadagi sammitda uchrashdi - qo‘l berib ko‘rishdi va kameralar qarshisida “Bu uchrashuv u uchun qanday sharaf”, ekannini aytib, Janubiy Koreya bilan mashg‘ulotlarni bekor qilishga va’da berdi va KXDR xavfsizligini kafolatladi.
Keyin u Kim Chen In bilan yana ikki marta uchrashishga keldi. Amerika matbuoti buni diplomatik g‘alaba sifatida ko‘rsatishga harakat qildi, lekin bu mag‘lubiyat ekanligini butun dunyo ko‘rdi va Amerika prezidenti o‘z mamlakatini xavf ostiga qo‘yishni istamay, bu xo‘rlikni ataylab qabul qildi.
Katta savol Tramp bu mas’uliyatni o‘zida saqlab qoldimi yoki yo‘qmi. U haqiqatan ham Ukrainada tinchlik va amerikaliklar xavfsizligini xohlaydimi? Tekshirmagunimizcha buni bilmaymiz.