TOShKENT, 10-iyul — Sputnik, Vadim Pavlov. YeOII mamlakatlari va O‘zbekistondagi kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlash institutlari hamkorlikda ishlaydi – ular kafolatlar beradi, qo‘shma loyihalarni qo‘llab-quvvatlaydi va do‘st mamlakatlarda hamkorlar topishni osonlashtirish uchun raqamli resurslarni birlashtiradi.
Kichik va o‘rta biznes korporatsiyasi bosh direktori Aleksandr Isayevich Yekaterinburgda bo‘lib o‘tgan INNOPROM-2024 xalqaro sanoat ko‘rgazmasi doirasida Sputnik muxbiriga bergan intervyusida Yevroosiyo bozorida faoliyat yuritayotgan kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlash haqida batafsil to‘xtalib o‘tdi.
Rossiya biznesiga YeOII bozori qiziq
"YeOII bozori rus kompaniyalari, shu jumladan, bizning kichik va o‘rta kompaniyalari uchun an’anaviy va "tushunarli" hisoblanadi, — dedi Aleksandr Isayevich. – Rossiya kichik va o‘rta korxonalari Belarus, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, O‘zbekiston (YeOII kuzatuvchi davlat) kompaniyalari bilan faol hamkorlik qilmoqda. Bu mamlakatlar tarixiy-madaniy merosi, iqtisodiy va geografik joylashuvi tufayli Rossiya bilan yaqin aloqada va shuning uchun bu ustuvorlik aniq va ravshandir”.
Uning so‘zlariga ko‘ra, korporatsiyasining xalqaro faoliyatdagi asosiy vazifasi Rossiya ishlab chiqaruvchi kichik va o‘rta kompaniyalarga yangi iqtisodiy aloqalarni o‘rnatish va kooperatsiya zanjirlarini yaratishda yordam berishdir.
"Bundan tashqari, so‘nggi yillarda sezilarli o‘zgarishlar ro‘y berdi", — dedi korporatsiya bosh direktori. — Sanksiyalar tufayli ko‘plab ta’minot zanjirlari va hamkorliklar buzildi. Bu YeOII mamlakatlari bilan hamkorligimizni rivojlantirish uchun imkoniyatlar oynasi bo‘ldi. Eng yaqin qo‘shnilarimizga xuddi ular bizga qaraganidek, yangicha ko‘z bilan qaradik. Masalan, Tula viloyatidagi korxona Armanistondan - Mornin MChJga (sog‘lom oziq-ovqat ishlab chiqaruvchi) jo‘xori uni yetkazib berdi. Shu bilan birga, mamlakatimiz kompaniyalari YeOII mamlakatlarida ham o‘z sheriklarini topmoqda. Arxangelsk viloyatining "TIAMO" rus brendi Qirg‘izistonning kiyim-kechak kompaniyasidan uy va dam olish uchun ayollar kiyimlarini tikadi, Tatariston Respublikasining NEKNIGA kompaniyasi Qirg‘izistonda ishchi fartuklar tikish zavodini ham topdi. Moskva kompaniyasi Belarusning "Grodno Azot"ga to‘qimachilik sanoati uchun ip o‘tkazgich aksessuarlarini, Chelyabinsk viloyatidagi zavod BELAZ karyer uskunalari uchun Italiyada ishlab chiqarilgan yuqori bosimli shlanglarning analoglarini yetkazib berdi... Bunday keyslar ko‘payib bormoqda. Men bunday misollar tizimli hikoyalarga aylanishini juda xohlayman”.
Uning so‘zlariga ko‘ra, bu hamkorlik muvaffaqiyatli bo‘lishi uchun, albatta, davlat yordami kerak.
"Axir, sanoat kooperatsiyasining o‘ziga xos xususiyati shundaki, ko‘pincha mijoz kompaniyasining barcha talablariga javob beradigan ma’lum bir klapan kerak bo‘ladi. Bu ommaviy mahsulotlar emas, balki, aslida, "butik" loyihalari, — dedi Isayevich.
Hukumat kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlamoqda
“Korporatsiyasining kompaniyalarga yordam berishning asosiy usuli — bu imtiyozli kredit moliyalashtirish va soyabon kafolatidir. Soyabon kafolatlari kredit summasining 50 foizini qoplaydi, bu 2 milliard rublgacha bo‘lishi mumkin. Kafolatlarni berish orqali Korporatsiya tadbirkor tavakkalchiligining 50 foizini o‘z zimmasiga oladi. Kafolat kredit bilan birga bankning bitta oynasida beriladi. Bu biznes uchun bepul — bank komissiya to‘laydi”, — dedi Aleksandr Isayevich.
Qo‘llab-quvvatlashning yana bir muhim yo‘nalishi, uning so‘zlariga ko‘ra, mahsulotni sotishda yordam berishdir. Hozirgi sharoitda, uning ta’kidlashicha, kichik va o‘rta biznes korporatsiyasiga sanksiyalar bosimiga qaramay, Rossiyada hamkorlik qilish uchun sheriklar topish bo‘yicha xorijiy kompaniyalardan ko‘plab so‘rovlar kelib tushmoqda.
“Biznesning ushbu so‘roviga javoban 2022-yil aprel oyida biz MSP.RF raqamli platformasida hamkorlik qilish uchun maxsus xizmatni ishga tushirdik. Bu tadbirkorlarga yetkazib beruvchilar va xaridorlarni topishga yordam beradi. O‘ziga xos "tanishuv sayti", lekin faqat tasdiqlangan va ishonchli kompaniyalar. Bugungi kunda ushbu xizmat orqali 12 ta davlatdan 72 ta xorijiy kompaniyaning, shu jumladan 41 tasi YeOII davlatlaridan bo‘lgan ehtiyojlar e’lon qilingan”, — dedi korporatsiyasi bosh direktori.
Uning so‘zlariga ko‘ra, xorijiy kompaniyalar Rossiyada ishlab chiqarilgan 10 mingtadan ortiq mahsulot sotib olishga tayyor.
“Bizning ishlab chiqarish kichik va o‘rta biznes korxonalari xorijlik hamkorlarga nafaqat yengil sanoat mahsulotlari – oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari, shu bilan birga, mashina va uskunalar uchun butlovchi qismlar, shu jumladan, G‘arbda ishlab chiqarilgan mahsulotlarning o‘rnini bosuvchi qismlar ham yetkazib bermoqda”, — deya aniqlik kiritdi Aleksandr Isayevich.
Korporatsiyaning boshqa mamlakatlardagi tadbirkorlik subyektlarini qo‘llab-quvvatlashiga kelsak, agar Rossiya yuridik shaxslarining ustav kapitalidagi YeOII mamlakatlari kompaniyalarining ishtiroki ulushi 26% dan 100% gacha bo‘lsa va ular daromad va xodimlar soni bo‘yicha maxsus talablarga javob bersa, u holda bu ularga kichik va o‘rta biznes maqomini olish imkoniyatini beradi, dedi u.
Bu barcha qo‘llab-quvvatlash choralariga kirishni anglatadi.
Hamkorlikni qo‘llab-quvvatlash
Aleksandr Isayevichning so‘zlariga ko‘ra, YeOIIga a’zo mamlakatlarda faoliyat yuritayotgan kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlovchi institutlar bilan hamkorlikning istiqbolli yo‘nalishi qo‘shma loyihalarni kafolatlash va qo‘llab-quvvatlashdir.
“Oxirgi PMEFda biz Moskva kichik biznesni kreditlash jamg‘armasi, Belarus tadbirkorlarni moliyaviy qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi va O‘zbekistonning biznesni rivojlantirish kompaniyasi bilan qo‘shma kengash tuzish to‘g‘risida shartnoma imzoladik. Bu bizga kichik va o‘rta biznes loyihalarini qo‘llab-quvvatlash va ularni moliyalashtirishda mamlakatlarimiz darajasida ko‘maklashishdan o‘zaro manfaat ko‘rish imkonini beradi”, — dedi korporatsiya bosh direktori.
Bitimning maqsadlari – tadbirkorlikni rivojlantirish sohasida tajriba va eng yaxshi amaliyotlarni almashish, alohida qo‘shma biznes loyihalarni qo‘llab-quvvatlash, shu jumladan, kichik va o‘rta biznesni ta’minot zanjirlariga joylashtirishga ko‘maklashish, deya tushuntirdi u.
“Agar biz Rossiya-Belarus loyihasini ko‘rib chiqsak, Korporatsiya Rossiya tomonida, Belarus tomonida tadbirkorlarni moliyaviy qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha Belarus jamg‘armasi kafolat beradi. Korporatsiya savdo bozorini topishda ham yordam beradi”, — dedi Isayevich.
Xorijiy sheriklar, shuningdek, MSP.RF raqamli platformasida va ularning milliy raqamli xizmatlarida "ishlab chiqarish kooperatsiyasi va sotish" xizmati o‘rtasida sanoat kooperatsiyasi sohasidagi integratsiyaga amaliy qiziqish bildirmoqda. Korporatsiya O‘zbekiston bilan tegishli pilot loyihani allaqachon ishga tushirgan.
"Rossiyaning yuqori texnologiyali kompaniyalarining ishlanmalariga va qo‘shma investitsiya loyihalarini yaratishga bo‘lgan katta talabni ko‘rib, biz "Roskongress" jamg‘armasi bilan birgalikda “Biznes hamkorlik platformasi” xizmatini ishga tushirdik." Xorijiy kompaniyalar mahalliy kichik va o‘rta korxonalar bilan o‘zaro hamkorlik qilish imkoniyatiga ega. Fondning shaxsiy hisobi orqali tekshirishdan o‘tgan xorijiy kompaniyalar bir vaqtning o‘zida bir nechta muammolarni hal qilishlari mumkin. Shunday qilib, ular 5,5 mingdan ortiq tasdiqlangan ishlab chiqarish korxonalari va ularning mahsulotlari haqida ma’lumot olish imkoniyatiga ega bo‘ladilar, shuningdek, o‘zlari haqida ham ma’lumotlarni qo‘shishlari mumkin bo‘ladi”, — deb o‘rtoqlashdi Aleksandr Isayevich.
Bankdan yordam
“Bizning kichik va o‘rta biznes bankimiz (korporatsiyasining sho‘ba korxonasi) tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshiruvchi tadbirkorlarga hisob-kitob va kassa xizmatlarini ko‘rsatish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratib beradi, – dedi Aleksandr Isayevich. – Bu zamonaviy bozor haqiqatlarida eng dolzarb bo‘lgan komissiya xarajatlarini optimallashtirish imkonini beradi.
Kichik va o‘rta biznes bankining vakillik hisobvaraqlarining mavjudligi korxonalarga Xitoy va YeOII mamlakatlaridagi kontragentlar bilan xitoy yuani, hind rupiysi, arman drami va boshqa valyutalarda hisob-kitoblarni eng qisqa vaqt ichida amalga oshirish imkonini beradi.
Unga ko‘ra, valyuta kurslarining o‘zgaruvchanligi sharoitida kompaniyalarga, birinchidan, risklarni himoya qilish maqsadida hosilaviy moliyaviy vositalardan (forvard va svop kabi) foydalanish imkoniyati beriladi, ikkinchidan, bank xorijiy valyutada depozitlar qatorini amalga oshiradi.
“Masalan, o‘tgan yili Xitoy yuanidagi depozit ishga tushirildi.Bu ma’lum valyutada tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshiradigan yoki balans valyutasini diversifikatsiya qilishni xohlaydigan kompaniyalar uchun dolzarbdir. Bu kompaniya xorijdan asbob-uskunalar yoki xomashyo xarid qilsa, valyuta risklarini himoya qilish imkonini beradi”, — deya xulosa qildi Aleksandr Isayevich.