TOShKENT, 26-iyun — Sputnik. G‘arb ba’zi arab davlatlarini Ukraina bo‘yicha yangi anjuman o‘tkazishga ko‘ndirmoqchi. Bu haqda Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov “Primakov o‘qishlari” xalqaro ilmiy ekspertlar forumida ma’lum qildi.
“[G‘arb] hozir ba’zi arab davlatlarini qandaydir yangi yig‘ilish o‘tkazishga ko‘ndirmoqchi. Ukraina bilan bog‘liq barcha dirijorlar bizni BMT Nizomini hurmat qilishga chaqirmoqda. Ammo ular faqat hududiy yaxlitlikni ta’kidlab, uning Ukrainadagi barcha "yig‘ilishlar"ni boshlayotganlar tomonidan juda yaxshi ko‘rilgan inson huquqlari haqida so‘z yurituvchi birinchi moddasini unutib qo‘yishadi”, — dedi vazir.
Uning aniqlik kiritishicha, ushbu bo‘limda "barcha davlatlar irqi, jinsi, tili va dinidan qat’i nazar, inson huquqlarini hurmat qilishga majburdirlar". Vazir Ukraina bo‘yicha bo‘lajak konferensiyalar ishtirokchilari BMT Nizomini, jumladan, inson huquqlarini hurmat qilish qoidalarini to‘liq hisobga olishlari kerakligini ta’kidladi.
“U yerda bizning do‘stlarimiz ko‘p”, - dedi Rossiya tashqi ishlar vaziri bunday uchrashuvlarga taklif qilayotgan davlatlar haqida. Ba’zilar faqat ularni tinch qo‘yishlari va Rossiyaga qarshi sanksiyalar qo‘llanilishini talab qilmaslik uchun borishdi".
Rossiya tashqi siyosati ziddiyatli emas va Moskvaning yondashuvlari dunyoning ko‘pchiligi tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi.
"Bizning chizig‘imiz qarama-qarshiliklarga olib kelmaydi. Bu hech kimning manfaatlariga putur yetkazish emas, balki butun Yevroosiyo davlatlarining qonuniy manfaatlarini himoya qilishga qaratilgan”, — dedi vazir.
Bundan tashqari, bu yondashuv global xavfsizlik sohasida tashabbusni ilgari surgan Xitoy Xalq Respublikasi raisi Si Szinpin tashabbusi bilan uyg‘un va mos keladi, u ham xavfsizlikning tenglik va ajralmaslik tamoyiliga asoslanadi. Shuningdek, u Belarusning XXI asrda Xilma-xillik va ko‘p qutblilik bo‘yicha Yevroosiyo xartiyasini ishlab chiqish tashabbusini esladi.
“Bizning ishchi organdagi yakuniy maqsadimiz va vazifamiz – [RF prezidenti Vladimir] Putin 7-may kuni davlat rahbari lavozimiga kirishish chog‘ida aytganidek - Yevroosiyo integratsiyasi bo‘yicha hamkorlar, boshqa suveren rivojlanish markazlari bilan birgalikda <...> [davom etish] ko‘p qutbli dunyo tartibini, teng va bo‘linmas xavfsizlik tizimini shakllantirish ustida ish olib boradi. Bunda bizni qo‘llab-quvvatlashadi, bu maqsad dunyoning aksariyat davlatlari tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi”, — dedi Lavrov.
Vazir ta’kidlaganidek, bu yo‘nalish xalqlarning o‘z taqdirini mustaqil hal qilish huquqlarini hurmat qilish va xalqaro munosabatlarni keng, teng huquqli davlatlararo hamkorlikka asoslash istagiga asoslanadi.
Rossiya TIV rahbari, shuningdek, Rossiya yetakchisi avvalroq “Yevroosiyo jamoaviy xavfsizligini yaratish zarurligini tasdiqlaganini, u jahon taraqqiyotining markazi bo‘lgan eng boy va eng yirik qit’aning mulkiga aylanishi kerakligi”ni ta’kidladi.
"Ammo bu tizimga darhol oyoqlarini qo‘yib, bu yerda yetakchilik qilishga harakat qiladigan tashqi o‘yinchilarni kiritish ma’nosida emas", — dedi u.
Vazirning so‘zlariga ko‘ra, boshqa qit’alar o‘z taqdirini o‘z qo‘liga olish va birinchi navbatda o‘z taraqqiyot modellari va o‘z xalqi manfaatlariga tayanish zarurligini anglab, bir-biri bilan aloqa o‘rnatishga majbur bo‘ladi.
"Shu ma’noda, BRIKS global darajada turli mintaqalarda integratsiya jarayonlarini uyg‘unlashtirishga yordam berishga tayyor bo‘lgan soyabon rolini o‘ynashi mumkin, bu esa tashqi o‘yinchilar deb ataladigan ig‘volar va avanturadan tozalanishi kerak", — deya qayd etdi u.
Rossiya, Hindiston va Xitoy ularning uch tomonlama RHX formati ishi kuchaytirilsagina foyda ko‘radi, biroq G‘arb uni har tomonlama susaytirishga harakat qilmoqda. Vazir ta’kidlaganidek, Rossiya RHX formatidagi uchrashuvlarni faollashtirishni taklif qildi.
“Uch tomonlama hamkorlikni davom ettirish istagi Pekinda ham, Nyu-Dehlida ham yaqqol namoyon bo‘lmoqda. Ishonchim komilki, ushbu “uchlik” umumiy yondashuvlarni ishlab chiqsa va Yevroosiyo qit’asining asosiy muammolari bo‘yicha, birinchi navbatda, global kun tartibida ham umumiy pozitsiyani egallashimizga intilsak, barchamiz manfaatdor bo‘lamiz. Ochig‘ini aytaman, G‘arb aynan teskarisini xohlaydi. G‘arb bu uchlik hech qachon o‘z birdamligini kuchaytirmasligini va mushtarak pozitsiyalardan harakat qilmasligini istaydi. G‘arb bu uchlikni har tomonlama susaytirmoqchi”, — vazir.
Isroilning Falastinda Eronga nisbatan harbiy amaliyotlarini kengaytirishga yondashuvi zararli. U xalqaro hamjamiyat, jumladan, Isroil ittifoqchilari buni anglab yetishiga umid bildirdi.
"Endi zo‘ravonlik Livanga tarqalib ketish xavfi bor, bu Isroil rahbariyati tomonidan ilgari surilgan. Umid qilamanki, xalqaro hamjamiyat, jumladan, Isroilning asosiy ittifoqchilari ham bunday yondashuvning mutlaq zararli ekanligini anglab yetadilar”, — deya qo‘shimcha qildi Lavrov.
Iyun oyi o‘rtalarida Isroil armiyasi Livanga hujum qilish uchun operativ rejani tasdiqladi.
G‘azo sektorida Falastinning HAMAS radikal harakatiga qarshi operatsiyadan so‘ng, mamlakat rasmiylari bir vaqtning o‘zida Livanning "Hizbulloh" guruhiga zarba berishni rejalashtirmoqda. U, xuddi HAMAS kabi, Isroilga qarshi harakat qiladi, vaqti-vaqti bilan shimoldan yahudiy davlati hududini o‘qqa tutadi.
Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov Isroil rasmiy vakilining G‘azoda tinch aholi va "uch yildan beri barcha terrorchilar" yo‘qligi haqidagi so‘zlarini dahshatli deb atadi. Uning eslatishicha, Moskva “7 oktabrdagi teraktni darhol qoralagan va Isroil rahbariyati xalqaro gumanitar huquqning barcha mumkin bo‘lgan meyorlarini buzgan holda terrorchilarga qarshi kurashishga qaror qilgan usullarga keskin qarshi chiqqan”.
“Isroil va [uning yetakchilari] bu usullar to‘liq oqlanganini ayta boshlaganida men juda hayratda qoldim”, — deb tan oldi Lavrov.
Vazir, shuningdek, Isroilning rasmiy vakillaridan birining so‘zlaridan iqtibos keltirdi, u jahon hamjamiyati G‘azodagi tinch aholiga rahm-shafqat ko‘rsatishga chaqirganida, “u yerda tinch aholi yo‘q, ularning hammasi uch yoshidan buyon terrorchi bo‘lgan” degan iborani keltirdi”.
Yevroosiyo davlatlari endilikda AQShning dunyo gegemonligi haqidagi da’vosiga va G‘arbning boshqa xalqlarning ishlariga aralashuviga birgalikda qarshilik ko‘rsatish uchun kuchlarni birlashtirmoqda.
U Qo‘shma Shtatlar va boshqa G‘arb davlatlari Yevroosiyo "ishlariga aralashishga" qanday harakat qilayotganiga e’tibor qaratdi: ular NATO infratuzilmasini Osiyoga ko‘chirmoqda, qo‘shma mashg‘ulotlar o‘tkazmoqda va yangi uyushmalar tuzmoqda.
“Bu geosiyosiy kurash, u doim shunday bo‘lib kelgan va ehtimol uzoq davom etadi, balki bu jarayonning oxirini ko‘rmaymiz. Ammo xorijdan hamma joyda sodir bo‘layotgan barcha narsani nazorat qilish chizig‘iga Yevroosiyo davlatlarining o‘z sa’y-harakatlarini birlashtirish chizig‘i qarshi turishi haqiqat”, — dedi Lavrov.
Vashingtonning dunyoda gegemonlikni saqlab qolish kursi barbod bo‘lishga mahkum, ehtimol AQSh dunyo markazlaridan biri bo‘lib qolishi mumkin, dedi Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov.
“Hech qanday holatda gegemonlikni saqlab qolish yo‘li muvaffaqiyatsizlikka uchraganiga shubha yo‘q. Agar yaqin kelajakda AQSh jahon markazlaridan biri bo‘lib qolsa va bu, katta ehtimol bilan shunday bo‘ladigan bo‘lsa ham, bu Amerika markazlashgan dunyo tartibini saqlash doirasida amalga oshishini anglatmaydi”, — dedi Lavrov.