TOShKENT, 14-iyun – Sputnik. Yevroosiyoda tashqi kuchlar ishtirokisiz yangi xavfsizlik tizimini yaratish zarur, dedi Vladimir Putin TIV rahbariyati bilan uchrashuvda.
“Yevrosiyoda jamoaviy xavfsizlikning ikki tomonlama va ko‘p tomonlama kafolatlarining yangi tizimini keng muhokama qilishni boshlash vaqti keldi, shu bilan birga, kelajakda biz Yevroosiyo mintaqasida tashqi kuchlarning ishtirokini bosqichma-bosqich kamaytirishga harakat qilishimiz kerak,” — dedi prezident.
Yevroosiyo mamlakatlari mintaqada xavfsizlik sohasida hamkorlik yo‘nalishlarini o‘zlari belgilashi, mexanizmlar va kelishuvlar tizimini yaratishi kerak, deya qo‘shimcha qildi davlat rahbari.
Misol tariqasida Putin, MDH davlatlari tomonidan ShHT va BRIKSni xalqaro munosabatlar bo‘yicha muloqotga taklif qilganini keltirdi. Tomonlar ushbu muloqot BMTda ham davom etishiga umid bildirishmoqda.
Rossiya rahbari shuningdek, xavfsizlik arxitekturasi uni yaratishda ishtirok etishni xohlovchi barcha Yevroosiyo davlatlari uchun ochiq ekanligini ta’kidladi.
“Bu hamma uchun shuni anglatadiki, biz bir qit’ada yashaymiz, jumladan Yevropadagi NATO mamlakatlari ham, nima bo‘lishidan qat’iy nazar, biz geografiyani o‘zgartira olmaymiz, u yoki bu tarzda birga yashashimiz va birga ishlashimiz kerak”, — dedi prezident.
Yevropa mustaqil taraqqiyot markazlaridan biri bo‘lib qolishni istasa, Rossiya bilan yaxshi munosabatda bo‘lishi kerak, dedi Putin va Moskva bunga tayyorligini ta’kidladi.
Uning aniqlik kiritishicha, hozirgi sharoitda Yevroosiyo mintaqasida tashqi kuchlarning harbiy ishtirokini cheklash tezislari haqiqatga to‘g‘ri kelmaydigandek tuyulishi mumkin, ammo ishonchli xavfsizlik tizimini qurish mumkin bo‘lsa, bunday kontingentlarga shunchaki ehtiyoj qolmaydi.
Iqtisodiyot, ijtimoiy farovonlik, integratsiya va o‘zaro manfaatli hamkorlik, qashshoqlik, tengsizlik, ekologiya va iqlim muammolarini hal qilish Yevroosiyo xavfsizlik tizimining muhim qismi bo‘lishi kerak.
Putin o‘z nutqida Yevropa makonida o‘n yillar davomida yaratilgan ishonch choralari va qurol-yarog‘ nazorati tizimi AQSh va uning NATO sun’iy yo‘ldoshlari tomonidan yo‘q qilinganini eslatdi.
“Mana Vashington raketaga qarshi mudofaa shartnomalaridan bir tomonlama chiqish, o‘rta va qisqa masofali raketalarni yo‘q qilish va ochiq osmonni e’lon qilib, strategik barqarorlikka putur yetkazdi”, dedi davlat rahbari.
Shunday qilib, ikki yil avval Madridda bo‘lib o‘tgan NATO sammitida blok endi nafaqat Yevro-Atlantika makonida, balki Osiyo-Tinch okeani mintaqasida ham xavfsizlik masalalari bilan shug‘ullanishi e’lon qilingan edi, deya davom etdi Putin.
“Nima emish, u yerda ham NATOsiz ish bitmasmish. Buning ortida, albatta, ular rivojlanishini cheklab qo‘yishga qaror qilgan davlatlarga bosim o‘tkazishga urinish istagi turibdi <...> Rossiya ana shunday mamlakatlardan biri”, - dedi prezident.
Uning ta’kidlashicha, ushbu tashabbuslarning asl mazmuni — shunday tizim yaratishki, unda barcha davlatlar o‘z xavfsizligiga ishonch hosil qilsin. Ana shunda ko‘plab mojarolarni hal qilishga konstruktiv yondashish mumkin bo‘ladi.