TOShKENT, 15-may — Sputnik. Rossiya prezidenti Vladimir Putinning qayd etishicha, Xitoy strategik sheriklikning misli ko‘rilmagan darajasi tufayli inauguratsiyadan keyin tashrif buyuradigan birinchi davlat bo‘ladi. Bu haqda Kreml saytida e’lon qilingan Putinning Xitoyga davlat tashrifi arafasida "Sinxua" axborot agentligiga bergan intervyusi matnida keltirilgan.
“Mamlakatlarimiz o‘rtasidagi strategik sheriklikning misli ko‘rilmagan darajada yuqori darajasi Xitoyni Rossiya Federatsiyasi prezidenti lavozimiga rasman kirishganimdan keyin tashrif buyuradigan birinchi davlat sifatida tanlashimni belgilab berdi”, — dedi Rossiya rahbari.
Vladimir Putin Rossiya-Xitoy hamkorligi tenglik va ishonch, suverenitetni o‘zaro hurmat qilish va bir-birining manfaatlarini hisobga olish tamoyillariga asoslanishini aytdi.
“Ta’kidlashni istardimki, u doimo tenglik va ishonch, suverenitetni o‘zaro hurmat qilish va bir-birining manfaatlarini hisobga olish tamoyillariga asoslanib kelgan va shunday bo‘lib qoladi. Xitoy Xalq Respublikasi Raisi Si Szinpin kabi dono va uzoqni ko‘ra biladigan siyosat va davlat arboblari munosabatlarimizni rivojlantirishda alohida, salmoqli rol o‘ynadi”, — deyiladi xabarda.
Uning so‘zlariga ko‘ra, o‘tgan bir necha yil ichida iqtisodiyotni boshqarishning samarali tizimini yo‘lga qo‘yish borasida ulkan ishlar amalga oshirildi.
“Hukumat va tegishli idoralar milliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlari va butun mamlakat hududini qamrab oluvchi katta hajmdagi ma’lumotlar, zamonaviy raqamli platformalar va hisoblash tarmoqlaridan foydalanmoqda. Biz bu ishni davom ettiramiz, uzoq muddatli rejalashtirish, dasturlar va milliy loyihalarni amalga oshirish samaradorligini oshiramiz”, — deyiladi xabarda.
Vladimir Putin, shuningdek, so‘nggi 5-yil ichida Rossiya Federatsiyasi va Xitoy o‘rtasida tovar ayirboshlash ikki baravar ko‘payganini, kompaniyalar o‘rtasidagi hisob-kitoblarning 90 foizdan ortig‘i milliy valyutalarda amalga oshirilayotganini aytdi.
“So‘nggi 5-yil ichida biz Rossiya-Xitoy savdo aylanmasini ikki baravar oshirishga muvaffaq bo‘ldik: agar 2019-yilda bu ko‘rsatkich 111 milliard dollarni tashkil etgan bo‘lsa, o‘tgan yili u 227,8 milliard dollarga yetdi. Shu bilan birga, kompaniyalarimiz o‘rtasidagi hisob-kitoblarning 90 foizdan ortig‘i milliy valyutada amalga oshiriladi”, — dedi prezident.
Rossiya prezidenti Vladimir Putinning aytishicha, uning Si Szinpin bilan har bir uchrashuvi dolzarb masalalar yuzasidan fikr almashishdir.
“U (Si Szinpin – tahr.) hurmatli, do‘stona, ochiq va shu bilan birga ishbilarmonlik uslubiga ega. Bizning har bir uchrashuvimiz nafaqat ko‘p yillik do‘stlar o‘rtasidagi muloqot, bu har bir inson uchun muhim ahamiyatga ega, balki ikki tomonlama va xalqaro kun tartibidagi eng dolzarb masalalar yuzasidan samarali fikr almashishdir”, — dedi prezident.
Vladimir Putin Rossiya va Xitoy o‘rtasidagi o‘zaro tovar ayirboshlash hajmi hozirda qariyb 20 trillion rubl yoki deyarli 1,6 trillion yuanni tashkil qilganini ham aytib o‘tdi.
“Hozirda o‘zaro tovar ayirboshlash hajmi qariyb 20 trillion rublni yoki deyarli 1,6 trillion yuanni tashkil etadi, desak to‘g‘riroq bo‘ladi. Xitoy 13-yil davomida bizning asosiy biznes hamkorimiz bo‘lib kelmoqda va Rossiya 2023-yilda XXRning tijorat kontragentlari reytingida darhol 4-o‘ringa ko‘tarildi”, — dedi Rossiya rahbari.
Ukraina inqirozini hal qilish uchun Pekin taklif qilayotgan qadamlar siyosiy va diplomatik jarayonning asosini tashkil qilishi mumkin, dedi Vladimir Putin.
Rossiya rahbarining so‘zlariga ko‘ra, ular “Rossiyaning xavfsizlikka oid xavotirlarini inobatga oladigan hamda uzoq muddatli va barqaror tinchlik o‘rnatilishiga hissa qo‘shadigan siyosiy va diplomatik jarayonning asosini tashkil qilishi mumkin”.
Vladimir Putin Rossiya Federatsiyasi Xitoyning Ukraina inqirozini hal qilish borasidagi yondashuvlarini ijobiy baholashini va Pekin uning asosiy sabablarini tushunishini aytdi.
“Biz Xitoyning Ukraina inqirozini hal qilish borasidagi yondashuvlarini ijobiy baholaymiz. Pekin uning asl sabablari va global geosiyosiy ahamiyatini yaxshi biladi, bu 2023-yil fevralida e’lon qilingan “Ukraina inqirozini siyosiy hal etish bo‘yicha Xitoyning pozitsiyasi” 12 banddan iborat rejada o‘z aksini topgan. Hujjatda qayd etilgan g‘oya va takliflar xitoylik do‘stlarimizning vaziyatni barqarorlashtirishga ko‘maklashishga bo‘lgan samimiy istagidan dalolat beradi”, — dedi Rossiya rahbari.
U Rossiya Federatsiyasi Ukrainadagi mojaroning tinch yo‘l bilan har tomonlama, barqaror va adolatli hal etilishini istashini aytdi.
“Biz bu mojaro tinch yo‘l bilan keng qamrovli, barqaror va adolatli hal etilishini istaymiz. Biz Ukraina bo‘yicha muloqotga ochiqmiz, lekin bu muzokaralar ushbu mojaroda ishtirok etayotgan barcha mamlakatlar manfaatlarini, shu jumladan, bizning manfaatlarimizni hisobga olgan holda bo‘lishi kerak. Global barqarorlik, qarama-qarshi tomon va, albatta, Rossiya uchun xavfsizlik kafolatlari haqida jiddiy suhbat. Bundan tashqari, bu ishonchli kafolatlar bo‘lishi kerak”, — deyiladi xabarda.
Shuningdek, Rossiya Federatsiyasi va Xitoy xalqaro kun tartibidagi asosiy masalalar bo‘yicha bir xil pozitsiyaga ega ekanligini ta’kidladi.
“Mamlakatlarimiz xalqaro kun tartibidagi asosiy masalalar bo‘yicha o‘xshash yoki mos keladigan pozitsiyalarga ega. Biz xalqaro huquqning ustuvorligi, BMTning markaziy muvofiqlashtiruvchi roli bilan global va mintaqaviy darajada teng, ajralmas, keng qamrovli va barqaror xavfsizlik tarafdorimiz. G‘arbning yolg‘on va ikkiyuzlamachilik, noma’lum kimsa tomonidan o‘ylab topilgan afsonaviy qoidalar asosida tartib o‘rnatishga urinishlarini esa rad etamiz”, — dedi Rossiya rahbari.
Rossiya prezidenti Xitoy an’analari haqida doimo katta qiziqish bilan yangi narsalarni kashf etishini tan oldi.
“Xitoy madaniyatiga bo‘lgan shaxsiy munosabatim haqida gapirar ekanman, shuni ta’kidlashni istardimki, men doimo Xitoyning o‘ziga xos an’analari haqida, ayniqsa, XXRga tashriflar chog‘ida katta qiziqish bilan yangi narsalarni kashf qilaman. Men sizlarning jang san’atlari, jumladan, mamlakatimizda juda mashhur bo‘lgan ushu haqida ko‘p narsalarni bilaman va Xitoy falsafasini hurmat qilaman. Mening oilam a’zolari ham Xitoyga qiziqishmoqda, ularning ba’zilari xitoy tilini o‘rganishmoqda", — dedi Rossiya rahbari.
Vladimir Putin Rossiya qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini Xitoy bozoriga yetkazib berishda yaxshi dinamika borligini aytdi.
“Rossiya qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini Xitoy bozoriga yetkazib berishda yaxshi dinamika kuzatilmoqda, sarmoyaviy va ishlab chiqarish sohalarida tashabbuslar amalga oshirilmoqda, mamlakatlarimiz o‘rtasidagi transport-logistika yo‘laklari barqaror faoliyat ko‘rsatib, mustahkamlanib bormoqda”, — dedi Rossiya rahbari.
Rossiya prezidenti Vladimir Putinning aytishicha, G‘arb davlatlari o‘z farovonligini ta’minlash uchun boshqa davlatlar hisobidan neokolonial usullarga murojaat qilmoqda.
“O‘tmishdagidek, ular boshqa davlatlar hisobidan o‘z farovonligini ta’minlashga intilib, buning uchun neokolonial usullarni qo‘llashmoqda”, — dedi Rossiya rahbari.
“Bugungi kunda Rossiya xarid qobiliyati pariteti bo‘yicha dunyodagi eng yirik beshta davlatdan biri hisoblanadi. Endi biz sayyoramizning to‘rtta yirik iqtisodiyotidan biriga aylanish maqsadini qo‘yganmiz. Shu bilan birga, barcha sohalarni sifatli, samarali rivojlantirish, fuqarolarimiz farovonligini yuksaltirish biz uchun birinchi o‘rinda turadi”, — deyiladi xabarda.
Putin ShHT va BRIKSning ko‘p qutbli dunyo shakllanishidagi rolini yuqori baholadi.
Rossiya prezidenti Vladimir Putinning ta’kidlashicha, ShHT va BRIKS o‘zini rivojlanayotgan ko‘p qutbli dunyoning asosiy ustunlari sifatida ko‘rsatib, obro‘li va jadal rivojlanayotgan xalqaro platformaga aylandi.
“O‘zaro manfaatli hamkorlikning ishonchli misollari sifatida shakllanayotgan ko‘p qutbli dunyo tartibining asosiy ustunlari sifatida mustahkam o‘rin olgan Shanxay hamkorlik tashkiloti va BRIKSni keltirish mumkin. Ular nufuzli, jadal rivojlanayotgan xalqaro platformalarga aylandi, ular doirasida ularning ishtirokchilari siyosat, xavfsizlik, iqtisod, shuningdek, gumanitar sohalarda konstruktiv hamkorlikni yo‘lga qo‘ymoqda. Bu boshqa davlatlarning mazkur uyushmalar faoliyatiga qiziqishi ortib borayotgani va ular ishtirokchilari sonining ortayotganidan dalolatdir”, — deyiladi xabarda.
Eslatib o‘tamiz, Rossiya prezidenti Vladimir Putin XXR raisi Si Szinpinning taklifiga binoan 16—17 may kunlari Xitoyga tashrif buyuradi. Rossiya prezidenti va XXR raisi o‘rtasidagi muzokaralar yakunlari bo‘yicha davlat rahbarlarining qo‘shma bayonoti va bir qator ikki tomonlama hujjatlar imzolanishi rejalashtirilgan. Mamlakat yetakchilari hamkorlikni yanada rivojlantirish yo‘nalishlarini belgilaydi, eng dolzarb muammolarni muhokama qiladi.