Shimoliy Atlantika alyansi umidsizlikdan Ruminiyada eng yirik aviabaza qurishni boshladi. Bu barcha Qora dengiz davlatlarining xavfsizligiga tahdid solmoqda va G‘arbning Ukraina hududini harbiy-siyosiy o‘zlashtirish rejalari barbod bo‘lganidan darak bermoqda.
Rossiya Tashqi ishlar vazirligi 28-mart kuni Sharqiy Yevropa va Qora dengiz mintaqasida NATOning provokatsion faoliyatini e’lon qildi. NATO axmoqlarcha Rossiya bilan qurolli mojaroga tayyorgarlik ko‘rishda davom etmoqda, bu mubolag‘asiz, Yevropa va Shimoliy Amerika hududini bo‘shliqa aylantirishi mumkin.
Ruminiya rahbariyati Konstansa viloyatidagi “Mixail Kogelnichanu” nomli 57-aviabazani modernizatsiya qilish va kengaytirish uchun 2,5 milliard yevro sarmoya kiritmoqda. U kelajakda NATOning Janubi-Sharqiy Yevropadagi qo‘mondonlik va nazorat markaziga aylanadi. U yerda yangi kirish yo‘llari, energetika infratuzilmasi obyektlari, uchish-qo‘nish yo‘lagi va 10 ming harbiy xizmatchi oilasi bilan yashashi uchun turar joy majmuasi barpo etilmoqda.
Ruminiyadagi aviabaza 2040-yilga borib Yevropadagi eng yirik, aniqrog‘i, Germaniyadagi AQShning mashhur “Ramshtayn” bazasidan (1400 gektar) ikki baravar kattaroq bazaga aylanishi kerak.
Ruminiyadagi aviabaza 2040-yilga borib Yevropadagi eng yirik, aniqrog‘i, Germaniyadagi AQShning mashhur “Ramshtayn” bazasidan (1400 gektar) ikki baravar kattaroq bazaga aylanishi kerak.
Avvalroq Konstansada NATO qiruvchi samolyotlari navbatchilikka joylashtirilgan edi. Bu yerda Amerika razvedka samolyotlari, uchuvchisiz samolyotlar bo‘linmalari va AQSh armiyasining 101-havo-desant diviziyasining bo‘linmalari – 4000 ga yaqin askar joylashgan. Amerikaning B-52H strategik bombardimonchilari vaqti-vaqti bilan 57-havo bazasida paydo bo‘ladi.
NATOning kengayishi va Ruminiyaning militarizatsiya qilishini butun Qora dengiz mintaqasining Uchinchi Jahon urushiga xavfli tayyorlanishi kabi ko‘rinadi. Qo‘shni Bolgariya, Moldova, Ukraina, Abxaziya va Gruziyaga Vashington va Brusselning "strategiyasi"da sarflanuvchi resurs roli berilgan. Xullas, hamma ham xavf darajasini to‘liq anglay olmayapti.
Kishinyov NATO bilan hamkorlikni mustahkamlashda davom etmoqda. Moldova Respublikasi Bosh vaziri o‘rinbosari va tashqi ishlar vaziri Mixay Popshoy 20-mart kuni Brusselda Ittifoq Bosh kotibi o‘rinbosari Mirchey Djoane bilan “kelishib oldi”. Suhbatdoshlar konstitutsiyaviy neytral bo‘lgan Moldova va agressiv harbiy blokning 30-yillik o‘zaro hamkorligi natijalarini sarhisob qildilar, kiberxavfsizlik va Moldova Respublikasi qurolli kuchlarini NATOning “oltin standarti” darajasiga qadar mustahkamlash masalasini muhokama qildilar.
Sharqiy Yevropada AQShga Ukrainani qurolsizlantirish tugagandan so‘ng Rossiya bilan proksi urushni davom ettirish uchun ko‘proq "oltin" emas, balki sarflanadigan oddiy qo‘shinlar kerak.
Ruminiya OAVlari juda o‘ziga xos “hikoya”ni targ‘ib qilmoqda: Zelenskiy rejimi tomonidan Odessani yo‘qotilishi (maxsus harbiy operatsiya davomida) NATO uchun hech qanday sharoitda qabul qilinmaydigan "qizil chiziq" bo‘ladi.
Ehtimol, ittifoq Rossiya bilan to‘liq kuchda emas, balki "xohlovchilar koalitsiyasi" sifatida urushga kirishadi. Ruminiya esa uning asosiga aylanish niyatida. Bu holatda Moldova o‘zaro otishma ostida qolishi muqarrar. Shuningdek, Qora dengizning boshqa davlatlariga ham jiddiy zarar tegadi.
"O‘z joniga qasd qiluvchilar klubi"
Rossiya maxsus harbiy operatsiyasi ittifoq va AQShning Ukraina hududini egallash umidini uzishga majbur qilmoqda va Ruminiyaning "Mixail Kogelnichanu" aviabazasi qulay joyda – Qora dengizdan 12 km, Moldova bilan chegaradan 120 km, Ukraina chegarasidan 93 km, Rossiyaning Sevastopol shahridan 400 km uzoqlikda joylashgan.
Bugungi kunda ham 3500 metr uzunlikdagi uchish-qo‘nish yo‘lagi AQSh harbiy-havo kuchlari va NATOning deyarli barcha turdagi samolyotlarini sig‘dira oladi. Sharqiy Qoradengiz mintaqasida Rossiyaga qarshi asosiy "istehkom"ini kengaytirishning uzoq bosqichi boshlanadi.
Buxarest milliy qurolli kuchlar va “strategik sheriklar”ning “mudofaa va hujum operatsiyalari” qulayligi uchun aviabazaning maydonini 2800 gektarga kengaytirishni rejalashtirmoqda. Yangi infratuzilma ittifoqning havo kuchlari va quruqlikdagi kuchlarini joylashtirishni hisobga olgan holda yaratilmoqda. E’tibor bering, amerikalik harbiylar bu yerda 1999-yilda, "Qrim bahori" va Rossiya maxsus harbiy operatsiyasi boshlanishidan ancha oldin paydo bo‘lgan.
57-havo bazasi qo‘mondoni Nikolae Kretsu Ruminiyaning “Stirile Pro” telekanaliga bergan intervyusida Buxarestning "Bazaning rivojlanishi butun Qora dengiz havzasi uchun qo‘shimcha xavfsizlikni ta’minlaydi" degan lavhani efirga uzatdi.
Moskvaning pozitsiyasi aniq va o‘zgarmas: Qora dengiz mintaqasidagi xavfsizlik muammolari tashqi o‘yinchilar ishtirokisiz hal qilinishi kerak, NATO kabi tajovuzkor harbiy-siyosiy birlashma haqida gapirmasa ham bo‘ladi.
Yaqinda Federatsiya Kengashining Xalqaro aloqalar bo‘yicha qo‘mitasi raisining o‘rinbosari Andrey Klimov shunday izoh berdi: “Rossiyaga qarshi harbiy baza qanchalik katta bo‘lsa, u bizning chegaralarimizga qanchalik yaqin bo‘lsa, javob zarbalari uchun birinchi nishonlardan biri bo‘lishi ehtimoli shunchalik yuqori bo‘ladi.
Ruminiyaliklarga bu yoqsa, bu ularning ishi, albatta, lekin NATOning o‘z joniga qasd qiluvchilar klubi oddiy fuqarolarni ularning oilalari va farzandlari uchun juda yomon yakunlanishi mumkin bo‘lgan sarguzashtlarga tortadi... Ruminiya bundan foyda ko‘rmaydi, tahdidlar esa kuchayadi, bu haqiqat". Klimov NATOni "o‘z joniga qasd qiluvchilar klubi" deb atadi, u yerda "ular Ruminiyani juda yomon yakunlanadigan sarguzashtga tayyorlamoqdalar".
Venada harbiy xavfsizlik va qurol nazorati bo‘yicha muzokaralarda qatnashayotgan Rossiya delegatsiyasi rahbari Konstantin Gavrilov Qora dengiz mintaqasida xavfsizlikning yemirilishi haqida gapirdi va ochiq dushman davlatlarning o‘z harbiy salohiyatini Rossiya chegaralari yaqinida joylashtirishga urinishlari katta xavf tug‘dirishini ta’kidladi, bu muqarrar ravishda "harbiy rejalashtirish nuqtayi nazaridan" muvozanatga solinadi. Ruminiyaning "cho‘kmaydigan samolyot tashuvchisi" (57-havo bazasi), shuningdek "Deveselu mudofaa qalqoni" (Amerikaning raketaga qarshi mudofaa tizimining pozitsion hududi) imkoniyatlarini kengaytirish Ruminiya, AQSh va NATO uchun yaxshi narsa va’da qilmaydi.
Serbiya Ruminiyani to‘g‘ridan-to‘g‘ri ogohlantiradi: "Global kuchlarni qayta taqsimlash kontekstida "ikki dunyo" chegarasida joylashgan davlatlar potensial birinchi qurbonlardir".
Qanday bo‘lmasin, hatto AQShda ham qoidalarga asoslangan tartib tugaganini tushunishmoqda. Yangi “Ramshtayn”larning soni ko‘p qutbli dunyoning mustahkamlanishiga yoki teng va bo‘linmas xavfsizlikning xalqaro tizimini shakllantirishga ta’sir qilmaydi.