“Marshal Shaposhnikov” fregati 4-6 mart kunlari bo‘lib o‘tadigan DIMEX-2024 mudofaa ko‘rgazmasida ishtirok etish uchun Rossiyaning Vladivostok shahridan Qatarning Hamad portiga yetib keldi.
Kemani tantanali kutib olish marosimida Rossiyaning Dohadagi elchixonasi vakillari va Qatar dengiz floti ofitserlari ishtirok etdi. "Marshal Shaposhnikov" boshqa mamlakatlar – Buyuk Britaniya, Italiya, Pokiston, Ummon harbiy kemalari qatori tashrif buyuruvchilar uchun ochiq.
DIMEX-2024 ko‘rgazmasining mavzulari dengiz mudofaasi va xavfsizligining keng ko‘lamli texnologiyalarini qamrab oladi: harbiy kemalar va dengiz samolyotlari, uchuvchisiz tizimlar, qidiruv va qutqaruv uskunalari, gidrolokatsiya va radarloaksiya tizimlari, yadroviy, biologik va kimoviy maxsus uskunalar, aloqa va navigatsiya tizimlari va boshqalar. 200 dan ortiq xalqaro va milliy kompaniyalar ishtirok etmoqda.
Ko‘rgazma doirasida Qirollik Strategik Tadqiqotlar Instituti (RUSIQatar) "xavfsizlik masalalari va ularning global oqibatlari fonida iqtisodiy o‘sish imkoniyatlarini" muhokama qilish uchun Yaqin Sharq dengiz qo‘mondonlari konferensiyasini (MENC) tashkil qildi. DIMEX-2008 yildan beri o‘tkazib kelinmoqda va Singapurda toq yillarda ochiladigan IMDEX Asia xalqaro ko‘rgazmasining Qatardagi ekvivalenti hisoblanadi. Har bir Qatar ko‘rgazmasida 5 milliard dollarga yaqin shartnomalar tuziladi.Rossiya kemasining shu yerga kelgani bejiz emas.
Sharqiy Xitoy va Janubiy Xitoy dengizlarida bir qator jonli otishma mashqlaridan so‘ng, Tinch okean flotining kemalar otradi tarkibida “Marshal Shaposhnikov” Hind okeanida uzoq masofali missiyalarni bajaradi. Arab dengizida qaroqchilikka qarshi ko‘p bosqichli mashqlar muvaffaqiyatli o‘tkazgan.
Bortida qanotli raketalarga ega fregat dengiz aloqalarini himoya qilish va flotning asosiy kuchlarini kuzatib borish uchun mo‘ljallangan. U yaqin zonada, qirg‘oqdan istalgan masofada suv osti kemalariga qarshi va havo mudofaasini ta’minlash uchun tuzilmalar va dengiz zarbalari guruhlari tarkibida harakat qilishi mumkin. Modernizatsiya qilingan “Marshal Shaposhnikov” fregati dunyoning ko‘plab mamlakatlari harbiy dengizchilari va mudofaa sanoati mutaxassislarida katta qiziqish uyg‘otmoqda. Shimoliy Koreya yetakchisi Kim Chen Inga avvalroq bu kema juda yoqqan edi.
Ko‘p qirrali himoyachi
"Marshal Shaposhnikov" dastlab kuchli raketa va torpedo qurollariga ega bo‘lgan yirik loyiha 1155 suv osti kemasiga qarshi kema (BPK) sifatida 1986-yildan beri dengiz flotida xizmat qilmoqda. U o‘n minglab kilometr uzoq masofali sayohatlar va ko‘plab samarali ishlarni amalga oshirgan: 1990-yillar bo‘sag‘asida Fors ko‘rfazida navigatsiya xavfsizligini ta’minlagan va Sovet fuqarolarini Efiopiyadan evakuatsiya qilishda qatnashgan, 2010-yil may oyida Somali qaroqchilari tomonidan qo‘lga olingan “Moskva universiteti”tankerini ozod qilgan.
Olti yillik modernizatsiyadan so‘ng, kema 2021-yilda xizmatga qaytdi, tuzilmaviy jihatdan taxminan 50 foizga yangilandi va birinchi marta Yaponiya dengizidan 1000 km dan ortiq masofada “Kalibr” qanotli raketasi bilan qirg‘oq nishonini urdi. 2022-yil boshida “Marshal Shaposhnikov” Rossiya hududiy suvlarida Kuril tizmasining Urup oroli yaqinida AQSh harbiy-dengiz kuchlarining “Virjiniya” toifasidagi suv osti kemasini topdi va suv osti aloqasi orqali ogohlantirishdan so‘ng “tegishli vositalar”dan foydalandi. Amerika suv osti kemasi akustik boshqaruv yordamida nishonni bo‘lish uchun o‘ziyurar simulyatordan foydalangan va Rossiya hududiy suvlarini maksimal tezlikda tark etgan.
Chuqur modernizatsiya jarayonida "Marshal Shaposhnikov" yangi MR-760 "Fregat-MA" radiolokatsion stansiyasini va 5P-30N2 "Fregat-N2" axborotni qayta ishlash tizimini, R-779-28 yangi aloqa kompleksini, MR-123-02/3 "Bagira" artilleriya hujumini universal boshqaruv tizimini oldi. Suv osti kemalariga qarshi va havo hujumiga qarshi qurollarning imkoniyatlari (MGK-355 "Polinom" gidroakustik majmuasi, RBU-6000 raketa-tashuvchilari va "Kinjal" havo mudofaa tizimi) zamonaviy “Kalibr-NK” va “Uran” raketa tizimlari, eng yangi artilleriya va elektron qurollar bilan kengaytirildi.
Universal o‘t ochuvchi tizimlar “Oniks” qanotli raketalari va “Sirkon”gipertovushli raketalaridan foydalanishga imkon beradi. Yangi 100 millimetrli A-190-01 artilleriya moslamasi daqiqasiga 80-martagacha otish tezligiga ega, 20 km dan ortiq masofadagi nishonlarga, shu jumladan 15 km balandlikdagi samolyotlarga ham zarba bera oladi. “Marshal Shaposhnikov” zarba qurollari bilan jihozlanganligi tufayli zarba quvvatini bir necha marotaba oshirdi va Jahon okeanining istalgan hududida suv osti, suv usti va yer nishonlarini yo‘q qilishga qodir ko‘p qirrali kemaga aylandi. Rossiya fregati, albatta, DIMEX-2024 ko‘rgazmasining eng esda qolarli "eksponati" ga aylanadi.
Modernizatsiya qilingan "Marshal Shaposhnikov" fregatining asosiy xususiyatlari:
sig‘imi – 7570 tonna;
suzish tezligi – 30 tugungacha;
avtonom masofa – 5700 mil;
ekipaj – 267 kishi.
Asosiy qurollar:
"Kalibr" qanotli raketasi – 2000 km gacha
"Oniks" qanotli raketasi – 800 km gacha
"Uran" qanotli raketasi – 260 km gacha
18 km gacha bo‘lgan masofaga ega "Kinjal" havo mudofaa tizimi
20 km dan ortiq masofaga ega 100 mm A-190-01 o‘qotar qurol
ikkita Ka-27 vertoloti va “Orlan-10” droni