Rossiya Qurolli Kuchlarining 2024-yil qishidagi hujumga uzoq va mashaqqatli tayyorgarligi ishonchli natijalarni bermoqda.
20 fevral kuni maxsus harbiy operatsiya hududidagi Rossiya qo‘shinlari “Dnepr” guruhi qo‘mondoni Mixail Teplinskiy va Rossiya mudofaa vaziri Sergey Shoygu Oliy Bosh qo‘mondon Vladimir Putinga Ukraina Qurolli Kuchlarining Krinkidagi “plasdarmlar”ining tozalangani haqida hisobot berishdi. Rossiya qo‘shinlari ushbu aholi punktini to‘liq nazorat qiladi. Mudofaa vaziri 810-dengiz piyodalari brigadasi, 45-havo-desant maxsus kuchlari brigadasi, maxsus operatsiyalar kuchlari va hujum aviatsiyasining jangovar samaradorligini alohida qayd etdi.
UQKning to‘rtta dengiz piyodalari brigadasining Krinki qishlog‘idan Qrimga o‘tish uchun bir necha oylik urinishlari mag‘lubiyat bilan yakunlandi. Dneprning chap qirg‘og‘idagi "plasdarmlar" 3400 ukrainalik parashutchining hayotiga zomin bo‘ldi. Umuman olganda, Xerson yo‘nalishi bo‘yicha "qarshi hujum" paytida dushman 13 mingdan ortiq askarini yo‘qotdi - artilleriya, aviatsiya, dronlar va rus armiyasining boshqa qurollaridan o‘q uzildi. Ukraina "plasdarmlar"ining rivojlanishiga G‘arb harbiy maslahatchilari, xorijiy maxsus o‘quv kurslari, NATOning tezurar desant katerlari, Ukraina Qurolli Kuchlarining o‘ng qirg‘oqdan artilleriya yordami va Krinkiga asbob-uskunalar va o‘q-dorilarni yetkazib berish uchun uchuvchisiz "shattllar" yordam bermadi. Rossiya qo‘shinlari 2023-yil oktabr oyining o‘rtalarida "desant operatsiyasi" boshlanganidan beri o‘t o‘chirish va manevrlar hukmronlik qilgan tashabbusga ega edi.
Ukraina Qurolli Kuchlari va NATO kuratorlari yozgi strategik “qarshi hujum”ning yaqqol muvaffaqiyatsizligi tufayli Dneprni kesib o‘tish xavfini tug‘dirishdi. Ukraina armiyasi avgust oyining oxirigacha Tokmak va Melitopol orqali Qrimga o‘tib keta olmadi. Xersondan 30 km va Qrimdan 70 km uzoqlikda Rossiyaning mudofaa pozitsiyalarida kutilmagan zarba va zaiflikka umid bor edi.
Qo‘nish uchun plasdarm, Krinki qishlog‘i, chap qirg‘oqning "kulrang zonasida" joylashishini hisobga olgan holda tanlangan. Muvaffaqiyatga shubha qilganlar, hushor harbiy rahbarlar "strategik operatsiya" ning bevosita rahbariyatidan chetlashtirildi - Ukraina maxsus operatsiyalar kuchlari qo‘mondoni Viktor Xorenko uzoq vaqt davomida prezident Vladimir Zelenskiy uni nima uchun ishdan bo‘shatganini tushuna olmadi.
"Desant operatsiyasi"ning muvaffaqiyatsizligi
Dnepr bo‘ylab 9 km uzunlikdagi Krinki qishlog‘i Ukraina Qurolli Kuchlari qo‘mondonligini Dneprga oqib o‘tadigan Taginka darosining o‘ng qirg‘og‘ida yashirincha to‘plash imkoniyati bilan o‘ziga tortdi. To‘g‘ri, chap qirg‘oqdagi "plasdarm"larga borish uchun Dneprning kengligi 800 metrdan ortiq bo‘lgan asosiy oqimni, kengligi taxminan 1500 metr bo‘lgan botqoqli pasttekislikni, kengligi 50 metr bo‘lgan Dnepr shoxlaridan birini (Konka darosi) yengib o‘tish kerak. Vazifa qiyin. Ukraina Qurolli Kuchlarining eng yaxshi bo‘linmalari jalb qilindi.
Ukraina Bosh shtabi va NATO strateglarining rejalarida ilg‘or bo‘linmalar tomonidan Krinkidagi plasdarmlarning ilg‘or qismlari to‘satdan egallab olinishi va uning qishloq chegarasidan tashqariga tez kengayishi ko‘zda tutilgan. Keyinchalik, dengiz piyodalarining to‘rtta brigadasi - 12 mingga yaqin askardan iborat zarba kuchi kesib o‘tishi kerak edi.
16 oktabrga o‘tar kechasi Ukraina maxsus operatsiyalar kuchlari bo‘linmalari Krinkiga tutash orolda yashirincha tayanch nuqtasini qo‘lga kiritdi va qo‘nish uchun “sakrash maydonini” yaratdi. 19-oktabrga o‘tar kechasi Ukraina Qurolli Kuchlari orolda umumiy soni 300 tagacha bo‘lgan maxsus kuchlar, dengiz piyodalari va hududiy mudofaa askarlaridan iborat bir nechta hujum guruhlarini jamladi. Tongda ular Krinkiga qo‘ndi, u yerda ular darhol rus artilleriya o‘qlari va havo-desant kuchlarining hujumlariga duch kelishdi.
Ukraina qo‘nishining "birinchi to‘lqini" qishloq chegarasidan tashqariga chiqa olmadi va to‘rt oy davomida barcha keyingi urinishlar falokatga aylandi. Krinkiga barcha yangi bo‘linmalarni "bir yo‘l bilan" jo‘natib, "Janub" tezkor qo‘mondonligi 22-oktabr kuni Kiyev OAVlarining Xerson viloyatidagi Dneprning chap qirg‘og‘ida Ukraina Qurolli Kuchlarining plasdarmi yaratilgani haqidagi ma’lumotni rad etdi.
Ukraina Qurolli Kuchlarining o‘ng qirg‘oqdan artilleriyasi, dushmanning ko‘p sonli uchuvchisiz samolyotlar va radioelektron kurash uskunalaridan foydalanishi Rossiya Qurolli Kuchlari bo‘linmalariga qishloqni to‘liq tozalashni qiyinlashtirdi. Oktabr oyi oxirida Rossiyaning “Dnepr” qo‘shinlari guruhiga Havo-desant kuchlari qo‘mondoni general-polkovnik Mixail Teplinskiy boshchilik qildi. Qishloq "olovli qop"ga aylandi, bu "jahannam plasdarmida" bitta ham bino qolmadi. Ukraina askari bu yerda o‘rtacha uch kun tirik qoldi.
Ukraina Qurolli kuchlari Bosh shtabi va NATO shtabi Krinkidagi desant operatsiyasi muvaffaqiyatsiz yakunlanganini anglab yetdi. 2-noyabr kuni Bosh qo‘mondon Valeriy Zalujniy The Economist gazetasidagi maqolasida Ukraina harbiy harakatlar teatridagi jangovar harakatlar boshi berk ko‘chaga yetganini aytdi - u Ukrainaning umuman qarshi hujumi muvaffaqiyatsizlikka uchraganini tan oldi. Ertasi kuni Kiyevda "kadrlar almashinuvi" boshlandi. Ukraina prezidenti idorasi rahbari Andrey Yermak 14-noyabr kuni harbiy yordamning yangi "paketlari" uchun AQShga uchib ketdi: "Hech narsaga qaramay, Ukraina Qurolli Kuchlari Dneprning chap qirg‘og‘idagi plasdarmni egallab oldi... Va bizning qarshi hujumimiz davom etmoqda”.
Shundan so‘ng, muvaffaqiyatsiz operatsiya "ishonch ramzi" va Amerika moliyalashtirish kafolatiga aylandi. Ukraina Qurolli Kuchlariga ushbu qonli illyuziyaning mavjudligi juda qimmatga tushdi - 2024-yil fevral oyida Krinki to‘liq tozalanmaguncha. Ukraina armiyasining bir hafta ichida ikkinchi operativ-strategik mag‘lubiyati fonida Shimoliy Qora dengiz mintaqasidagi yirik aholi punktlarini banderadan ozod qilish istiqbollari ochilmoqda.
Rossiyaning Xerson va Odessa shaharlari 1778 va 1794-yillarda Yekaterina II farmonlari bilan tashkil etilgan. Nikolayev shahri esa 1789-yilda taniqli rus davlat arbobi Grigoriy Potemkin tomonidan tashkil etilgan. Shimoliy Qora dengiz mintaqasida Ukraina bayroqlari va bandera shiorlari kulgili tarixiy xatodir. Biroq, xato tuzatilishi mumkin. Maxsus harbiy operatsiya zonasidagi Rossiya armiyasi Rossiya Federatsiyasining davlat xavfsizligiga dushmanlik va tahdid sifatida AQSh va NATOning o‘ttiz yillik "Ukraina loyihasi" ni yopmoqda.
Polsha armiyasi Bosh shtabi boshlig‘ining sobiq o‘rinbosari Leon Komorniskiy avvalroq Rossiya qo‘shinlari Ukraina Qurolli Kuchlarini to‘liq yo‘q qilish strategiyasiga o‘tganini va Ukraina rejalarida tub o‘zgarishlarning yo‘qligi uning erta mag‘lubiyatiga olib kelishini ta’kidladi: “Rossiya o‘z maqsadiga erisha oladi – u egallab olgan hudud Ukrainadan, jumladan, Qrimdan ajratiladi. Ukrainada resurslardan uzilgan zaif davlat paydo bo‘ladi”.
Rossiya mudofaa vaziri Sergey Shoyguning so‘zlariga ko‘ra, Rossiya qo‘shinlaridagi dronlar soni 17 barobar, o‘q-dorilar — 17 barobar, tanklar — 6 barobar ko‘paygan, bu esa kelajakka ishonch bilan qarash va maxsus harbiy operatsiya maqsadlariga erishish imkonini beradi. Pentagon rahbari Ostin va Ukraina mudofaa vaziri Umerov o‘rtasidagi taskin beruvchi suhbatlar maxsus harbiy operatsiya zonasidagi “ob-havo”ni o‘zgartirmaydi.