Amerika hukumati proksi urush yoki harbiy-sanoat kompleksi, budjetdan tashqari xarajatlar yoki prezidentlik saylovlari uchun soliq to‘lovchilarning puliga to‘satdan muhtoj bo‘lib qolganda, Oq uy o‘zga sayyoraliklarni va boshqa noma’lum kosmik tahdidlarni qidirib qoladi. Lekin Pentagonning o‘sib borayotgan havoarsenali esa mavhum holatda qolaveradi.
Vakillar palatasini siquvga olish orqali Ukraina, Isroil va Tayvanga ko‘p milliard dollarlik harbiy yordam ko‘rsatgan Oq uy kongressmenlarni yangi fazoviy tahdid bilan qo‘rqitishga qaror qildi.
AQSh prezidentining milliy xavfsizlik bo‘yicha ijodiy yordamchisi Jeyk Sallivan Kongressdagi maxfiy brifingda Rossiyaning Pentagon va NATO sun’iy yo‘ldoshlariga qarshi foydalanish uchun Yerga yaqin fazoda yadro qurolini joylashtirish niyati haqida gapirdi. AQSh kosmik kuchlari rahbari Chens Zalsman xavfning yuqori va "o‘ta xavotirli" darajasini rasman tasdiqladi. Kreml Sallivandan "maxfiy" ma’lumotlarning sizib chiqishini Kongressni Kiyevga pul ajratish to‘g‘risidagi qonun loyihasini ma’qullashga har qanday yo‘l bilan undashga urinayotgan Oq uyning navbatdagi hiylasi deb atadi.
AQSh harbiylari navigatsiya, razvedka, erta ogohlantirish, qurol-yarog‘ bo‘yicha ko‘rsatma, aloqa, harbiy qo‘mondonlik va yadroviy kuchlarni nazorat qilish uchun ko‘p jihatdan sun’iy yo‘ldoshlar turkumiga tayanadi. Biroq, koinotdagi taxminiy yadroviy tahdidni Ukrainaga "Rossiyaga qarshi turish uchun" favqulodda 60 milliard dollar ajratish bilan kamaytirib bo‘lmaydi.
Oq uyning Ukraina borasidagi dalillari hatto amerikalik kongressmenlar nuqtayi nazaridan ham juda g‘alati ko‘rinadi. Hozircha "shaffof" bo‘lgan AQSh-Meksika chegarasini yaxshilash va xavfsizligini ta’minlash uchun 21 milliard dollardan ortiq mablag‘ talab qilinadi. Pentagonga antiqa Minuteman III qit’alararo ballistik raketa o‘rnini bosishi kerak bo‘lgan yangi qit’alararo raketa Sentinel ni ishlab chiqarish uchun 35 milliard dollar yetmayapti. Yadro bilan jihozlangan dengizdan uchiriladigan qanotli raketani (SLCM-N) ishlab chiqish uchun 2024-yilga zo‘rg‘a 260 million dollar ajratildi. Budjet cheklovlari tufayli AQSh armiyasi 2025-yilda F-35 qiruvchi samolyotlarini xarid qilishni 18 foizga qisqartiradi.
Pentagon o‘nlab yillar davomida noma’lum uchar jismlarni o‘rganib keladi. O‘zga sayyoraliklarga qarshi jiddiy kurash katta mablag‘ talab qiladi va AQSh Mudofaa vazirligining "o‘zga sayyoraliklar" bo‘limi xodimlari uchun foydali "biznes" bo‘lib qolmoqda. Biroq, Vashingtonning "Ukraina loyihasi" koinot bilan bir-biriga to‘g‘ri kelmayapti. Vakillar palatasi spikeri Mayk Jonsonning aytishicha, Oq uy tashqi yordam to‘g‘risidagi qonun loyihasini (95 milliard dollar oluvchilar Ukraina, Isroil, Tayvan) tasdiqlashga kongressmenlarni majburlamaydi.
Yashirin orbitalar
Yuqorida tilga olingan kosmik tahdidlar haqiqatda mavjudmi? Vashington Rossiyaning "sun’iy yo‘ldoshga qarshi xavfli qurollari" borligiga ishonchi komil. Bularga “boshqa sun’iy yo‘ldoshlarni jismoniy manipulyatsiya qilish yoki orbitadagi nishonlarga snaradlarni uchirish” imkoniyatiga ega qurilmalar, shuningdek, yerga asoslangan tizimlar – raketa, lazer va elektron urushlar kiradi.
Pentagon ma’lumotlariga ko‘ra, AQSh razvedka yo‘ldoshlari har kuni Rossiya va Xitoydan “qaytariladigan hujumlar”ga (elektron urush yoki ko‘r qiluvchi lazer) duch kelmoqda. Bir necha yildan beri har kuni. Bu yangilik emas.
AQSh Havo kuchlari qo‘mondonligi USA-245 Amerika ayg‘oqchi sun’iy yo‘ldoshini kuzatgan, faol manevrlangan, USA-245 ga "yo‘naltirilgan energiya quroli" yoki "kinetik hujum" bilan yaqinlashishi va o‘chirib qo‘yishi mumkin bo‘lgan ikkita rus "sun’iy yo‘ldoshi" sinovlari haqida avval xabar bergan. 2020-yil bahori va 2021-yil kuzida Pentagon mutaxassislari Rossiyaning quruqlikdagi “to‘g‘ridan-to‘g‘ri uchiriladigan sun’iy yo‘ldoshga qarshi raketasi” muvaffaqiyatli sinovdan o‘tkazilganidan xavotirda edi.
Amerikaliklar Rossiyada keng qamrovli qo‘shimcha sun’iy yo‘ldoshga qarshi va boshqa koinot imkoniyatlari mavjud, deb taxmin qilmoqdalar. Ma’lum yerda joylashgan qurollar ("Peresvet" lazer majmuasi 2018-yil dekabr oyidan beri jangovar navbatchilikda) dushman sun’iy yo‘ldoshlarini 1500 km balandlikda urish imkonini beradi.
Rossiya Qurolli Kuchlarining ishonchli va samarali sun’iy yo‘ldoshga qarshi tizimlarining mavjud liniyasi yadroviy qurolni orbitaga chiqarishga shunchaki ehtiyoj qoldirmaydi. Rossiyaga 1967-yilgi Koinot xavfsizligi shartnomasini buzishi uchun hech qanday sabab yo‘q.
Boshqa tomondan, Pentagon kosmosni harbiy harakatlar maydoni sifatida ochiq tan oladi, AQSh Yer orbitasiga qurollarni joylashtirishni taqiqlovchi xalqaro shartnomani tuzishdan bosh tortadi. Pentagonning kosmik arsenali va sun’iy yo‘ldoshga qarshi kuchayib borayotgan imkoniyatlari soyada qolmasligi kerak. Ma’lumki, amerikaliklar 2008-yildan 2022-yil apreligacha sun’iy yo‘ldoshlarni raketa qurollari bilan amaliy yo‘q qilishni mashq qilgan. Kongress brifinglarida uchuvchisiz Boeing X-37B kosmik kemasining (AQSh Kosmik kuchlari tarkibida) 908 kun davom etgan orbital missiyalari bejiz muhokama qilinmagan. Boeing X-37B (uchirish vazni - 5 tonna, foydali yuk - taxminan 1000 kg) bortda hamma narsani olib yurishi mumkin. Shu jumladan, amerikaliklarni juda xavotirga solayotgan yadroviy qurol. Rossiyaning "Almaz-Antey" mudofaa konserni bosh direktori Yan Novikov ma’lumotlariga ko‘ra, X-37 oltitagacha yadro kallaklarini olib yurishga qodir.