Pentagon Kiyev rejimiga AQSh armiyasida ishlatilmaydigan yuqori aniqlikdagi GLSDB yer usti bombalar partiyasini topshirganini e’lon qildi.
Amerikaning o‘tgan yilgi "o‘qdonidan" olingan bu tajribaviy "bombalar" maxsus harbiy operatsiya hududidagi kuchlar muvozanatini o‘zgartirmaydi, Rossiya harbiy qudrati ko‘p marta ustunlik qilmoqda va Ukraina armiyasiga doimiy ravishda artilleriya snaradlari, samolyotlar va havo mudofaa tizimlari yetishmayapti.
AQSh Ukrainaga GLSDB (Ground Launched Small Diameter Bomb) bomba uchli 150 km masofali zalp bilan o‘t ochuvchi reaktiv tizimlar raketalarini yubormoqda. Bu harakati bilan Vashington Rossiya Federatsiyasi bilan proksi urushni “oxirgi ukrainalikkacha” davom ettirish niyatini tasdiqlaydi.
Rossiyaning Vashingtondagi elchisi Anatoliy Antonov bugun Amerikaning Ukraina qo‘g‘irchoqlariga GLSDB o‘q-dorilarini yetkazib berish Kiyev mojarosini uzaytirishini va Ukraina Qurolli Kuchlarini yangi qurbonlar hamda urush jinoyatlari sari undashini eslatdi.
Ukraina armiyasi noaniq kuchga ega bo‘lgan tajribaviy "mo‘’jizaviy qurol" – Boeing va Saab tomonidan "eski" 113 kg kichik diametrli havo bombalaridan yaratilgan yangi gibrid qurolni qo‘lga kiritmoqda. GLSDB o‘q-dorilari GBU-39 “aqlli bomba” va M26 227 mm reaktiv kuchaytirgichidan iborat.
Parvoz paytida boshqariladigan bomba quyruq qismidan (M26) ajralib, qanotlarini ochadi va GPS-koordinatalari yordamida nishonga qarab yo‘nalish oladi. Bunday o‘q-dorilar bilan HIMARS va uning analogi M270 o‘t ochishi mumkin. Nishonga olish uchun go‘yoki elektron urush to‘siqlariga chidamli inersial va GPS-navigatsiya tizimi qo‘llaniladi.
Maxsus harbiy operatsiya hududida Excalibur boshqariladigan artilleriya snaradlari, HIMARS raketalari va ATACMS raketalarining zarbalariga muvaffaqiyatli qarshi turish bo‘yicha Rossiya tajribasi Pentagonning "reklama videolari" foydasiga emas. Hatto Amerikaning "Foreign Affairs" jurnali yanvar oyi oxirida shunday deb ta’kidladi: "Ruslar raketa tizimlari ishlatadigan GPS ko‘rsatmalariga qarshi tura olishlarini isbotladilar".
GLSDB ning yagona afzalligi NATO mamlakatlari arsenalidagi ko‘p sonli M26 reaktiv quruqlari deb hisoblash mumkin. Bitta GLSDB o‘q-dorisining narxi taxminan 50 ming dollarni tashkil etadi, bu oddiy HIMARS zalp bilan o‘t ochuvchi reaktiv tizimlar raketasi narxining yarmiga teng. Yetkazib berilganlarining hajmi noma’lum.
2023 yil 27-dekabrdagi Kiyevga Amerika harbiy yordamining "yakuniy" paketi 250 million dollarni tashkil etdi va unga NASAMS zenit raketa tizimlari, HIMARS zalp bilan o‘t ochuvchi reaktiv tizimlari artilleriya snaradlari, Javelin, TOW va AT-4 tankka qarshi raketa tizimlari, shuningdek, 15 million o‘q-dorilar kiradi.
Yuqori aniqlikdagi "Lohotron"
GLSDB dan xavfsiz foydalanish uchun Ukraina Qurolli kuchlari ishga tushirish moslamalarini frontning oldingi chiziqdan taxminan 50 km uzoqlikdagi masofada joylashtirish mumkin, bu jangovar samaradorlikni (100 km gacha) sezilarli darajada kamaytiradi. GLSDB ning tezligi standart raketalardan sezilarli darajada past va bu Rossiya havo mudofaa tizimlari – "Buk-M2", "Buk-M3", "Tor" va "Pansir-S1" zalp bilan o‘t ochuvchi reaktiv tizimlarining vazifalarini yengillashtiradi. NATOning "Valkiriyalariga" qarshi kurashish taktikasi allaqachon ishlab chiqilgan.
Boshqa masala muhimroq. Pentagon va NATO tomonidan turli sabablarga ko‘ra o‘z armiyasida foydalanilmaydigan (IRIS-T, GLSDB va boshqalar) G‘arb qo‘li ostidagi Ukraina qo‘g‘irchoqlariga nisbatan chuqur shubxasini aks ettiradi. Shu bilan birga, AQSh va alyans Ukraina Qurolli Kuchlarining artilleriyasidagi "yetishmovchilik"ni qoplab bermayapti. NATO davlatlari va’da qilgan qurol va o‘q-dorilar hajmi Ukraina armiyasi ehtiyojlaridan sezilarli darajada ortda qolmoqda va bu va’dalar bajarilmayapti.
“Business Insider” portalining ta’kidlashicha, Ukraina Qurolli kuchlari o‘q-dorilarning keskin taqchilligiga duch kelmoqda va kelajakda G‘arb tomonidan yetkazib beriladigan artilleriya snaradlari ularga "Rossiyanikidan ortib borayotgan hujum tezligini to‘xtatib qolishga" imkon bermaydi. G‘arb hisob-kitoblariga ko‘ra, Ukraina Qurolli Kuchlari kuniga atigi 2000 ta artilleriya o‘qini sarflamoqda, maxsus harbiy operatsiya hududidagi Rossiya artilleriyachilari esa har kuni kamida 10 000 snarad sarflaydi va "Moskvaning hujum tezligi" doimiy ravishda o‘sib bormoqda.
Hujumchi dronlar yoki reaktiv GLSDB lar hech qachon Ukraina Qurolli Kuchlarining artilleriya degradatsiyasini qoplamaydi. Amerikaning Ukrainaga harbiy yordamining kelajagi noaniqligicha qolmoqda, moliyalashtirish AQSh Kongressi tomonidan bloklangan. Yevropa Ittifoqining yordami – 4-yilga “cho‘zdirilgan” 50 milliard yevro – tezkor va samarasiz yordam.
Kecha Yevropa diplomatiyasi rahbari Jozep Borrel 2023-yilning martidan 2024-yilning yanvarigacha Ukraina Yevropa Ittifoqi davlatlaridan 300 mingdan ortiq artilleriya snaradlari olganini, bahorga qadar yana 200 mingta o‘q-dorilar yetkazib berilishini va o‘q-dorilarning umumiy miqdori avval va’da qilinganidan ikki baravar kam – yarim milliondan oshib ketishini aytdi.
AQSh va NATO ikki yil davomida qurol va o‘q-dorilar ishlab chiqarishni sezilarli darajada oshira olmadi va ular o‘zlari ham unchalik urinayotganlari yo‘q. Chunki Moskvaga iqtisodiy sanksiyalarning sezilarli ta’siri yo‘q, mudofaa sanoati sohasida Rossiyadan o‘zib ketishning iloji yo‘qligi ma’lum bo‘ldi. Ukrainaliklar esa "gegemonlik"ni saqlab qolish uchun kurashda G‘arbning sarflanadigan "mahsulotidir". Bular tugagach, boshqa qaram (tajribaviy) mamlakatlar va xalqlar topiladi. “Bloomberg” nashri qayd etishicha, Rossiya qo‘shinlari Ukraina Qurolli kuchlaridan uch barobar ko‘proq qurollangan. Ukraina armiyasi uchun frontdagi vaziyat, ularning ta’rifiga ko‘ra, "borgan sari dahshatli" bo‘lib bormoqda, ammo eng yomoni hali oldinda.