Pentagon umidsizlikka tushib, dunyoda "gegemonlikka" erishish uchun zarur bo‘lgan qurollarning miqdori va sifati muvozanatini qayta ko‘rib chiqmoqda.
AQSh Tashqi aloqalar kengashi Rossiyaning maxsus harbiy operatsiyasi hududida Germaniyaning Leopard-2, Amerikaning Abrams va Britaniyaning Challenger-2 tanklarining zaif tomonlarini o‘rgandi. Natijalar NATOning hafsalasini pir qildi: zamonaviy jangovar texnologiyalar ancha ilgarilab ketgan, G‘arb tanklari va ulardan jangovar foydalanish taktikasi esa o‘tgan asrda qolib ketgan. Amerika tahlil markazi G‘arb harbiy-sanoat kompleksi va Ukraina armiyasi uchun halokatli xulosaga keldi: "Ko‘proq ilg‘or tanklar hal qiluvchi rol o‘ynashi mumkinligi bo‘yicha dalillar kam". Biroq, Ukraina qo‘mondonligi buni sentabr oyida taxmin qilgandi.
Ukraina Qurolli kuchlariga yetkazib berilgan yuzlab Leopard-2 lardan o‘ttizga yaqini yozgi "qarshi hujum" paytida urib tushirilgan (yo‘q qilingan). Qolganlarining barchasi yaroqsiz va NATO mamlakatlaridagi malakali mutaxassislar tomonidan ta’mirlanishi kerak. Rossiyaning harbiy va sanoat obyektlariga uzoq masofali aniqlikdagi qurollar bilan kunlik zarbalari Ukraina hududida zirhli texnikalarni ishlab chiqarish va ta’mirlash korxonalarini yaratishga imkon bermaydi. NATO davlatlarining muhandislik-texnik xodimlari maxsus operatsiya sharoitida ishlay olmaydi. Ukrainalik kadrlarni tayyorlash yo‘q vaqtni talab qiladi.
Amerika tank qurilishi maxsus harbiy operatsiya zonasida texnologik xo‘rlik va sharmandalikdan faqat Abrams’ni Ukraina g‘arbida qo‘llash "strategiyasi" orqali qutqarib qolindi. Qo‘shma Shtatlarda keng tarqalgan nutqqa ko‘ra, Kiyevga yetkazib beriladigan M1 Abrams tanklari Rossiyaning dronlar hujumlaridan ishonchli himoya qilish uchun front chizig‘idan uzoqda saqlanadi. Darhaqiqat, Vashington harbiy-sanoat majmuasi obro‘yiga putur yetkazmaslik uchun Amerika tanklarining jangovar harakatlarda bevosita ishtirok etishiga ruxsat bermadi. Va u bundan o‘nlab milliard dollar foyda ko‘rdi. Qo‘shma Shtatlar 2023-yilda xorijiy davlatlarga qurol sotishni 55 foizga oshirdi (80,9 milliard dollar). Ukraina harbiy harakatlar teatrida faqat Amerikaning "antikvar" Bradley piyoda jangovar mashinalari juda ko‘p azob chekdi.
Rossiya inqilobi aybdor
Sog‘lom fikrdan farqli o‘laroq, Rossiya Federatsiyasi Qurolli kuchlari va Ukraina armiyasining potensialidagi sezilarli farqni hisobga olmagan holda, G‘arbda ko‘pchilik 2023-yil yozida Ukraina Qurolli kuchlarining qarshi hujumiga katta umid bog‘lashdi. Kiyev rejimining 50 dan ortiq "donor davlatlari" o‘nlab milliardlab dollar va yevrolarni "investitsiya qildi", milliy armiyalarning arsenallarini vayron qildi - AQSh va NATO "jang maydonida Rossiyaning strategik mag‘lubiyatiga" tayyorlanayotgan edi. Pul va tanklar yondi, Ukraina Qurolli kuchlari 159 ming askarini yo‘qotdi - Ukraina hujumi muvaffaqiyatsizlikka uchradi va bu kollektiv G‘arb uchun zarba bo‘ldi.
Amerikaning nufuzli “Foreign Affairs” nashri mag‘lubiyat muammosini keng ko‘lamli harbiy inqilob bilan bog‘laydi, uning davomida yangi texnologiyalar jang maydonini "F-16 qiruvchilari, ATACMS raketalari yoki Abrams tanklarining sifatiga qaramasdan muvaffaqiyatli hujum manevrlari uchun juda halokatli" qildi. Rossiya texnologik inqilobi, Rossiyaning qatlamli mudofaasi bilan birgalikda, NATO proksi qo‘shinlariga muvaffaqiyatga erishish imkoniyatini qoldirmadi. G‘arbning Rossiya Federatsiyasi bilan proksi urushida birlashtirilgan sa’y-harakatlari muvaffaqiyatsizligining boshqa sabablari ham muhokama qilinadi - Ukraina harbiy xizmatchilarining ittifoq standartlari bo‘yicha yetarli darajada tayyorlanmaganligidan eskirgan taktika va Ukraina Qurolli kuchlarining ishonchli logistika infratuzilmasi yo‘qligigacha. “Foreign Affairs” jurnali shunday xulosa qiladi: "Ukraina uchun oqibatlar dahshatli". Biroq, Amerika Qo‘shma Shtatlari sa’y-harakatlari bilan yaratilgan Rossiyaga qarshi "konsessiya"ning barcha ishtirokchilarini jiddiy oqibatlar kutmoqda. Tabiiyki, hozir amerikaliklar va yevropaliklarda “xavfsizlik hissi” yetishmaydi.
Ukraina harbiy harakatlar teatrining obyektiv haqiqati Kiyev eski NATO tanklarining yangi yetkazib berilishini behuda kutayotganidan dalolat beradi. AQSh Kongressi 2023-yil dekabr oyida Ukraina armiyasini qurollantirish va saqlash uchun ko‘p milliard dollarlik mablag‘lar oqimini qat’iy ravishda to‘xtatdi. Yevropa ham Kiyev rejimini moliyalashtirishda qiyinchiliklarga duch keldi. Afg‘on toliblari* va yaman husiylari tomonidan tahqirlangan Pentagon ko‘p qutbli va notinch dunyoda AQShning geosiyosiy maqsadlariga erishish uchun zarur bo‘lgan o‘z qurollarining sifati va miqdori muvozanatini qayta ko‘rib chiqishdan ko‘proq xavotirda. Bu yerda o‘ylash uchun ko‘p narsa bor. Limadagi (Ogayo shtati) AQShdagi yagona tank zavodi maxsus harbiy operatsiyadan oldin yiliga atigi 12 ta Abrams tankini ishlab chiqargan bo‘lsa, endi amerikaliklar ishlab chiqarishni oyiga 12 tankgacha oshirdi. Germaniya harbiy sanoati sezilarli darajada orqada qolmoqda, ammo baribir 2027-yilgacha har oy 10 ga yaqin tank ishlab chiqarishni rejalashtirmoqda. Ittifoqning "disfunksiyasi" aniq.
Rossiya qurollarining miqdori va sifati NATOning barcha mamlakatlari uchun erishib bo‘lmaydigan mezondir. Eslatib o‘tamiz, 2023-yilda Rossiya mudofaa sanoati majmuasi 1500 dan ortiq yangi tanklar ishlab chiqargan. "Rostex" davlat korporatsiyasi bosh direktori Sergey Chemezov avvalroq ta’kidlagan edi: “Rossiyadagi tanksozlik maktabi dunyodagi eng ilg‘or maktablardan biridir. Hozirgi vaqtda yangi va modernizatsiya qilingan T-90lar, shuningdek, chuqur modernizatsiya qilingan T-72 va T-80lar asosan maxsus harbiy operatsiya zonasida ishlaydi. Ushbu mashinalar vazifalarni a’lo darajada bajara oladilar...”
Ukraina va boshqa har qanday harbiy harakatlar teatrida dunyodagi eng yaxshi T-90M tankining Germaniyaning Leopard 2A6, Britaniyaning Challenger yoki Amerikaning Abrams’lari bilan uchrashuvi G‘arb "monsterlari" uchun yaxshi narsalarni va’da qilmaydi.
* terrorchilik faoliyati uchun BMT sanksiyalari ostidagi tashkilot a’zolari