TOShKENT, 28 yanv — Sputnik. O‘zbekistonda islom bankini yo‘lga qo‘yish, avtokreditlarning o‘sish sur’ati, pul o‘tkazmalari bilan bog‘liq vaziyat qanday? Bu va boshqa savollarga O‘zbekiston Markaziy banki raisi Mamarizo Nurmuratov ishtirokida bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida ma’lum qilindi, deya xabar berdi Sputnik O‘zbekiston muxbiri.
Anjumanda mamlakatda islom bankini ishga tushirish masalasiga alohida e’tibor qaratildi. Nazorat qiluvchi organ rahbarining so‘zlariga ko‘ra, bu boradagi ishlarni boshlash, xususan, islomiy moliya bilan tanish bo‘lgan fuqarolar uchun sharoit yaratish rejalashtirilmoqda.
“Agar biz islomiy moliya bizning iqtisodiy o‘sishimizga qanday ta’sir qilishi mumkinligini ko‘rib chiqsak, uning bevosita bo‘lmasa ham bilvosita ta’sirini aniq ko‘rishimiz mumkin. Chunki islomiy moliya orqali sotib olingan yoki taqdim etilayotgan xizmat pirovardida yalpi ichki mahsulotimizga qiymat qo‘shiladi. Albatta, bundan faqat ijobiy natijalar kutish mumkin”, — dedi Markaziy bank rahbari.
Yig‘ilishda aholi mablag‘larini himoya qilish masalalari ham ko‘tarildi.
“Himoya masalasiga kelsak, biz ham bu haqda o‘ylayapmiz va mamlakat rahbariyati aholiga yetkaziladigan yo‘qotishlarni minimallashtirish mexanizmini ishlab chiqish bo‘yicha alohida topshiriq berdi. Shu o‘rinda shuni ta’kidlab o‘tishim kerakki, banklarning o‘zlari tizimlari va ularning mobil ilovalarini buzish bilan bog‘liq yo‘qotishlarni bankning o‘zi kiberhimoyasi orqali qoplaydi”, — dedi Mamarizo Nurmuratov.
Shuningdek, chakana kreditlash to‘g‘risida ham so‘z bordi, bunda avtomobil kreditlariga ham e’tibor qaratilgan.
"Chakana kreditlashning ma’lum segmentlarida ma’lum bir "haddan tashqari qizib ketish" mavjud. Biz o‘tgan yilning sentabr oyidayoq tegishli choralarni ko‘ra boshladik. Xususan, bu avtomobil kreditlari uchun amal qiladi. Biz bunday kreditlar berishning o‘sish sur’atlarini sezilarli darajada to‘xtata oldik. May-iyun-iyul-avgust oylarida, agar shu oylar davomida ular o‘rtacha 4 trillionni muomalaga chiqargan bo‘lsa, hozirgacha – 1,8 trillionga yaqin”, — dedi Markaziy bank rahbari.
Mamarizo Nurmuratovning so‘zlariga ko‘ra, avtokreditlar berishdagi cheklovlar makroprudensial choralar, tijorat banklariga qo‘yiladigan talablar, ushbu bank mahsulotini tashkil etish bilan bog‘liq.
Anjumanda pul o‘tkazmalari haqida ham so‘z yuritildi. Umuman olganda, ular 15% ga oshdi. Biroq, Rossiyadan ular 12% ga kamaydi. Markaziy bank raisining fikricha, bu transferlar geografiyasining kengayishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
“Biz xalqaro daromadlarning sezilarli darajada pasayishini kutmayapmiz. 2024-yilda biz 5-6% o‘sishni kutmoqdamiz. Boshqa tomondan qarasangiz, o‘tgan yili xalqaro pul o‘tkazmalarining umumiy hajmi 33 foizga, Rossiyadan o‘tkazmalar esa 39 foizga kamaygan”, — dedi Nurmuratov.
Shuningdek, so‘nggi oylarda umumiy inflyatsiya 8,8 foiz darajasida saqlanib qolgani qayd etildi. Iste’mol savatidagi tovarlar guruhida inflyatsiya pasayganiga qaramay, oxirgi chorakda xizmatlar sohasida inflyatsiya biroz tezlashdi.
O‘z navbatida, bu inflyatsiya talab tomonida yuqoriga qarab bosimning kuchayishi ehtimoli mavjudligini ko‘rsatadi. Yangilangan prognozlarga ko‘ra, 2024-yilda umumiy inflyatsiya 8-9 foiz, bazaviy inflyatsiya taxminan 7-8 foiz bo‘lishi kutilmoqda.
Asosiy stavka o‘zgarishsiz – yillik 14% darajasida saqlanib qoldi. Markaziy bank boshqaruvining asosiy stavkani ko‘rib chiqish bo‘yicha navbatdagi yig‘ilishi 14-mart kuni bo‘lib o‘tadi.