TOShKENT, 18 yanv — Sputnik. Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov 2023-yilgi tashqi siyosat natijalariga bag‘ishlangan katta matbuot anjumani o‘tkazdi. U o‘z so‘zida Ukrainadagi saylovlar, Isroil-Falastin mojarosi, AQSh va Buyuk Britaniyaning Yaman hududiga zarbalari kabi mavzularga to‘xtalib o‘tdi.
TIV rahbarining asosiy fikrlarini quyida keltiramiz.
Rossiya Ukrainada prezidentlik saylovlarining o‘tkazilishi ehtimolidan unchalik xavotirda emas.
“To‘g‘risini aytsam, bizni Ukraina siyosiy hayotini muhokama qilishda kuzatilayotgan belgili mavzular unchalik tashvishga solayotgani yo‘q. Saylovlar masalasi ko‘tarildi. Eshitishimizcha, G‘arb (Vladimir – tahr.) Zelenskiyga bunday saylovlarni o‘tkazishni qat’iy tavsiya qilmoqda, aftidan, saylov kampaniyasi va ovoz berishning o‘zi Zelenskiyni G‘arb manfaatlariga moslashtirishiga umid qilmoqda”, — deya qayd etdi TIV rahbari.
Vazirning qo‘shimcha qilishicha, Zelenskiy “urush ketayotgani uchun hech qanday saylov o‘tkazmasligini” ochiq e’lon qilgan.
"Xo‘sh, bu navbatdagi sahnaga o‘xshaydi va faqat bu odam va uning hammaga yaxshi tanish bo‘lgan sheriklarining hokimiyatni imkon qadar ushlab turish istagini aks ettiradi", — deya ta’kidladi Lavrov.
Lavrov Bag‘dodning AQSh qo‘shinlarini Iroqdan olib chiqish haqidagi iltimosiga izoh berdi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, AQSh harbiylarining Iroqda mavjudligi, mamlakat parlamentining uzoq yillik xorijiy qo‘shinlarni olib chiqish haqidagi qaroriga zid ravishda, qayg‘ulidir. Iroq parlamenti 2020-yilning 5-yanvarida ko‘pchilik ovoz bilan xorijiy qo‘shinlarni olib chiqishni yoqlab ovoz berdi, shuningdek, AQSh boshchiligidagi aksilterror koalitsiya bilan hamkorlik formatini qayta ko‘rib chiqishni yoqlab chiqdi.
"Amerikaliklar shunchaki ketishmaydi. Yaqinda Bag‘doddan amerikaliklar u yerdan shunchaki chiqib ketishni istamasligi haqida yana shunday so‘zlar eshitildi. Bu juda achinarli", — dedi Lavrov.
AQSh va Buyuk Britaniya Yaman hududiga zarbalar berib, xalqaro huquq normalarini oyoq osti qildi, bu BMT rezolyutsiyasi doirasidan tashqaridagi qonunsizlikdir, dedi Sergey Lavrov.
“Albatta, Qo‘shma Shtatlar inglizlar bilan birgalikda xalqaro huquqning barcha mumkin bo‘lgan meyorlarini, shu jumladan Xavfsizlik Kengashi rezolyutsiyasini faqat tijoriy yuk tashishni himoya qilishga chaqirganini buzdi va shunchaki oyoq osti qildi. Hech kim Yamanni bombardimon qilish vakolatini olmagan”, — dedi Lavrov.
Vashingtondan kelayotgan oqlovchi bayonotlar, ular qandaydir ayanchli ko‘rinadi, deb aytgan bo‘lardim, deya qo‘shimcha qildi Lavrov.
G‘arbda yadroviy kuchlar o‘rtasidagi to‘qnashuv haqida ko‘proq gapirilmoqda, Qo‘shma Shtatlar esa Rossiya yadro inshootlarida tekshiruv o‘tkazmoqchi, dedi Sergey Lavrov. U Vashingtonning Rossiya yadroviy inshootlarida tekshiruv o‘tkazish niyatini qabul qilib bo‘lmas deb atadi.
Vazir AQSh vakillari "yadroviy qurollar nazorati muhimligini yana bir bor eslab qolishdi va bizga bu masalalar bo‘yicha muloqotni qayta boshlashga tayyor ekanliklari haqida ba’zi signallarni yuborishni boshladilar", deya qayd etdi.
Rossiya TIV rahbari Qo‘shma Shtatlar “strategik barqarorlik bo‘yicha muzokaralarni umumiy harbiy-siyosiy kontekstdan ajratib qo‘yishni” taklif qilganini qo‘shimcha qildi.
"Shunday qilib, xa, siz bizning dushmanimizsiz, ammo sizning strategik yadro arsenalingizga qanday qarashimiz haqida biz gaplashishga tayyormiz, bu boshqa. Ularning maqsadi aniq, o‘zaro shiori ostida qandaydir yo‘l bilan yadro arsenalimiz ustidan nazoratni ta’minlashga, o‘zimiz uchun yadroviy xavf-xatarni minimallashtirishga harakat qilish va xavflar, albatta, mamlakatimizga kuchli bosim natijasida yuzaga keladi.... Biz Amerika g‘oyalarini nomaqbul deb hisoblaymiz”, — deya xulosa qildi vazir.
Vazir Rossiya va Xitoy o‘rtasidagi munosabatlarga alohida to‘xtalib, ular o‘zining ko‘p asrlik tarixidagi eng yaxshi davrni boshdan kechirayotgani, shuningdek, Hindiston bilan alohida imtiyozli, strategik hamkorlik rivojlanib borayotganini ta’kidladi. Bundan tashqari, Rossiya Afrika davlatlari bilan hamkorlikni chinakam strategik darajaga olib chiqmoqda, dedi Lavrov.
Shuningdek, Rossiya Falastin-Isroil kelishuvi bo‘yicha AQSh, Isroil va alohida arab davlatlari ishtirokida yarim yopiq aloqalar mavjudligini bilishiniaytdi. Uning ta’kidlashicha, ular muvaffaqiyatli bo‘lmaydi, tinchlikka faqat to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqot orqali erishish mumkin.
“Biz AQSh, Isroil, ayrim arab davlatlari ishtirokidagi yarim yopiq aloqalar haqida eshitamiz va bilamiz, lekin qandaydir tarzda bu aloqalarning barchasi falastinliklar va isroilliklar o‘rtasidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqotni anglatmaydi, ular kattalar falastinliklar qanday yashashni davom ettirishlari haqida qayerdadir kelishib olishadi, keyin esa buni ularga taqdim etishadi, deb taxmin qilishadi. Bu hech qanday muvaffaqiyatga olib kelmaydi”, – dedi Lavrov.
Bundan tashqari, u Moskva "Isroil va isroilliklarning xavfsiz yashashidan juda manfaatdor"ligini ta’kidladi.
“Bu bizning ko‘p yillik hamkorimiz, mamlakatimiz Isroil mustaqilligini birinchi bo‘lib tan oldi, hozirda ikki millionga yaqin fuqarolar Rossiya fuqarolari, Rossiyadan kelgan muhojirlar. Albatta, biz bunga befarq emasmiz. Biz Isroil xavfsizligini kafolatlaydigan to‘liq kelishuvni ta’minlashda faol rol o‘ynashga tayyormiz”, — dedi Lavrov.
Lavrov shuningdek, Afg‘onistonda amalda hukumat mavjud, umuman olganda, Tolibon* vaziyatni nazorat qiladi, deb aytdi.
"U yerda keskinlik va norozilik o‘choqlari saqlanib qolmoqda, ammo umuman Tolibon* hokimiyatni nazorat qiladi. Va bizning elchixonamiz Kobuldagi faoliyatini to‘xtatmadi. Biz Tolibon bilan muntazam aloqada bo‘lamiz*, shu jumladan ular to‘liq tan olingan hukumatga aylanishi uchun hal qilinishi kerak bo‘lgan masalalar va bu birinchi navbatda o‘z va’dalarini bajarishdir, eng muhimi —inklyuziv hukumatni yaratish, — dedi u.
Rossiya Afg‘onistonning amaldagi hukumatiga boshqa siyosiy kuchlarni ham hukmron tuzilmaga taklif qilishni faol tavsiya qilmoqda, dedi Lavrov.
* Harakat terrorchilik faoliyati uchun BMT sanksiyalari ostida