TOShKENT, 17 dek — Sputnik. Dmitriy Bavirin. Rojdestvo ta’tiliga jo‘nab ketishdan oldin AQSh Kongressi prezidentga Senat a’zolarining uchdan ikki qismi roziligisiz (100 kishidan 67 nafari) NATOdan chiqishni yoki alyans a’zoligini to‘xtatib qo‘yishni taqiqladi.
Hatto ixtisoslashgan nashrlar ham bu haqda darhol yozishmadi, chunki yangilik keyingi yil uchun Pentagon budjetining bir qismiga aylandi: u ko‘plab raqamlar va boshqa yangiliklarga ko‘milgan.
AQSh uchun bu — normal holat. Katta harbiy budjet har qanday narsaga olib kelishi mumkin, shu jumladan hindlarning qirg‘ini uchun kechirim so‘rashgacha: bir-birlari bilan yetakchi tomonlarning murosalari shunday ko‘rinishda. Ammo bu safar ular Donald Tramp uchun shaxsan hujjatga pogankani o‘rashdi.
Barcha birinchi darajali siyosatchilar orasida u NATOni eng ko‘p tanqid qiladi va bir yildan keyin prezident bo‘lish uchun qulay imkoniyatga ega. Jo emas, kechirasiz, kongressmenlar Baydenni jilovlashga qaror qilishdi. U yomon, lekin unchalik yomon emas: ba’zida u xotinini singlisi bilan adashtirib yuboradi, lekin u globalist va dunyodagi hech narsa uchun NATOni tark etmaydi.
Shuning uchun, hozirdan sug‘urtalanish kerak — bir yildan keyin juda kech bo‘lishi mumkin. Noyabr oyidagi saylovlarda g‘alaba qozonganidan so‘ng, respublikachilarning aksariyati Trampning qo‘liga tushadi, shuning uchun ular bilan murosa qilish qimmatroq bo‘ladi.
Yana bir narsa shundaki, Tramp AQShni NATOdan chiqishi mumkin degan fikr juda dadil, — Trampning o‘zidan ancha dadilroq, u tashqi tajovuzkorligiga qaramay, odatda eng kam qarshilik yo‘lidan boradi.
NATOni shu tarzda tark etish emas: aksincha, bu Amerika uchun inqilob bo‘ladi, ular ittifoq tuzishni katta geosiyosiy muvaffaqiyat deb bilishadi, va Respublikachilar partiyasi uchun, bu yerda izolyatsiyachilar mudofaa lobbichilaridan sezilarli darajada ko‘p. Shuning uchun prezident Tramp davrida NATO bilan boshqacha siyosat bo‘ladi.
U bu ittifoq AQShdan ko‘ra Yevropa uchun zarurroq ekanligini ko‘rsatib, yevropalik ittifoqchilardan uchta terini tozalashga harakat qiladi. Sovuq urush va qo‘shinlarining muhim qismi Yevropada joylashgan SSSR bilan mafkuraviy qarama-qarshilik davrida shunday bo‘lgan. Bizning davrimizda NATO AQSh tashqi siyosatiga ta’sir qilish vositasi bo‘lib, ular budjet daromadlarini saqlab qolishlari kerak.
Ammo xarajatlar qismini ma’lum darajada Sharqiy chegaralari Ukrainadagi g‘alabadan keyin Rossiya armiyasi Boltiqbo‘yi davlatlari yoki Finlyandiyaga o‘tishiga ishonch hosil qilgan Yevropa Ittifoqi tomonidan qoplanadi.
Shunday qilib, ular hech qayerga yo‘q bo‘lishmaydi — to‘lashadi. Millionlab yevropaliklar "Rossiyani izolyatsiya qilish" foydasiga tanlov va unga qarshi turish ham budjet taqchilligi, ijtimoiy dasturlarning erishi va chaqiriluvchi armiyalarning qaytishi foydasiga tanlov bo‘lganini endigina tushuna boshlashdi.
Ammo sherif hindlarning muammolari haqida qayg‘urmaydi, chunki Tramp Kongress, Davlat departamenti va Pentagondagi nufuzli tarafdorlarining ko‘pchiligi bilan janjallashishdan ko‘ra, "o‘lim fabrikasi" haqida gapirmasdan, Yevropani sog‘ishni afzal ko‘radi —AQSh harbiy-sanoat kompleksi.
Shunday qilib, NATOdan chiqishni qonun bilan taqiqlash uchun mantiqiy asoslar yo‘q edi. Bu faqat hissiy: qo‘rquv. Trampning hokimiyatga qaytishidan "Vashington botqog‘i"dan qo‘rqish.
Buni ko‘p jihatdan kuzatish mumkin — "kelayotgan qatag‘onlar" haqida gapirishdan tortib, ular Oq uyga qo‘ymoqchi bo‘lgan cheklovlargacha.
1949 yil aprel oyidan boshlab, Vashingtonda NATOni yaratish to‘g‘risidagi shartnoma imzolanganda, allaqachon tashkil etilgan G‘arbiy Yevropa harbiy ittifoqini yangi paydo bo‘lgan anglo-sakson (Britaniya, Kanada, AQSh) Ittifoqi bilan birlashtirib, Kongress prezidentni aniqlash huquqidan mahrum qilish haqida o‘ylamagan edi. Endi u birdan yonib ketdi. Bu qizg‘in harakatlar oldindan taslim bo‘lishning bir shaklidir.
"To‘q sariq yirtqich" ning ikkinchi kelishi, liberal ommaviy axborot vositalarida Tramp deb atalganidek, agar "qora oqqush" kelishi sodir bo‘lmasa, qaytarib bo‘lmaydigan narsa bo‘lib tuyuladi — bu voqeani oldindan aytib bo‘lmaydi.
Ammo Trampning saylovdagi g‘alabasini bashorat qilish, shuningdek, u "Vashington botqog‘idan" qasos olishga harakat qilishi — oddiydan osonroq.
Unga nisbatan rekord darajada past reytingga ega bo‘lgan yagona nomzod, sharmandali muvaffaqiyatsizliklar yuki, keksa demens belgilari va nafaqat otaning, balki buzuq oilaning "cho‘qintirgan otasi"ning qiyofasi, uning o‘g‘li va ukasi ham qo‘yildi. Agar kimdir buni tanimasa, bu — hozirgi prezident Bayden.
Uning mavqeyini sezilarli darajada yaxshilash imkoniyati yo‘q, chunki yoshlik qaytmaydi. Tramp ham yosh yigit emas, ammo “qora oqqushlar” migratsiyasidan tashqarida u yutqazmasligi kerak, xayriyatki, mahalliy respublikachilar hozirda uch yil avval Baydenning g‘alabasini ta’minlashga yordam bergan qonunchilikdagi bu teshiklarni faol ravishda yopishmoqda.
Demokratlar, aslida, mag‘lubiyatni qabul qilganlari, "keksa Jo" dan boshqa zaxira varianti yo‘qligi va hatto Trampning kelishiga tayyorgarlik ko‘rishni afzal ko‘rib, buning ustida ishlamayotgani eski donolikni eslatadi: ba’zida muammoni hal qila olmaysiz, lekin unga bo‘lgan munosabatingizni o‘zgartirishingiz mumkin.
Bundan tashqari, munosabatni o‘zgartirishning ba’zi variantlari dastlabki taslim bo‘lishni strategik chekinishga aylantiradi. Shaxsan Bayden ham, uning partiyasi boshliqlari ham xato qilishdi. Ular kiritgan AQSh va dunyoning ba’zi qismlarini qamrab olgan inqirozlarni tezda hal qilib bo‘lmaydi.
Tramp Rossiya-Ukraina mojarosiga 24 soat ichida barham berishini aytdi, ammo bu o‘z belgisi bilan maqtanish xolos.
Rossiya tomonida Vashingtonda haqiqatan ham hech narsa o‘zgarmasligini va bizning dushman ustidan g‘alaba qozonish yo‘limiz Trampning dushmani ustidan qozongan g‘alabasi bilan unchalik bog‘liq emasligini taxmin qilishimiz kerak.
Ammo yana bir narsa aniq: agar Tramp Oq uyga ko‘chib o‘tsa, u nima qilishni bilmaydi. Hozircha hukmron demokratlarning o‘zlari nima bilan shug‘ullanishni bilishmaydi: ortiqcha narsa yomon bo‘ldi, ortiqcha narsa ularning qo‘lidan tushmoqda.
Bunday sharoitda barcha hal qilib bo‘lmaydigan muammolarni respublikachilarga yuklab, ular ham ularga dosh bera olmasligini bilib, chekinish foydali bo‘lishi mumkin.
Ayniqsa, agar ularga va shaxsan Trampga aralashilsa, xuddi hozirgidek — NATOni tark etishning yangi amaliyoti bilan (aks holda u to‘satdan g‘azablanib, imkonsiz narsani qilishga qaror qiladi). Bayden endi yo‘q bo‘lganda, to‘rt yildan keyin hokimiyatga qaytishga tayyorgarlik ko‘rish uchun bunday ichki nizolardan foydalanish qulay, Tramp va respublikachilar esa vaziyatni buzgan va hamma aybdor bo‘ladi.
Va hamma narsa avvalgidek takrorlanadi. Saylovlar o‘tadi. Amerika qoladi.